Kan een houten auto rijden? Of een houten vliegtuig vliegen?
In de wereld van echte techniek misschien wel, maar niet in de wereld van houten bouwdozen. Want daarin maakt een houten auto of trein wel moeiteloos meters, geholpen door het nodige kaarsvet en een aandrijvingssysteem met elastiekjes.
Houtmodelbouw is een hobby met oude papieren. Op zolderkamers en in koude schuren schuren en schaven liefhebbers met eindeloos geduld aan schaalmodellen van kerken en gebouwen – en soms aan levensgrote replica’s van auto’s en boten. Dát goed te beheersen, vraagt echter veel oefening – en dus veel tijd en geduld.
De houten modellen in deze review verlagen de drempel: ze worden geleverd inclusief alle benodigdheden. Schaven en schuren is vaak niet nodig, en zelfs lijm kun je moeiteloos achterwege laten. Na urenlange inspanning en ontspanning (want van hout is bekend dat het materiaal een rustgevende werking heeft) heb je iets dat je neer kunt zetten en nog werkt ook. Ideaal voor de donkerste dagen van het jaar!
Detailopname van de ROKR Magic Cello. ©ROKR.
Muziekdoos met uitstraling
Jarenlang waren mechanische bouwdozen – hoe geavanceerd ook – op een bepaalde manier simpel: ze bestonden uit houten onderdelen, satéprikkers en eventueel tandwielen (en elastiekjes) om ze in beweging te zetten en aan te drijven. Dat was genoeg om kopers urenlang bouw- en speelplezier te bieden, maar te weinig om de projecten echt onderscheidend te maken. Het Chinese ROKR is een van de bedrijven die begrijpt hoe je een houten bouwproject net die extra twist geeft.
Neem bijvoorbeeld de ‘Magic Cello’. Met zijn kleine onderdelen en geavanceerde lasergesneden onderdelen is dit niet een bouwdoos voor onervaren gebruikers. Die kunnen maar beter eerst wat meters maken met wat grovere projecten. Maar deze toch al chique ogende set krijgt nog extra cachet door de combinatie van twee kleuren hout én de toevoeging van een heus muziekdoosje. Het muziekdoosje (met een nocturne van Chopin, niet echt cellomuziek dus) zit netjes weggewerkt in de stapel boeken waartegen de cello leunt. Een slimme tandwielverbinding brengt ‘m, samen met de strijkstok van de cello in beweging. Maar voor het zover is, heb je al heel wat geavanceerde bouwtechnieken zien passeren. Een duidelijke handleiding helpt daarbij.
Ook als je het muziekdoosjes nooit laat draaien is dit project een pareltje om neer te zetten.
ROKR – ‘Magic Cello’ | Moeilijkheidsgraad: Gevorderd | € 42,95 via robotime.nl
UGears Sky Watcher Tourbillon Clock. © UGears.
Echt werkende klok
Het is nogal een klus om een echt werkende klok te bouwen, maar fabrikanten van mechanisch speelgoed draaien er hun hand niet voor om. In de afgelopen jaren verschenen er regelmatig echt werkende klokken – vaak boordevol tandwielen, soms met gewichten en een veer en af en toe ook met een gewoon quartz-uurwerkje. Ugears, een autoriteit op het gebied van mechanisch speelgoed, gaat een stapje verder. Het Oekraïense bedrijf introduceerde de ‘Sky Watcher’. Deze tafelklok met kalender is voorzien van een tourbillonmechaniek – een complex raderwerkje dat de invloed van de zwaartekracht op de gang van een mechanisch uurwerk te verminderen. Hout blijft hout natuurlijk, dus is er nogal wat voorzichtigheid en behendigheid geboden om de klok goed in elkaar te zetten. Was op de tandwielen helpt om het mechaniek goed te laten werken, al kun je de klok nooit helemaal beschermen tegen vocht en weersomstandigheden. O ja, en opwinden blijft handwerk. Maar wie even doorbijt, bezit met de ‘Sky Watcher’ een echte eyecatcher.
Ugears – ‘Sky Watcher’ | Moeilijkheidsgraad: Expert | € 84,95 via ugears-shop.nl
Detailopname van de ROKR 3D Pinball. ©ROKR.
Flipperen als een pro
De flipperkast van ROKR mag met recht een technisch hoogstandje heten. De basis van ‘3D Pinball’, zoals de bouwdoos officieel heet, bestaat uit het gebruikelijke houtwerk: een behuizing met constructie van pen- en gatverbindingen, de nodige transmissie-elementen, decoratieve onderdelen en ‘kanalen’ die je ook wel in houten knikkerbanen (die heeft ROKR ook) tegenkomt. Al die bekende constructieonderdelen krijgen echter een functie door de toevoeging van spelelementen: een trekknop om kleine kogeltjes te lanceren en drukknoppen waarmee de flippers worden bestuurd.
