‘Dear Carlo’ is een nummer van Teho Teardo en Blixa Bargeld over een correspondentie tussen Bargeld en de Italiaanse astrofysicus Carlo Rovelli, die onderzoek doet naar kwantumzwaartekracht en zwarte gaten. In het lied begint Bargeld beleefd met een compliment over taart, voordat hij zich op laat stralen in de oneindigheid van outer space: “Negentig procent van het universum lijkt onzichtbaar te zijn”, zingt hij over langzame, staccato celloklanken.
De tekst bevat vervolgens enkele intrigerende observaties over het universum:
– “The universe is beige and not turquoise”
– “The universe is kind and not very special”
– “The universe is still exceeding our predictions”
– “The universe is flat and simpler than we think”
Het nummer is geïnspireerd door Rovelli’s boek ‘The Order of Time’ en verwijst naar diens kosmologische concepten over tijd en het universum. Het past bij de experimentele en intellectuele benadering die Teardo en Bargeld vaak in hun muziek hanteren en laat zien hoe ze wetenschappelijke ideeën verweven met hun artistieke expressie in een unieke mix van muziek en filosofie. Daarbij gebruikt Blixa Bargeld verschillende talen – Duits, Engels, Italiaans – naast en door elkaar, soms zelfs binnen de context van één song, om zijn visie over te brengen.
Carlo Rovelli
“Waarom dé werkelijkheid niet bestaat volgens Carlo Rovelli”, kopte de VPRO onlangs boven een artikel naar aanleiding van een aflevering van het programma Tegenlicht over de Italiaan.
Carlo Rovelli is een vooraanstaand theoretisch natuurkundige gespecialiseerd in kwantumzwaartekracht en kwantummechanica. Hij stelt, vanuit zijn unieke wetenschappelijke visie, dat er geen absolute werkelijkheid bestaat, maar dat onze ervaring wordt gevormd door onderlinge interacties. Elke mens creëert daarbij als het ware zijn eigen realiteit, waarbij de werkelijkheid relationeel is en ontstaat door onze waarneming en handelingen.
Als populair wetenschapsauteur schrijft hij boeken die complexe natuurkundige concepten toegankelijk maken. Het leverde hem de titel ‘poëet van de natuurkunde’ op.
Christian & Mauro
Teho Teardo en Blixa Bargeld zijn terug, bijna acht jaar na ‘Nerissimo’. De tijd leek in deze periode te krimpen en uit te zetten, vooral door de twee “gestolen” jaren tijdens de pandemie.
De titel van hun nieuwe album, ‘Christian & Mauro’, verwijst naar hun bij geboorte gegeven voornamen, wat wijst op een persoonlijker perspectief in de songs. Hierin verkennen ze niet alleen het heden, de toekomst en het universum, maar ook elementen uit het verleden, zoals in het aanstekelijke ‘Bisogna Morire’, een hedendaagse herinterpretatie van een 17e-eeuwse dodendans.
Het is niet altijd mogelijk om nieuwe gebieden te ontdekken zonder de kustlijn voor langere tijd uit het oog te verliezen, zeggen ze. Maar wat moet, dat moet. En dus zwierven Teho en Blixa langs muzikale omwegen en zijpaden. Ze maakten gebruik van een breed scala aan instrumenten, waaronder een “mythologisch klavier” dat niet alleen traditionele noten maar ook geluiden en ruis produceert. Dit “klavier” vertegenwoordigt de diverse culturele en historische referenties die beide gebruiken. Het stelde hen in staat om “met verschillende klanktexturen te experimenteren en zo nieuwe muzikale mogelijkheden te verkennen”.
‘Christian & Mauro’ opent krachtig met ‘Starkregen’ (“Stortbui” in het Duits), waarin elementen van rock, kamermuziek en avant-garde samenkomen. De tekst is afwisselend in het Engels, Duits en Italiaans en bevat herhaalde zinnen zoals “I’m getting nervous for you being around”. Er zijn verwijzingen naar hemelse sluizen die opengaan: “And heaven comes down without any end”, en alles wegspoelen: “Die ganze Planung für die Katz”. Regels als “Sturzbäche waschen alles fort” en “Alles weg!” benadrukken de intensiteit van de vallende watermassa’s. De herhaling van “It didn’t used to be like that” suggereert een verandering of verstoring van de normale situatie. Niet duidelijk is of dit een metafoor is voor emotionele openheid of juist voor de chaos die volgt; beide interpretaties zijn mogelijk.
