Je bent vrouw en je hebt het goed voor elkaar: een huis, een baan, fijne vrienden. Niets te klagen. Of toch? Een relatie zou leuk zijn, maar alleen als hij echt iets toevoegt. Zo niet, dan kun je ook prima zonder. Het is die andere wens die sluimert, een instinctief verlangen. Hoe leuk je leven ook is, je voelt één groot gemis: je wil een baby. En het verlangen wordt alleen maar groter, want die biologische klok tikt door. Hoe lang ga je nog wachten?
Dat we steeds later moeder worden dan vroeger, is een feit. Kregen we 30 jaar geleden ons eerste kind met 25 jaar, nu is de gemiddelde leeftijd 30. 11 procent van de vrouwen wacht zelfs tot na de 35, en 5 procent wordt voor het eerst moeder rond de 40.
De belangrijkste redenen om te wachten met het moederschap zijn opleiding, carrière en –jawel- het wachten op de juiste man. Geduld is een schone zaak, maar het brengt ook risico’s met zich mee. Na je 35e neemt de kans op bevruchting namelijk aanzienlijk af, terwijl de kans op complicaties juist toeneemt. Het duurt dus langer voor je zwanger raakt en er kan meer mis gaan.
De cijfers liegen er niet om. Zo is de kans op een kind met chromosoomafwijkingen bij een 20-jarige 1 op 1500, bij een 36-jarige 1 op 300, bij een 40-jarige 1 op 100. En ook de risico’s voor de moeder nemen met de jaren toe. Denk aan een vergrote kans op hoge bloeddruk en zwangerschapsdiabetes. Al met al redenen genoeg om op tijd aan een zwangerschap te beginnen. Dan maar zonder man…
Maar hoe pak je dat aan? Marja (1965, docent) weet er alles van. Ze is moeder van twee ‘bam-kinderen’, die ze kreeg met behulp van een donor. Samen met een mede bam-moeder richtte ze www.bam-mam.nl op, speciaal voor bewust alleenstaande moeders. Marja: “In 2003 ontstond het idee. Ik was net moeder geworden van mijn oudste dochter en miste op Internet de juiste informatie. We besloten zelf een site op te zetten. Er was veel animo en al snel gingen we verder als officiële belangenvereniging. Bam-moeders, en vrouwen die met plannen rondlopen, kunnen bij ons terecht met alle mogelijke vragen.”
Als (toekomstige) bam-mam kun je inderdaad wel wat feedback gebruiken. In je eentje een kind krijgen, is een beslissing die niet snel gemaakt is. Marja: “Er gaat een intensief voel- en denkproces aan vooraf. Om te beginnen moet je beslissen of dit echt is wat je wilt. Kun je goed incasseren en doorzetten? Kun je het financieel redden? Hoe regel je de opvang van je kind? Kun je minder werken? Wil je een donor uit eigen kring of regel je het via een kliniek? Hoe is het voor een kind om zonder vader op te groeien, en sta je daar 100 procent achter? Het kost tijd om dergelijke vragen voor jezelf te beantwoorden. Constructieve feedback van andere vrouwen die hetzelfde genomen hebben, helpt enorm.”
Met welke vragen lopen vrouwen rond? Marja: “De meeste vrouwen hebben praktische vragen over financiën, opvoeden en kinderopvang. Hoe doe je ‘het’ in je eentje? Wij geven praktische informatie over elke fase van het traject: over vruchtbaarheid, zwanger worden met een donor en bevallen, maar ook over de juridische kant en adoptie. Alles waar je mee te maken krijgt als ‘gewone’ ouder, plus een beetje meer.”
Een belangrijk verschil met ‘gewone ouders’ is de reactie van de omgeving. Marja: “Familieleden van bammers reageren heel wisselend. Sommigen reageren meteen enthousiast, anderen moeten heel erg aan het idee wennen. Wij hebben speciale mailinglijsten waar bam-moeders ervaringen uitwisselen over dit thema. Erover van gedachten wisselen helpt bij het formuleren van een eigen standpunt en het maken van de juiste keuze voor jou. Naast de familie en eigen sociale kring, krijg je als bam-moeder ook vaak te maken met meningen en oordelen van derden. Om een voorbeeld te geven: het is wettelijk gezien verboden, maar er zijn nog altijd klinieken die geen alleenstaanden behandelen vanuit religieus oogpunt. Dat kan voelen als een pijnlijke afwijzing.”
