‘Memories of a Burning Body’ graaft in een tijd waarin onderdrukking, een geseksualiseerd beeld van vrouwen, en de onderdrukkende en tirannieke gedragingen van de samenleving jegens vrouwen op hun hoogtepunt waren. Vrouwen die kwesties en seksuele verlangens bespraken werden beschouwd als grote zonden, vergezeld van angst en terreur.
Een scène uit ‘Memories of a Burning Body’ geregisseerd door Antonella Sudasassi Furniss / Met dank aan Bendita Film Sales
Opgroeien in een onderdrukkende tijd waar seksualiteit taboe was, vonden Ana, Patricia en Mayela hun begrip van vrouwelijkheid gebaseerd op onuitgesproken regels en impliciete dwang. Nu manifesteren hun onbevreesde stemmen zich in een enkele 65-jarige vrouw, die een kameleontisch leven van verweven herinneringen, geheimen en verborgen verlangens herbeleeft.
Lees mijn recensie van “Memories of a Burning Body” op Reporters Online.
Regisseur Antonella Sudasassi Furniss is een Costa Ricaanse schrijver, regisseur en producent. Haar eerste film, “The Awakening of the Ants” (Het Ontwaken van de Mieren), ging in première op het Berlinale Forum in 2019. De film werd geselecteerd als de Costa Ricaanse inzending voor de Academy Awards. Het werd de eerste Centraal-Amerikaanse film die een Goya-nominatie ontving en een Platino Award won. Het werd geselecteerd voor meer dan 65 internationale filmfestivals en ontving 15 internationale prijzen. “Memories of a Burning Body” (Herinneringen aan een Brandend Lichaam) is haar tweede film.
Regisseur Antonella Sudasassi poseert tijdens de presentatie van de film THE AWAKENING OF THE ANTS in het Huis van Amerika in Madrid op 1 augustus 2019, Spanje (Foto door Oscar Gonzalez/NurPhoto via Getty Images) / Foto met dank aan Antonella Sudasassi Furniss
Als schrijver en regisseur heeft Antonella Sudasassi Furniss interesse getoond in het vertellen van verhalen die draaien om vrouwelijke personages en hoe zij hun seksualiteit begrijpen in de verschillende fasen van hun leven. “Herinneringen aan een Brandend Lichaam” graaft dieper in seksualiteit tijdens volwassenheid.
Tijdens een gesprek met Antonella Sudasassi Furniss besprak ik haar nieuwste film “Herinneringen aan een Brandend Lichaam,” die de Publieksprijs won in de Panorama-sectie van de Berlinale van 2024.
Navid Nikkhah Azad: Waarom heb je gekozen voor de titel ‘Memories of a Burning Body’ voor je film, en hoe vangt het de essentie van de film?
Antonella Sudasassi Furniss: Over de titel van de film, herinner ik me dat ik dacht aan wat de vrouwen [in de film] zeiden. Ik liep eens op straat en probeerde te bedenken, ‘Hoe moet het genoemd worden? Hoe moet het genoemd worden?’ toen deze ene zin die een van de hoofdpersonen zei in me opkwam, namelijk ‘Ik heb een brandweerman nodig om deze vuur binnenin mij te blussen.’ Dus ik wist dat ‘vuur’ op de een of andere manier moest worden betrokken, en natuurlijk gaat het verhaal over de herinneringen van deze vrouwen. Dus, in die zin, ‘Memories of a Burning Body’ [(herinnering aan een brandend lichaam)] kwam gewoon in me op, en ik denk echt dat het op de een of andere manier een mooie metafoor is voor waar de film over gaat.
Navid Nikkhah Azad: Waarom heb je ervoor gekozen om je te richten op drie personages in de film, en hoe draagt dit bij aan het verhaal?