‘I Shall Sleep Again’ is het derde nummer op ‘Christian & Mauro’. Dit duistere lied, dat ook op een Neubauten album had kunnen staan, combineert Duits en Engels, met de titel als terugkerende mantra. De tekst bevat verwijzingen naar het naziconcentratiekamp Mittelbau-Dora.
Mittelbau-Dora werd in augustus 1943 opgericht nabij Nordhausen, ten zuiden van het Harz-gebergte. Het kamp diende voornamelijk voor de productie van V1- en V2-raketten ter ondersteuning van de Duitse oorlogsindustrie. In de berg Kohnstein werd een ondergrondse rakettenfabriek, het “Mittelwerk”, ingericht (Bron: Wikipedia).
“Ellbogentreppe links
Doppelhaken rechts
Konstantin mit ausgestrecktem linken Arm”
Gevangenen werkten onder erbarmelijke omstandigheden aan de uitbreiding van mijngangen en de productie van raketten. Van de geschatte 60.000 gevangenen kwamen er minstens 20.000 om het leven door de verschrikkelijke werk- en leefomstandigheden.
“Unterirdische Rüstungsfabrik
Ich schlafe mit den Toten
Dora / Mittelbau”
Het lied lijkt te reflecteren op de duistere geschiedenis van Mittelbau-Dora en de menselijke ervaring in extreme omstandigheden. De aanpak doet denken aan Neubautens ‘Am Landwehrkanal’ van het album ‘Alles in Allem’ uit 2020, dat gaat over het verhoor op 15 januari 1919 in het Berlijnse Edenhotel en de daaropvolgende moord in de Tiergarten op de marxistische politica, filosofe en revolutionaire Rosa Luxemburg. Waarna haar lijk door militaristen bij de Liechtensteinbrücke in het Landwehrkanal werd gegooid. In beide gevallen contrasteert de weemoedige zachtheid van de vertelling met de grimmige inhoud en legt Bargeld met chirurgische precisie de rotte plekken van de geschiedenis bloot, de ontmenselijking van de anderen die ook nu weer door de wereld spookt.
‘È pericoloso sporgersi’ betekent “Het is gevaarlijk om naar buiten te leunen” in het Italiaans. Het nummer verwijst mogelijk naar de gelijknamige Belgische korte film uit 1984, geregisseerd door Jaco Van Dormael. Deze 12 minuten durende film vertelt het verhaal van een kind dat voor een onmogelijke keuze staat. De film heeft een surrealistische stijl, met elementen van herinneringen en visioenen.
In het nummer gebruikt Bargeld het gevaar van naar buiten leunen mogelijk symbolisch voor thema’s als kwetsbaarheid, risico’s en de gevolgen van keuzes. Tegelijkertijd verwijst hij naar “wortels in de toekomst”, en daarmee naar het zoeken van evenwicht tussen het nemen van risico’s en de hoop op wat nog komen gaat.
‘Close Up’ heeft een cinematische uitstraling en bevat de iconische zin “I’m ready for my close up, Mr. DeMille” uit de film ‘Sunset Boulevard’. Bargeld schakelt moeiteloos tussen Duits, Engels, Italiaans en ditmaal ook Frans, terwijl hij reizen beschrijft van Schöneberg tot IJsland en van Hong Kong tot Wuhan. Hij reflecteert op de kronkelige paden die hij heeft afgelegd: “Habe ich Umwege gebraucht?” Het nummer lijkt zowel persoonlijke ervaringen als universele veranderingen te omarmen, met regels als “C’est la vie. Ma vita. C’est la vie”, die een acceptatie van het leven in al zijn facetten benadrukken.