Het zijn met name de elektronische scoreteller, de licht- en geluidseffecten en infraroodtechnologie die deze bouwdoos maken tot wat hij is: een echt werkende flipperkast die je steeds opnieuw wilt proberen. De technieken werden nog niet eerder in mechanische bouwdozen gebruikt en maken hem dus uniek.
Een houten flipperkast blijft kwetsbaar. Voorzichtigheid is dus geboden tijdens het bouwen, maar niet minder tijdens het spelen – en al helemaal als je midden in de actie zit. Kapotte onderdelen laten zich namelijk niet zo makkelijk vervangen. Maar wie met beleid bouwt en speelt, kan veel plezier aan deze set beleven.
ROKR – ‘3D Pinball’ | Moeilijkheidsgraad: Expert | € 179,95
Wood Trick Antique Lantern. © Wood Trick.
Gaslantaarn op elektriciteit
Bij Woodtrick hebben ze het licht gezien. Het bedrijf, bekend van zijn soms wat grof ogende houten modellen, ontwikkelde een bouwdoos van een houten gaslantaarn. Puur ter decoratie natuurlijk, want hout en vuur zijn over het algemeen geen duurzame combinatie. Om ‘m toch echt in het donker te laten schijnen, werd het model voorzien van een lampje op batterijen.
De antieke lantaarn valt op door zijn gedecoreerde uitstraling. De aanwezigheid van talloze uitsparingen zorgen voor een open ontwerp, al maken die uitsparingen het hout wel kwetsbaar. Dus is het zaak om goed op te letten tijdens het uitdrukken van de houten onderdelen.
Hoogtepunt – letterlijk – is toch wel de mogelijkheid om de lantaarn ‘op te draaien’. De lichtkamer kan namelijk worden uitgeschoven, waardoor je een praktische lamp in handen hebt. Met zo’n 250 onderdelen en moeilijkheidsgraad 4 (volgens Woodtrick zelf) ben je een uurtje of 4 bezig om de lamp te bouwen.
Woodtrick – Antique Lantern | Moeilijkheidsgraad: Gevorderd | € 69,90 via eu.woodtrick.com
Detailopname van de typemachine van Eco Wood Art. © Eco Wood Art.
Echt werkende typmachine
Hij doet een beetje denken aan de typmachine van LEGO, de ‘Typewriter’ van Eco Wood Art. Met zijn afgeronde hoeken, ronde toetsen en lettergreep is het model met recht retro te noemen. Maar het is meer dan alleen een nostalgisch stukje decoratie.
Wie de typemachine opbouwt, bouwt namelijk een werkend model. Nou ja, het apparaat werkt op zijn eigen manier. Door de toetsen in te drukken, gaat het papieren rolletje bewegen, al kun je helaas niet echt een verhaal tikken met de houten constructie. Je moet dus wat fantasie gebruiken, maar dat hoort bij het concept.
De houten typemachine heeft zo’n 580 onderdelen en biedt je, zeker als je een beginner bent, een uitdagende bouwklus. Hij is dan ook vooral bedoeld voor gevorderde bouwers. Wie de typemachine af heeft, heeft wel een mooi stukje decoratie op de kast staan.
Eco Wood Art – ‘Typewriter’ | Moeilijkheidsgraad: Expert | € 129,95 via ecowoodart.com
Veter Models Speed Fighter. © Veter Models.
Pittig gevechtsvliegtuig
Van alle sets die in dit artikel worden besproken, wordt de “Speed Fighter” van het Oekraïense Viter Models geleverd in de kleinste verpakking. Maar schijn bedriegt: met een lengte van 30 cm en een spanwijdte van 35 cm mag het klassieke gevechtsvliegtuig er best zijn. Het geheim? De slimme bouwmethode, waarbij je onderdelen zo combineert dat het model langzaamaan langer en breder wordt. Dat is bij de meeste andere merken anders: die leveren vaak onderdelen die min of meer al de definitieve afmetingen hebben.
Viter Models besteedde veel aandacht aan het uiterlijk van de kist, wat terugkomt in de ‘prints’ op de zijkanten en vleugels. Ook de techniek mag er zijn, want het model is voorzien van een echt werkende propeller en motor. Na wat opwindwerk rijdt de “Speed Fighter” zo’n 1,5 meter. Hem zelf laten vliegen is niet aan te raden, want daarmee gooi je al die uurtjes bouwplezier letterlijk weg. Met 562 onderdelen ben je verzekerd van de nodige uren bouwplezier op hoog niveau. De meegeleverde standaard zorgt dat je er daarna nog veel langer van kunt genieten.
Viter Models – Speed Fighter | Moeilijkheidsgraad: Expert | ca. € 60 via diverse websites