Veel gehoorde kritiek is dat je een kind het recht op een vader ontneemt. Kinderen zouden later emotionele problemen kunnen krijgen. Marja: “Onlangs is er iemand op dit thema afgestudeerd aan de universiteit van Leiden. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat er nauwelijks nadelige factoren zijn voor bam-kinderen. Dat is prettig om te weten, maar persoonlijk heb ik nooit behoefte gehad aan goedkeuring van anderen. Het is mijn keuze, punt uit.”
Maar hoe leg je aan kinderen uit dat ze verwekt zijn door een donor? Marja: “Mijn kinderen zijn nog klein, dus ik houd het simpel. Ik vertel ze dat ik heel graag kinderen wilde, maar geen leuke papa kon vinden. Dat is voor nu voldoende. De oudste kent het technische donorverhaal, maar het lijkt haar niet te interesseren. Het is gewoon een feit over haar leven. Wat mee speelt is dat we veel contact hebben met andere bam-kinderen. Ze kan zich identificeren en voelt zich hierin niet bijzonder of anders.”
Hetzelfde geldt voor de bam-moeder zelf. De single moeder heeft al een flinke lans gebroken voor de zelfstandige, jonge vrouw die haar eigen zaakjes regelt. Of je het nu vanaf het begin alleen doet, of vanaf een paar jaar later, is uiteindelijk een detail. We leven in een tijd waarin alles kan en mag. Ook de bam mag er zijn. Toch? Marja: “Of bam-moeders meer geaccepteerd zijn dan vroeger, weet ik niet, maar mijn ervaring is positief. Het voelt goed.”
Dat brengt ons bij de werkelijke issue van het bewust alleenstaande moederschap: het gevoel. Vrouwen die besluiten alleen een kind te krijgen, handelen in eerste instantie vanuit hun gevoel. De beslissing heeft weinig te maken met de meningen en oordelen van anderen. Het verlangen is zo sterk en allesoverheersend: waarom zouden ze er níet voor gaan? Praktische obstakels vallen in het niet. Immers: waar een wil is, is een weg.
Drie bewust single moeders vertellen over hun weg naar het moederschap. Ze volgden elk een ander pad, maar zonder uitzondering volgden zij hun gevoel…
Iris (31, taxichauffeur) is bewust alleenstaand moeder van een dochter.
“Ik weet al mijn hele leven dat ik kinderen wil, maar ik voelde nooit haast. Tot vorig jaar. Ik werd dertig en was er klaar voor, maar waar bleef die leuke man? Ik ben verminderd vruchtbaar, dus zwanger worden zou sowieso even duren. Als ik eerst op een leuke relatie moest wachten, en vervolgens een heel vruchtbaarheidstraject in, waren we zo vijf jaar verder.
Ik besloot er alleen voor te gaan, en polste eerst mijn vader. Hij reageerde heel spontaan en positief. Mijn huisarts ook. Hij vond dat iedere vrouw recht heeft op een zwangerschap, en dus ook een single vrouw. Hij verwees me door naar het AMC.
Tussen mijn eerste en tweede bezoek aan de kliniek, had ik een one night stand. Ik werd al anderhalf jaar niet ongesteld en was onvoorzichtig. Wat ik nooit verwacht had, gebeurde: ik raakte zwanger! Het kon het niet geloven, en natuurlijk wilde ik het kind houden. Ik heb het de vader ook verteld, zodat mijn dochter later contact kan zoeken als ze dat wil. Maar het moederschap doe ik alleen. Dat is mijn keuze.
Tijdens mijn zwangerschap vroegen mensen vaak of ik wel wist waar ik aan begon. Mijn hele leven zou veranderen. Maar het valt allemaal reuze mee. Ik werk, ga uit en doe alles wat ik wil. Ik vind het moederschap net zo leuk als ik had gedacht. Ik geloof ook niet dat ik mijn dochter tekort doe zonder vader. Ik heb veel vrienden, man en vrouw. Ze wordt overladen met liefde en aandacht. Er is altijd wel iemand in de buurt en ik voel me nooit alleen. Natuurlijk lijkt het me geweldig om een leuke relatie te krijgen, maar mijn eerste droom was altijd een kind. Dat het ook nog een meisje werd, is helemaal een wens die in vervulling ging.”