In ‘Durch Mich’ lijken echo’s van Italiaanse filmmuziek hoorbaar. De titel suggereert introspectie en reflectie op persoonlijke ervaringen of inzichten. De tekst ook:
“Ich bespitzel mein Gehirn
Mein Gehirn bespitzelt mich
Welche Wesen ich noch werde
Und welche ich schon war”
Bargeld speelt hier met het eerder genoemde “mythologische klavier”, en doet dat met een flinke dosis (zelf)spot:
“Ich spiele mit den Chiffren, Lettern, Zeichen
meiner mythologischen Klaviatur
A Science-fiction Glam Rock God
from a parallel Universe
Der zerstückelte Osiris, der nicht mehr singen kann
(..)
Der alte König, ein goldener Körper / Knochen aus Silber und Haar wie Lapislazuli”
‘Menschenentsafter’ (“Mensensapmachine”) symboliseert ontmenselijking in moderne systemen. De titel fungeert als krachtige metafoor voor systemen die mensen uitputten, vergelijkbaar met een machine die mensen als grondstoffen behandelt. Hoewel geen horrorfilm-soundtrack, weerspiegelt de tekst de vaak gruwelijke realiteit waarmee velen in de hedendaagse wereld nog altijd of weer worden geconfronteerd.
Het verhaal over wat systemen maar ook mensen anderen aandoen, gaat verder in ‘Libelle & Gigant’. Kwetsbaarheid versus brute kracht: De delicate Libelle,
“Schimmernd flimmernd
tänzelnd tanzend
oder ruhig sitzend am Waldesrand
unaufgeregt auf Beute wartend
auf ein ahnungsloses Insekt
nah einem heiteren Gewässer
an einem schönen, sonnigen Platz”
en de Reus,
“Es kommt der Gigant von der anderen Seite
aus dem Schlamm und aus dem Graben
aus den Kratern, dem Wunden- und Ruinenland
Er macht sich mit Wanzen und Würmern gemein
Er hat ja keine Flügel”
De verteller wil behouden een “vonkje vuur” in het centrum van zijn lichaam, maar dan is er de reus, die munitiekisten plaatst:
“Then he dances the old trample dance”
Vrede en oorlog. Het contrast tussen vrije vliegende insecten en de vleugelloze, alles vertrappende reus. Het lied eindigt met een oproep, ondanks dreigingen, tot het behoud van menselijkheid tijdens conflict, verwijzend naar strijdtonelen van toen en nu:
“I’ll keep my spark of fire
In my body’s enamel
Shimmering flickering
Or standing in the air”
De strijd tussen kwetsbaarheid en brute kracht in ‘Libelle & Gigant’ weerspiegelt bredere conflicten in het leven, zoals die tussen hoop en wanhoop. Deze spanning loopt naadloos door in ‘Rimangono’, het slotakkoord van het album. Hier verweeft Bargeld de ervaringen van de pandemie met geopolitieke vraagstukken, waarbij hij reflecteert op verloren tijd en volharding: “Die Geopolitik die ihre Linien quer und längs mitten, mitten durch meinen Körper zieht.” Het refrein, “Rimangono! Rimangono!” (“Zij blijven”), benadrukt samen met “Bleib übrig!” (“Blijf over!”) de kracht van overleven en blijven bestaan ondanks alles.
‘Rimangono’ lijkt te refereren aan de pandemie, hoewel niet direct. Teho Teardo en Blixa Bargeld zelf merken op dat de tijd tijdens de pandemie leek te vervagen, waarbij ze verwijzen naar “die twee gestolen jaren die zonder spoor uit onze rekeningen zijn verdwenen”:
“The lines that cutting cross and lengthwise
all through my body.
And?
All those experts in strategies and weaponry rake their ugly heads again.
And?
The two stolen years that have disappeared from my accounts without a trace
And?
My hair is as long as this is going on”
Blixa & Teho, Christian & Mauro, ze hebben een excellent album gemaakt. Een indrukwekkend album ook, dat als geen ander de ziel van het afgelopen jaar vangt.
May I take Your order now? Carlo?
‘Christian & Mauro’ is geproduceerd in Rome en Berlijn door Teardo, Bargeld en Boris Wilsdorf. De aansluitende tournee ging 19 november uit de startblokken in Rome en trekt inmiddels door Europa. Teho Teardo en Blixa Bargeld worden bij hun optredens vergezeld door Laura Bisceglia op cello, Gabriele Coen op basklarinet en een wisselend strijkkwartet.
