Indrukwekkend en belangrijk is de documentaire ‘Beyond Extinction: Sinixt Resurgence’(heropleving) van de Indiase Canadese filmmaker, auteur en docent Ali Kazimi (1961). Vanaf 1995 volgt Kazimi het lot van de Sinixt, een inheems volk met een eigen stuk grond, een fascinerende cultuur met eigen rituelen en gebruiken. Mede omdat hun gebied voor een klein deel in Amerika ligt worden ze wettelijk uitgestorven verklaard. Veel kinderen zijn weggehaald om hen te laten integreren in Canada. Sinixt die hun eigen taal willen blijven spreken worden slecht behandeld, gemarteld en zelfs gedood, als ze niet meewerken met de autoriteiten.
Voor de ongeveer zestig andere inheemse volkeren die in Canada leven, is nu gestreefd naar vestigingsrechten. Waarom niet voor dit volk? Canada is zo groot en heeft zo’n uitgestrekte natuur. Waarom moeten er uitgerekend op hun stuk grond bossen worden gekapt, wegen aangelegd en stuwmeren worden gegraven met grote bulldozers.
Rechten
Maar de overgebleven Sinixt mensen laten zich niet zomaar wegjagen uit het land waar hun voorouders begraven liggen. Kazimi volgt met name enkele matriarchen, die strijden voor hun rechten. Een van hen is Marilyn James, die in 1992 benoemd is tot officiële woordvoerder. De Sinixt worden gesteund door een sympathieke advocaat die James heeft ingeschakeld. Zij leidt hem rond door het prachtige landschap, later zien we hem in actie als eloquente en betrokken advocaat.
Ali Kazimi vertelt in een vragensessie na afloop, dat 95% van de Canadezen niet geïnteresseerd is in het lot van de Sinixt. De laatste jaren is er een Verzoeningscommissie opgericht, die het lot van inheemse volkeren meer ter harte neemt. Dit lijkt een verbetering, maar veel is nog niet bereikt. Het probleem is dat voor rechtszaken, die de advocaat voor de Sinixt aanspant, veel geld nodig is. En dat is er niet.
Hoopvol is dat met name jongere generaties zich meer verdiepen in het lot van de Sinixt en andere inheemse volken in Canada. Ook organiseert Marilyn James educatieve rondleidingen over het terrein van haar volk. Deze urgente documentaire van Ali Kazimi, gaat mensen hopelijk bewuster maken van het onrecht begaan tegen inheemse volken.
Parmantig
Van een heel ander orde is de korte intieme film van 29 minuten ‘How Do You Measure A Year’ van Jay Rosenblatt(1955) uit de USA. Hij filmt elk jaar zijn dochter Ella, van twee jaar oude peuter tot achttienjarige volwassene. De vragen die hij stelt zijn in grote lijnen hetzelfde: wat zijn je dromen, hoe is de relatie met je vader, waar ben je bang voor en als Ella iets ouder is wat versta je onder macht? Het meisje is erg parmantig en grappig. Zij geeft vaak wijze antwoorden voor haar leeftijd. Ze ontlokt veel gelach bij het publiek.
Als ze 14 jaar is, duidelijk een puber, kun je aan haar gezicht zien dat het allemaal niet zo hoeft voor haar. Op het einde zegt Ella dat zij veel van haar vader houdt, ook al zou hij haar niet hebben gefilmd. Deze leuke film laat zien dat je een goed onderwerp ook heel dicht bij huis kan vinden en niet de halve wereld hoeft aftereizen.
Angela Merkel
Een grote kundig gemaakte co-productie met de UK, Duitsland en Denemarken is de documentaire ‘Merkel’. Een biopic over bondskanselier Angela Merkel, die zestien jaar in Duitsland aan het roer stond. Merkel die opgroeide in Oost-Duitsland als dochter van een dominee, is altijd dicht bij zichzelf gebleven. Nooit betrokken bij schandalen, omkoping of andere duistere taferelen, zoals veel politici met macht en grote invloed. De documentaire is gemaakt door Eva Weber een Duitse in Engeland wonende filmmaker.
We zien Merkel getuige zijn van belangrijke wereld gebeurtenissen: zoals de val van de Berlijnse Muur in 1989, Helmut Kohl die van 1982-1998 bondskanselier was en Merkel in de regering haalde, haar moedige beleid jegens de politieke vluchtelingen in Duitsland, met de beroemde woorden ‘Wir schaffen das’. Er kwam heel wat kritiek op haar beleid vooral van ultrarechts in Duitsland en van charlatan Trump, maar Merkel staat pal achter haar ideeën en blijft trouw aan zichzelf.
Barack Obama
In feite zijn het dezelfde woorden als de krachtige visionaire slogan ‘Yes We Can’ van president Barack Obama, die in 2008 de eerste zwarte president in de Verenigde Staten werd. Obama en Merkel konden het zowel persoonlijk als politiek uitstekend vinden met elkaar. Dat is in deze film ook goed te zien. Beiden zijn intelligent, standvastig en hebben een relativerende gevoel voor humor. De documentaire maakt gebruikt van zorgvuldig geselecteerde archiefbeelden van historisch/politieke gebeurtenissen, interviews met Tony Blair en Hilary Clinton, die Merkel van dichtbij meemaakte. En tal van medewerkers, journalisten en politici. Wat wellicht ontbreekt is om familie en goede vrienden over Angela Merkel te zien spreken, alleen haar moeder komt aan het woord. Niet snel komt er weer een Europese politieke leider met de integriteit en bestuurlijke kwaliteiten van Angela Merkel. Deze documentaire getuigt daarvan.
Fotorechten: IDFA 2022.
Deel 3 van IDFA 2022 doet verslag van Dreaming Walls over het Chelsea hotel in New York en de documentaire This is Not a Film van Jafar Panahi.
