Voor Malcolm Pardon schuilt er schoonheid in het universele, onvermijdelijke einde dat ons allen op zeker moment wacht. Op zijn tweede soloalbum The Abyss kijkt hij, voorbij het sombere of macabere, naar de dood als een meervoudig gelaagde, levenslange metgezel, waarmee je maar beter vertrouwd kunt raken en vrienden worden.
Waar het solodebuut Hello Death uit 2021 een intiem album was, met de piano als centraal instrument, laat Malcolm Pardon op The Abyss zijn instrument meer samensmelten met en opgaan in andere geluidsbronnen, wat zorgt voor een groter gevoel van ruimte. “Als Hello Death een soloartiest was, is The Abyss een band,” zegt hij in de begeleidende informatie. Deze band vond zijn inspiratie gedeeltelijk in het idee van muziek als ondergedompeld in water. De verfijnde instrumentale haarlijnen en geluidsmanipulaties uit dat idee geboren, fungeren als een abstract leidend uitgangspunt dat de vloeiende beweging van de muziek vormgeeft en benadrukt.
“Ik wilde een uitgestrekt klanklandschap creëren dat niet bepaald comfortabel is, maar wel een stilte en aanvaarding heeft,” aldus Pardon.
Het opvallende coverbeeld van fotograaf Chris Shonting vat een en ander perfect samen. Een schijnbaar vreedzame omgeving staat op het punt verstoord te worden. De rust is bedrieglijk, aan de randen van het kader sluimert duister. Een ogenschijnlijk onopvallende persoon, schuin van achteren gefotografeerd, laat zich voorover in het water van een zwembad vallen. De beweging lijkt onomkeerbaar – zelfs als de figuur zou willen stoppen, is dat niet meer mogelijk. Het tafereel roept tegenstrijdige gevoelens op. Het is tegelijk uitnodigend – er gaat een vreemde aantrekkingskracht van de scène uit – en misleidend kalm – ondanks de dreiging heerst er een, bedrieglijke, rust. Er hangt een sterk gevoel van onvermijdelijkheid in de lucht.
De foto lijkt te verwijzen naar het Vanitas-genre, een artistieke stroming die de vergankelijkheid van het leven en de ijdelheid van wereldse bezittingen en genoegens centraal stelt. Vanitas* ontstond in de vroege 17e eeuw in de Nederlanden, met Leiden als een belangrijk centrum. Dit genre is sterk verbonden met de calvinistische tradities en morele codes van die tijd, maar blijft tot op heden kunstenaars inspireren. Vanitas-kunstwerken hebben als doel de kijker te herinneren aan de kortstondigheid van het leven, de zinloosheid van aardse bezittingen en genoegens, en de onvermijdelijkheid van de dood. Hoewel deze werken vaak een sombere toon uitstralen, bevatten sommige ook symbolen van wederopstanding en eeuwig leven, wat meer hoop uitstraalt.
En zo komen we weer bij The Abyss, waar de muziek aanvankelijk een raadselachtige indruk maakt. Dit mysterie laat zich echter ontrafelen. In Separate Ways horen we plotseling, of we ons daar nu bewust van zijn of niet, echo’s van de muziek van de, in 2023 overleden, Japanse componist en pianist Ryuichi Sakamoto, met name van zijn album async, en daarmee indirect van Bach. De dromerige openingstrack Deliverance zou zelfs zo uit de handen van deze Japanse grootheid kunnen zijn gekomen.
De vele momenten van stilte fungeren als een verbindend element tussen de composities op The Abyss. Ze symboliseren een rust die wacht op wat komen gaat, zoals in het zacht mijmerende The End, de lyrische romantiek van Enter The Void en het filmische Vanmakt (Ontkrachting). In deze laatste compositie komen schurende, over elkaar schuivende synthetische lagen samen met het kraken van de ruimte waarin de melodieën zijn vastgelegd.
The Abyss is geen onoplosbaar enigma. Integendeel, met elke luisterbeurt ontvouwt zich, onontkoombaar, een steeds rijker vloeiende bron van grote schoonheid.
Malcolm Pardon – The Abyss
Leaf Label | Konkurrent
Nawoord:
*Meer Vanitas-fotografie is te ontdekken in het bekroonde boek Vanitas van de Spaanse fotograaf Cristóbal Hara.
In de schilderijen die als Vanitas worden gekarakteriseerd, is de invloed van de dood duidelijk zichtbaar in verschillende aspecten van de Spaanse cultuur. Dit blijkt niet alleen uit de poëzie van Teresa de Jesús en García Lorca, maar ook uit de werken van Goya en Dalí, evenals uit de tradities van het stierenvechten. Dit thema vormt een sombere achtergrond die de levendigheid en de kleurenrijkdom van de Spaanse geest accentueert.
In dit boek reist Cristóbal Hara met de dood als zijn metgezel door de meest afgelegen uithoeken van het land.