Antonella Sudasassi Furniss: Aan het begin van het filmproces begon ik te praten met mijn oma, maar ze was al te oud en had geheugenproblemen, dus ik kon niet met haar praten. Of ik kon het gesprek niet verdiepen. Dat inspireerde me om met andere vrouwen te praten. Uiteindelijk heb ik zelfs met 15 vrouwen gesproken. En we bleven praten. En natuurlijk zeiden sommigen van hen dat ze niet verder wilden gaan omdat de onderwerpen te moeilijk waren om over te praten, of omdat ze hun families niet wilden blootstellen enzovoort. En uiteindelijk eindigde ik voornamelijk met het praten met drie vrouwen. Maar in de film zijn er acht verschillende stemmen te horen. Maar het is waar dat drie vrouwen vooral hun verhalen in de film vertellen. En ik geloof dat dit een context geeft van hoe ze hun leven hebben geleefd en hoe ze zijn opgegroeid in een meer onderdrukkende samenleving dan wat we nu hebben. En ik geloof dat het hebben van de verhalen van hen allemaal een grotere context geeft van hoe het voor hen is verlopen, vooral omdat ze uit zeer verschillende contexten kwamen. De een had een zeer hoge opleiding en had veel middelen. Een ander had absoluut niets. Het was compleet het tegenovergestelde. Maar ergens in de verschillen vond ik veel overeenkomsten in hoe ze de verschillende stadia van hun leven beleefden en doormaakten. De context kon verschillen, maar wat ze voelden en hoe ze het beleefden was vergelijkbaar. Dus het hielp me om hun verhalen te verweven en dit ene gezamenlijke verhaal te vertellen.
Een scène uit ‘Memories of a Burning Body’ van regisseur Antonella Sudasassi Furniss / Foto met dank aan Bendita Film Sales
Navid Nikkhah Azad: Hoe heb je herinneringen in de film afgebeeld, en wat probeerde je daarmee te laten zien?
Antonella Sudasassi Furniss: Sinds ik begon te praten met de vrouwelijke hoofdpersonages, vertelden ze meteen dat ze niet op het scherm wilden verschijnen en dat ze niet herkend wilden worden omdat dat betekende dat ze niet eerlijk konden praten over wat ze wilden zeggen, vooral omdat ze bang waren hun geliefden pijn te doen. En ik stemde daarmee in en begon met ze te praten. Natuurlijk was dat voor mij een uitdaging omdat ik niet wist wat ik op het scherm moest tonen. Maar ik had wel het gevoel dat mensen moesten zien en voelen wat zij hadden meegemaakt. Dus in dat opzicht kwam ik op het idee om met actrices te werken, en er waren enkele zinnen die ze me vertelden die me deden nadenken over hoe deze beelden op het scherm zouden moeten zijn, vooral een zin die ze zeiden, namelijk dat ’tijd niet lineair was. Het was als een bubbel.’ Een van hen vertelde zelfs: ‘Ik heb niet zoveel meer te doen omdat ik niet meer werk. Maar op de een of andere manier heb ik nu niet veel tijd meer. Het is alsof ik geloof dat ik dagelijks veel van mijn herinneringen herbeleef.’ Dus ze verdwaalde overdag in herinneringen, en ik dacht dat herinneringen haar lichaam, haar leven, haar huis bewonen en tegelijkertijd met haar leven. Dus kwam ik op het idee om in één enkele locatie hun levens en herinneringen, hun verleden en het heden, te tonen die in dezelfde ruimte en tijd naast elkaar bestaan. En ik geloof dat het vanuit hun citaten of hun zinnen, van hun ideeën was dat de beelden in mijn hoofd begonnen na te denken over hoe de visuele elementen in de film zouden moeten zijn.
Navid Nikkhah Azad: Waarom heb je ervoor gekozen om de film voornamelijk op één locatie te situeren, en hoe beïnvloedt dit het verhaal?
