Terwijl de aandacht gaat naar hoe vaak de gemiddelde klimaatactivist in het vliegtuig zit en hoe hypocriet hij of zij wel niet is door zich op Schiphol vast te ketenen aan een privé-jet, wordt het echte gesprek niet gevoerd. Net zoals de discussie rondom de coronamaatregelen tussen voor- en tegenstanders niet op het juiste niveau plaatsvond.
De gedachte dat men vrij, zonder dwang en drang, moet kunnen kiezen voor de corona-vaccinatie en of er al dan niet sprake is van onevenredige inmenging van overheden met het lichaam tijdens de coronapandemie (en erna) raakte ondergesneeuwd door de vraag of de corona-vaccinatie veilig en effectief is en het heilige vertrouwen erin. Ondertussen werd een ieder geacht het vaccin (plus boosters) in te laten spuiten, wat de gemoederen van de tegenstanders, veelal ‘wappies’, hoog liet oplopen. Deed je dat niet zonder goede reden dan vond ‘deugmens’ je een egoïst en had je totaal niet begrepen wat solidariteit betekent. De weigeraar vormde een gevaar voor de volksgezondheid. Niet voor niets was de overheidsslogan ‘Je doet het voor een ander’.
Eenzijdige discussie
Coronatoegangsbewijzen, de drang en soms ook plicht tot vaccinatie, hoe ver mag de overheidsbemoeienis met het lichaam eigenlijk gaan? De discussie werd slechts eenzijdig aangejaagd, want iets van een gesprek aangaan met ‘wappies’, dwarsliggers, ‘conspiracyterroristen’ en ‘domrechtse’ Nederlanders die anti-overheid zijn, daar beginnen we toch niet aan?
Door het constant blindstaren, inzoomen op datgene wat niet de essentie is en framen van de ander, verliezen we de aandacht voor het vraagstuk dat erachter schuilt. Waarom lukt het niet om het grotere geheel te zien en komt men vaak niet verder dan een laf label, (moreel) verwijt en uitsluiting van de ander?
Dus in het geval van de zorg rondom het klimaat: los te komen van beschuldigingen en elkaar de maat nemen, en ingaan op waar het daadwerkelijk omgaat: het aandeel van industrieën, zoals gas- en olie-industrie, de bio-industrie en de luchtvaart in de uitstoot van schadelijke broeikasgassen, die ervoor zorgen dat de aarde verder opwarmt. De grote jongens zitten zich vast te verkneukelen om het gebekvecht tussen de twee kemphaantjes, die de aandacht compleet afleiden van hun rol in het geheel.
Amusement
Het wijzen met morele vingertjes naar elkaar in de klimaatdiscussie – ‘we moeten minder vlees eten’ versus ‘ga weg, jij vliegt’ en allerlei variaties daarop – is een soort amusement geworden. Klimaatactivisten beschuldigen van hypocrisie, omdat ze zelf vorig jaar een keer een vlucht hebben genomen, gaat niet helpen om de luchtvaart te betrekken in het vinden van oplossingen en maatregelen.
Aangaande de bezorgdheid over toenemende overheidscontrole zouden we de focus moeten leggen op de vraag: welk overheidsingrijpen zien we dan en wat betekent het?
Met het verplicht stellen van een vaccinatie, toegangsbewijzen en lockdowns in de bestrijding van een pandemie zou de vraag moeten rijzen of een overheid naar dergelijke vrijheidsbeperkende maatregelen mag grijpen. De corona-vaccinatieplicht geldt overigens niet in Nederland, ondanks de support die de eventuele maatregel kreeg, maar wel bijvoorbeeld in Oostenrijk met hoge boetes als men weigert, of voor zorgpersoneel in Frankrijk met als straf baanverlies.
Bovendien, wanneer we hiermee instemmen: what’s next? De verplichting van een nieuw vaccin in de bestrijding van een nieuwe pandemie, misschien wel de mutatie van het vogelgriepvirus? Vlees- en vliegtaxes en CO2-budgetten om het klimaat te redden?
Meer overheidsingrijpen
Momenteel zie je dat het leeft om meer overheidsingrijpen te eisen. Vleesconsumptie, frequent vliegen, en het gebruik van fossiele brandstoffen moeten afgestraft of ingeperkt worden, vindt de ‘klimaatdrammer’. Dat kan bijvoorbeeld middels hogere prijzen, beperken van beschikbaarheid en het faciliteren van alternatieven. Als we het zelf niet kunnen om bewustere keuzes te maken, moet de overheid maar ingrijpen, is het geluid dat daarmee wordt afgegeven. Afstraffen (en belonen) kan helpen, maar of dat de juiste weg is, valt nog maar te bezien. Zou het stopzetten van het subsidiëren van deze vervuilende industrieën niet een eerste overheidszet moeten zijn, alvorens de verantwoordelijkheid naar de burger af te schuiven?
Twitter als speelplaats
Het gevecht over deze kwesties is zichtbaar in de laffe, vliegensvlugge bombardementen tot wappie, domrechts, fascist, communist, deugmens en deugmuts, zonder maar in te gaan op wat de werkelijke, onderliggende issues zijn. Wederzijdse beschuldigen van fascisme vliegen je daarbij om de oren. En ondertussen lijkt niemand meer de ware betekenis ervan te weten. Zowel van politiek links tot (extreem) rechts is deze trend al langer zichtbaar, naar gelang welk label je cadeau krijgt. Zowel beschaafde als hufterige columnisten doen er aan mee. Gevoelens van superioriteit zijn daarbij niet vreemd. Vooral Twitter blijkt hiervoor de ideale speelplaats. Op zoek naar waardevolle artikelen en commentaren, neem ik dat maar op de koop toe. Met weliswaar een diepe zucht.
Zowel ‘wap’ als ‘deugmens’ zijn bezorgd als het om de leefbaarheid van de wereld gaat, al is het om compleet andere reden, namelijk een toenemende overheidscontrole respectievelijk de opwarming van de aarde als gevolg van klimaatverandering. Ik geef toe, de indeling is wat kort door de bocht, waarbij ik klimaat en overheidscontrole eruit heb gelicht: de ‘wappies’ zijn onverschillig als het over het klimaat gaat en doen het af als klimaatwaanzin, klimaathysterie, een verzinsel. De ‘deugmensen’ daarentegen maken zich allerminst druk om een overheid die meer controle uitoefent dan goed voor ze is. Enfin, misschien wordt het eens tijd dat de ‘wappie’ en de ‘deuger’ zich in elkaars zorgen verdiepen? Het is veel gevraagd ja, en lach erom, maar doen we dat niet dan gaan we beiden al bekvechtend en vingerwijzend ten onder.
Beeld: Markus Spiske/Unsplash
