Alessandro Baticci en Rafał Zalech maken gebruik van hun zelf ontwikkelde elektronische performance systeem, waarmee ze de mogelijkheden van hun akoestische instrumenten uitbreiden en manipuleren, resulterend in zogenaamde ‘slimme instrumenten’. Het systeem is gebaseerd op de Digitaize technologie, die akoestische instrumenten transformeert in krachtige MIDI-controllers. Daardoor kunnen ze een breed scala aan geluiden en effecten creëren en sturen tijdens hun optredens, zoals te horen op het album ‘Bird Of Paradise’, dat live is opgenomen, deels samen met Klangforum Wien.
DigitAize werkt door middel van een module die op de instrumenten wordt gemonteerd. Deze bevat verschillende sensoren, waaronder een sensor op de toets met hoge resolutie voor nauwkeurige vingerpositiedetectie, ingebouwde microfoons, een gyroscoop en versnellingsmeter voor bewegingsdetectie en een haptische sensor die sensorische stimuli meet die gerelateerd zijn aan aanraking, kracht (druk) of beweging.
De technologie stelt de musici in staat om virtuele geluiden en synthesizers met grote precisie te besturen, live versterking draadloos uit te voeren, beweging en versnelling te gebruiken voor extra expressie en meerdere instrumenten op één computer aan te sluiten.
Nimikry komt uit Wenen, Oostenrijk, een stad met een rijke muzikale geschiedenis. De naam lijkt op een creatieve spelling of interpretatie van het biologische concept mimicry, een evolutionaire strategie waarbij een soort een andere nabootst, meer dan toevallig of door verwantschap verklaarbaar is. De naam verwijst mogelijk naar hun experimentele benadering van het nabootsen en manipuleren van geluiden in hun muziek.
Dit resulteert op het album ‘Bird Of Paradise’ in een sonisch spektakel dat bij eerste beluistering klinkt als een wildwaterrit door een rivier van klanken, waarin geluid en lichamelijke expressie naadloos samensmelten. In deze stroom met zijn steeds veranderende ankerpunten wisselen borrelende klanken af met Ligeti-achtige filmische sferen, terwijl stroomversnellingen als door hol geslagen computers uitmonden in neurotische geluidsexplosies.
Uitleggen wat er precies gebeurt op ‘Bird Of Paradise’, is bijna onmogelijk in de context van een eenvoudige beschouwing. Daarvoor passeert er, constant, teveel in de muziek om op te noemen. En wat er voorbij komt, is niet mis. Never a dull moment.
Laat ik, haaks op de gebruikelijke lineairiteit, beginnen met de afsluiter. Concerto grosso ‘Bird Of Paradise’ (2020-2021), het titelstuk van het album, is een fascinerende compositie voor ensemble en gedigitaliseerde strijkers, speciaal geschreven voor Klangforum Wien. Geïnspireerd door de coda van Nimikry’s ‘Necromancy’-set uit 2019, creëert het een fantasierijke muzikale reis die doet denken aan de vorming van een grotesk samengestelde entiteit.
Voor dit stuk werd de volledige strijkerssectie van Klangforum Wien getransformeerd tot ‘slimme instrumenten’. De live uitvoering begint als een ceremonieel ballet, waarbij de musici hun instrumenten behoedzaam door de ruimte bewegen en vloeiende lijnen creëren. Deze synergie tussen artiest en techniek verruimt de grenzen van muzikale expressie, en roept een beeld op van futuristische wezens – een versmelting van het mechanische en het menselijke. Dit concept resoneert in de verte met Kraftwerk’s ‘Die Mensch-Maschine’, versterkt door pulserende ritmes met elementen uit EDM, noise en klassieke composities.
Terug nu naar de openingstrack van het album: ‘Rhizomatic Studies (2023) for ensemble’drijft de Nimikry-symbiose van akoestisch en elektronisch geluid tot een absurdistisch maar boeiend resultaat, met verwijzingen naar werken zoals ‘Bird Of Paradise’.
De musici gebruiken hier naast DigitAized snaren ook een nieuw prototype voor het toewijzen van digitale technologie aan fluiten. Het werk wijkt af van de gebruikelijke muzikale regels en verandert geleidelijk van een compact geluidsblok naar meer chaotische delen.
De opbouw van het stuk begint met een langzaam groeiende geluidsmassa. Deze breekt uiteindelijk door een denkbeeldige ‘muur’ heen, waarna er verwijzingen naar Wagner’s opera ‘Die Walküre’ te horen zijn. Battici zorgt voor de dynamische basis van het stuk, terwijl Zalech rustigere delen toevoegt die met behulp van computeralgoritmes zijn gemaakt.
Tussen ‘Rhizomatic Studies’ en ‘Bird of Paradise’ erupteert ‘Narcomancy’ (2018-2019) voor fluit en altviool. Dit stuk bestaat uit zeven delen, beginnend met ‘Intro – Induline’ en eindigend met ‘Plutonium’. In deze compositie voeren de twee musici een dialoog die varieert van heftig explosief tot ingetogen beschouwend en meditatief.
Als totaal biedt Nimikry de luisteraar een veelzijdige, experimentele muzikale reis die de grenzen tussen geluid, technologie en muzikale tradities verkent. Het album neemt je mee op een intense en ja, ook wel enerverende, auditieve ervaring. Maar bovenal is het een aansporing om het duo live te gaan zien wanneer de musici in jouw omgeving optreden.
Nimikry – Bird Of Paradise (KAIROS)