Ilonka (30, salesvertegenwoordiger) is net moeder geworden van een zoon.
“De keuze om bam te worden, was heel bewust gemaakt. Ik raakte zwanger en de vader wilde het niet. Ik was totaal in paniek. Van de abortuskliniek kreeg ik vijf dagen bedenktijd en een gesprek met een psycholoog. We bespraken de voors en tegens. Het was niet gepland, en was ik financieel wel op orde? Aan de andere kant werd ik dertig, een mooie leeftijd om moeder te worden, en ik was bang dat ik spijt zou krijgen. Die week zag ik ook het hartje kloppen, en droomde ik twee keer over de baby. Ik besloot ervoor te gaan. Dat was de enige juiste keuze, en het voelt alsof het allemaal zo moest zijn.
De hele zwangerschap voelde ik me sterk en positief. Mijn moeder was snel gewend aan het idee, maar mijn vader had bedenkingen. Zijn dochter, helemaal alleen met een kind… Maar hij draaide bij en nu staan ze helemaal achter me. Ook vrienden steunen mij enorm. Van de ene kreeg ik een slaapkamertje, van de ander een kinderwagen en kleertjes. Ook als ik iets niet weet, of wil overleggen, krijg ik goede feedback van vriendinnen met kinderen. Ik geloof in positief denken. Zolang je dat doet, lukt het.
Mijn zoon is van mijn kind. Als de vader later contact wil, zal ik hem niet tegenhouden. Maar ik heb er persoonlijk geen behoefte aan. Ik heb het negen maanden alleen gedaan, en nu doen we het samen. We hebben helemaal ons eigen ritme. In de toekomst komt er vast nog een leuke man in ons leven. Eentje die net zo veel van mijn zoon houdt als van mij. Maar voor nu is het heerlijk om mijn aandacht niet te hoeven verdelen. Ik zit samen met mijn prachtige zoon op onze eigen roze wolk.”
Amy (38, onderwijzeres) is moeder van een geadopteerde dochter.
“Mijn relatie ging uit omdat ik kinderen wilde, en hij niet. Ik wilde mijn hele leven al moeder worden. Met of zonder man. Mijn moeder was single, en ik heb twee geadopteerde broers. Ik wist dat het mogelijk was. Trouwen om kinderen te krijgen vind ik geen optie. Ik ben liever een klein beetje ongelukkig single, dan heel ongelukkig getrouwd.
Ik heb nagedacht over IVF, want zwanger zijn lijkt me geweldig. Ik wil het graag nog een keer meemaken. Maar dan met een lieve man in een fijne relatie. Als single vind ik adoptie de betere optie. Ik hoef mijn dochter niet uit te leggen waarom ik haar in de wereld heb gebracht. Ze was er en ze had een moeder nodig. Één en één is twee.
In mijn geval, als Engelse in Nederland, duurde de adoptieprocedure zeven jaar. Er waren wachtlijsten voor iedere fase van het traject: de adoptiecursus, de keuring, het intakegesprek, de buitenlandse procedure… Dat het China zou worden wist ik vanaf het begin. Als kind droomde ik al van een klein Chinees meisje met vlechten.
Het moederschap is alles wat ik ervan verwacht had, en meer. Ik kan me geen leven meer voorstellen zonder Lily Jing. We horen bij elkaar. Tegelijkertijd vind ik het soms ook zwaar in mijn eentje. Als ze ziek is en ik me zorgen maak, of als ze iets geweldigs doet voor de eerste keer, mis ik een partner om het te delen. Toch sta ik nog niet open voor een relatie. Mijn focus is helemaal op Lily Jing. Gelukkig heb ik veel lieve vrienden en familie die altijd voor me klaar staan. Mijn moeder komt iedere maand over uit Engeland. Al met al gaat het heel erg goed. Zo goed zelfs, dat ik denk aan een tweede adoptie.”
Foto van Jhon David via Unsplash
