Hoe grenzeloos wreed die fatale ontgroening eruit zag, beschreef de Belgische journalist Pieter Huyberechts in het boek Sanda Dia, de doop die leidde tot de dood. Ook toen werd ik diep geraakt door wat ik las.
Het bleek een zwarte dag voor België, en allen die zochten naar rechtvaardigheid in deze slopende rechtszaak, waarin achttien jonge mannen terecht stonden voor een volledig ontspoorde ontgroening die Sanda Dia het leven kostte. Een horror-ontgroening, waarin onder meer kranen opzettelijk werden afgeplakt, waardoor er geen druppel water te drinken was na het drinken van excessieve hoeveelheden alcohol. Waarin geürineerd werd over de drie half-comateuze jongens (ook wel ‘schachten’ genoemd). Waar ze, op die koude winteravond, urenlang gedrild werden in een put die ze moesten graven en meerdere keren ijskoud water over zich heen kregen. Ze geblendeerde muizen met visolie moesten eten. Sanda verloor zijn bewustzijn, raakte zwaar onderkoeld en kreeg een hartstilstand. Veel te laat werd de ambulance gebeld en vocht hij in het ziekenhuis tevergeefs voor zijn leven. Hersenoedeem, tengevolge van een veel te hoog natrium-gehalte in het bloed (door de grote hoeveelheid visolie) werd hem fataal.
Klassenjustitie?
Vrouwe Justitia rukte haar blinddoek af, nam haar zwaard en woog de levens van de achttien beklaagden zwaarder dan het gestolen leven van Sanda Dia. Zwaarder dan zijn gebroken vader Ousmane Dia, zijn uit het leven teruggetrokken moeder, en zijn door verdriet gekwelde broer Seydou. En ze bleek ook nog eens schaamteloos en wereldvreemd, want er zullen niet veel Belgen zijn die vinden dat hier goed recht is gesproken en dat de orde in de samenleving is hersteld met deze uitspraak. Als je je kind moet uitleggen wat privilege nu eigenlijk betekent, dit is een schoolvoorbeeld van privilege. Daarnaast is het een bijna klassiek voorbeeld van invechten tot een hogere klasse (Sanda met het lidmaatschap van de elitaire club Reuzegom) waar je niet toebehoort en waar je ook nooit zult toebehoren.
Racistisch?
Ja, het woord mag er gerust voor, naast de grenzeloosheid van de ontgroening. Maar de Belgische media zullen dat nooit benoemen, want voor racisme stonden de beklaagden immers niet terecht. In het licht van de uitspraak maakt dat gegeven niet eens veel uit.
Reuzegom telde enkel witte leden, op één lid na. Sanda zou de tweede gekleurde Reuzegommer worden in de hele geschiedenis sinds de oprichting in 1946. Nog twijfels? Draai de zaak dan eens om: een witte student, wiens ouder rechter is (in plaats van arbeider), wordt langzaamaan de dood ingejaagd door achttien leden van een overwegend zwarte club.
En dan dezelfde uitspraak. Voel je ‘m?
Al die jaren zijn hun namen en gezichten verborgen gebleven. De pers sprak over Janker, Zaadje en Strontvlieg, enkele van de bijnamen van de gasten van ‘de Reuzz’, die alle achttien haastig hun sporen van het brute ontgroenings-weekend hebben uitgegomd. De media noemen hun namen ook nu niet, ze laten het slechts bij initialen, net als de rechters in hun uitspraak.
Kater
Vrouwe Justitia had haar zwaard stevig moeten grijpen. Belgen werden de volgende ochtend wakker met een kater die niet eerder zo genadeloos voelde. Studenten, jonge mensen, ouders, zij ontwaakten allen de volgende morgen in een zieke rechtsstaat. Er is boosheid en verdriet dat Sanda’s vader niet de waarheid mocht horen over wat er precies gebeurde met zijn zoon (wie gaf de visolie die hij in excessieve hoeveelheden heeft moeten innemen?), terwijl hij daar voortdurend om heeft gevraagd. Hij wilde geen gevangenisstraffen voor ze, wilde geen wraak, maar de waarheid, dat wilde hij. De jonge mannen hielden elkaar de vuile handen boven het hoofd, inclusief de twee andere ‘schachten’ die samen met Sanda in de ijskoude put zaten en waarvan één eveneens in ernstige toestand in het ziekenhuis belandde.
Afgelopen woensdagavond plaatste de populaire Belgische YouTuber ‘Acid’ een video online die vier (Reuze)Gommers met gezicht en naam liet zien. ‘Exposen gaan we ze’ . Ouders werden niet ontzien. Met reden. Destijds konden zij niet snel genoeg contact leggen met topadvocaten om hun brute zonen de schuld van hun daden te verdoezelen, terwijl Sanda’s vader de bijna levenloze hand van zijn zoon wanhopig vast hield om hem niet voor altijd te laten wegglijden.
‘Heksenjacht’
De advocaten van de schuldig verklaarden spraken er schande van, want zij moeten met rust gelaten worden. Zij moeten hun leven voort kunnen zetten. De ‘heksenjacht’ moet maar eens over zijn. Hoe krom kun je het hebben.
De video was meteen een hit en is natuurlijk inmiddels offline gehaald. Acid krijgt mogelijk een proces aan zijn broek. Deel twee met het ‘exposen’ van de andere (Reuze)Gommers gaat er vast niet meer komen.
‘Straffen’
Deze rijkeluiszoontjes, die tevens schuldig verklaarde dierenbeulen zijn, en waarvan de elitaire pappa’s en mamma’s met de duurste toppleiters van België gevochten hebben om hen niet te laten brandmerken met een strafblad, kregen hun zin. Allen schuldig aan de onopzettelijke dood van Sandia Dia en mensonterende behandeling, maar enkel boetes van 400 euro en werkstraffen van 200 tot 300 uur is wat het Hof van Beroep daarvoor een passende strafmaat vond. Vreemd is dat ze allen onschuldig zijn verklaard voor schuldig verzuim, terwijl duidelijk is dat er veel te laat is ingegrepen om Sanda Dia in veiligheid te stellen. Ook gaan ze vrijuit voor het opzettelijk toedienen van schadelijke stoffen. Het OM eiste nog gevangenisstraffen van achttien tot vijftig maanden. Daarnaast zullen de schuldigen sowieso een schadevergoeding voor morele en materiële schade van 15.000 euro resp. 8.000 euro aan vader Ousmane en broer Seydou moeten betalen.
Welnu, is het echt zo vreemd dat burgers zich afvragen of deze strafmaat wel juist is?
Is het verdriet, de boosheid om deze pijnlijke uitspraak slechts een ‘primaire reactie uit onwetendheid over hoe het rechtssysteem werkt’? Zo stellen sommige magistraten en advocaten met dedain vast.
Is er sprake van een opgehitst volk dat ‘oog om oog, tand om tand’-justitie eist?
Afgelopen zaterdag in Antwerpen en Leuven werden er stille protesten gehouden. Morgen vindt een vredevol protest plaats bij het Justitiepaleis in Brussel. Om nog maar te zwijgen over alle publieke onrust op de sociale media naar aanleiding van de uitspraak. Nee, het laatste woord is hier nog niet over gezegd.
De toekomstige carrières als politicus, rechter, zakenman, advocaat en (tand)arts van de Reuzegommers zijn dan niet gebrandmerkt; de rechtvaardigheid met dit signaal wel.
Beeld: William Cho/Pixabay