Antonella Sudasassi Furniss: Het werken op één locatie werd ook geïnspireerd door wat de vrouwelijke hoofdpersonages me vertelden. Ik hou van het idee dat alles in dezelfde ruimte bestaat – verleden, heden, hun herinneringen, hun dagelijkse activiteiten, die allemaal tegelijkertijd en op dezelfde plek plaatsvinden. Natuurlijk was de huishoudelijke omgeving de plek waar ze verondersteld werden te zijn. Het werd min of meer aan hen opgelegd. En dat ging gepaard met veel beperkingen en belemmeringen, en waarschijnlijk zelfs frustraties. Maar ergens was de huishoudelijke omgeving ook de plek waar ze droomden, waar ze konden bedenken wat ze wilden worden als ze groot waren, wat ze wilden bereiken als ze volwassen waren. Dus het huis werd een verlengstuk van hun lichaam, van hun leven, van hun hoop en dromen. Voor ons als productieteam vormde het ook een enorme uitdaging om bijvoorbeeld een kermis te recreëren in de garage van het huis of een ziekenhuis in de slaapkamer van de vrouw waar ze woonde en speelde. En, weet je, het was heel uitdagend. Die creatieve uitdaging werd ook een creatieve impuls.
Een scène uit “Memories of a Burning Body”, geregisseerd door Antonella Sudasassi Furniss / Foto met dank aan Bendita Film Sales.
Navid Nikkhah Azad: Kun je uitleggen hoe de thema’s vrijheid en zelfexpressie worden uitgebeeld in de film en waarom ze resoneren met kijkers?
Antonella Sudasassi Furniss: Wat ik het meest waardeer aan de verhalen van deze vrouwen is dat zelfs als ze zoveel hebben meegemaakt, ze nu in de gelukkigste momenten van hun leven zijn. Ze zijn volledig geëmancipeerd. Ze zijn eigenaar van hun lichaam, van hun seksualiteit, van hun leven. En dat, denk ik, zal veel resoneren bij het publiek omdat dit idee dat het nooit te laat is, weet je, om opnieuw te beginnen, om van je leven te genieten, om te blijven dromen en hopen op een betere morgen, een prachtig idee is. En ja, voor mij persoonlijk is het alsof ik me moet herinneren wat ze hebben doorgemaakt zodat we nooit een stap terug doen, weet je? En dat is wat ik het meest waardeer aan hun verhalen en het kunnen delen ervan.
Navid Nikkhah Azad: Kun je uitleggen hoe religie belangrijk is in de film en wat het betekent voor het verhaal?
Antonella Sudasassi Furniss: Ja. Helaas speelde religie een enorme rol in hun leven. Het bepaalde duidelijk wat ze wel of niet konden doen. Op de een of andere manier legde het hen zoveel beperkingen op. Alles wat ze voelden, alles wat ze verlangden, werd beschouwd als een zonde. Dus ik herinner me, zelfs voor mezelf toen ik opgroeide, herinner ik me deze lezing die ze ons gaven over seksualiteit op de middelbare school. Deze vrouw kwam en vertelde ons dat seks hebben zonder getrouwd te zijn een zonde is. Maar niet alleen dat, ze vertelde ons ook dat seks hebben voor plezier in het huwelijk ook een zonde was. Dat je alleen seks mocht hebben als je dacht aan voortplanting, aan het krijgen van kinderen. Dus, weet je, religie speelt nog steeds zo’n grote rol in onze samenleving. In Costa Rica is religie, de katholieke religie, bij wet de officiële religie. Dus het speelt zeker een grote rol in ons dagelijks leven. En natuurlijk is religie er zeer op gebrand je te vertellen wat je wel of niet kunt doen, en stelt het een moraal vast van wat goed en slecht is. En dat beïnvloedt hoe je jezelf begrijpt, hoe je begrijpt wat je doet. Dus ja, religie was zeker een bepalende factor in hun leven, in hun perceptie van hun vrouwelijkheid, van hun verlangen, van hun seksualiteit.
Een scène uit “Memories of a Burning Body”, geregisseerd door Antonella Sudasassi Furniss / Foto met dank aan Bendita Film Sales.
Navid Nikkhah Azad: Wat vind je van kritieken op hoe de film de seksuele identiteit en trauma’s van vrouwen laat zien, en wat probeerde je te bereiken met die weergaven?
Antonella Sudasassi Furniss: De film heeft tot doel te tonen hoe deze vrouwen, nu in hun jaren ’60, ’70 en ’80, zichzelf begrijpen als vrouwen, en hoe dit concept van vrouwelijkheid veranderde en evolueerde in de loop der jaren. Eerst beschouwden ze zichzelf alleen als echtgenote- of moedermateriaal en proberen ze nu te ontleren wat ze alleen hebben geleerd om zichzelf te begrijpen als een persoon zonder enige geslachtsbeperkingen. Dus in dat opzicht voel ik dat de film een soort reis is van hun begrip van vrouwelijkheid en seksualiteit. En ja, trauma was betrokken bij deze evolutie van zelfbegrip vanwege de beperkende samenleving waarin ze leefden. En voor mij was het erg belangrijk om hun verhalen te portretteren, om ze een stem te geven. Natuurlijk is er de afgelopen jaren veel veranderd voor vrouwen over de hele wereld, vooral omdat ik zoveel jonge vrouwen hun eigen rechten heb horen opeisen en vechten voor gelijkheid. Maar op de een of andere manier voelde ik dat de verhalen van deze oudere vrouwen die zoveel hebben meegemaakt nog niet zijn verteld. Ik geloof dat hun ervaringen een manier zijn om te onthouden wat ze hebben doorgemaakt en hoe beetje bij beetje alles begon te veranderen, zodat het leven voor ons vrouwen, jongere vrouwen, nu anders is.
Navid Nikkhah Azad: Waarom heb je ervoor gekozen om de personages in de film zo complex te maken met verschillende emoties en eigenschappen?
Antonella Sudasassi Furniss: Ik geloof dat de personages in de film veelzijdige personages zijn omdat ze in feite echte mensen zijn. Ik bedoel, dit zijn ware verhalen. Dit zijn echte vrouwen die veel verschillende dingen hebben meegemaakt in hun leven en die nu hun verhalen delen zodat we weten wat ze hebben meegemaakt. Het komt eigenlijk doordat hun verhalen echt zijn.
Een scène uit ‘Memories of a Burning Body’ van regisseur Antonella Sudasassi Furniss / Foto met dank aan Bendita Film Sales
Navid Nikkhah Azad: Wat waren enkele van de grootste uitdagingen die je tegenkwam tijdens het maken van ‘Memories of a Burning Body’?
Antonella Sudasassi Furniss: Een van de grootste uitdagingen bij het maken van deze film was om hun verhalen op zo’n manier over te brengen dat ze het nodige protagonisme kregen zonder hun vermogen om zich met hun verhalen te verbinden te verliezen door het gebruik van meer fictieve elementen op het scherm. Voor mij was het essentieel dat de verhalen de kern en het middelpunt van de film bleven. Omdat deze verhalen voor zichzelf spreken. De getuigenissen zijn zo echt, zo belangrijk, zo eerlijk en ook zo grappig op zoveel manieren dat ik wilde dat ze het middelpunt van de film zouden zijn.
Navid Nikkhah Azad: Wat wil je dat mensen uit de film halen nadat ze hem hebben gezien?
Antonella Sudasassi Furniss: Ik hoop dat wanneer mensen de film bekijken, ze een minuutje of twee nemen om na te denken over hoe het was voor hun moeders en grootmoeders, en hopelijk motiveert dit hen om met hen te praten en een dialoog te starten, een gesprek, zodat we als samenleving een intergenerationele dialoog hebben over dit onderwerp en ze niet langer zo’n taboe zijn.
