Was De verticale man een moeilijke roman om te vertalen?
“De verticale man is het derde boek dat ik van Davide Longo heb vertaald. Ik was dus wel al bekend met zijn taalgebruik. Want ook al speelde Een ochtend in Irgalem zich af in 1937, is De steeneter gesitueerd in de jaren 1970 en De verticale man in de nabije toekomst, het zijn alle drie onmiskenbare Longo-boeken. Ik hou van zijn stijl. Davide is een ambachtsman, een perfectionist: alles klopt aan zijn verhaal, je zult hem zelden op een fout betrappen. Dat merk je als vertaler en dat werkt zeer prettig. Ieder woord, iedere passage is met zorg en aandacht uitgekozen. Het is daarom bij het vertalen van belang dicht bij de tekst te blijven. Dan word je vanzelf beloond. Vorig jaar hebben we samen een week in Arte Sella vertoefd, een soort openluchtmuseum in de Dolomieten waar hij schreef en ik vertaalde en waar we in onze vrije tijd twijfelgevallen bespraken en veel wandelingen hebben gemaakt.”
Wat is er speciaal aan het werk van Davide Longo?
“Een Italiaanse vriendin en schrijfster gaf me De steeneter van Longo als tip. Op een dag begon ik het boek in de trein te lezen, en ik wist al na één bladzijde dat ik iets heel bijzonders in handen had. Ik heb het toen aangedragen bij De Geus, die het aandurfden om het te vertalen. Ik hou van de sobere, intrigerende stijl van Davide Longo, waarmee hij de lezer uitdaagt om meer van het verhaal te weten te willen komen. Waar andere schrijvers hun personages soms direct neerzetten door bijvoorbeeld uitvoerig hun uiterlijk te beschrijven, komen Longo’s personages langzaam tot wasdom. Net als het verhaal. Of zoals Davide het zelf ooit mooi verwoordde, toen hem gevraagd werd wat voor lezers hij had: ‘Mijn lezers zijn mensen die graag wandelen, urenlang een soep laten trekken, nee kunnen zeggen en kilometers omrijden om een vriend te bezoeken…’”
Welke uitdagingen kwam je tegen bij het vertalen van dit boek?
“Toen ik De verticale man voor de eerste keer las, kreeg ik bij de eerste twee hoofdstukken het gevoel dat ik een meesterwerk in handen had. Het derde deel, waarin de hoofdpersoon een soort dagboek bijhoudt, versterkte dat gevoel nog eens. Maar de vuistslag die in het begin van hoofdstuk vier wordt uitgedeeld, kwam bij mij letterlijk aan als een dreun. Het geweld van een jeugdbende met hun charismatische leider nam voor mij buitenproportionele vormen aan. Daar schrok ik wat van terug, en toen ik het boek ging vertalen, zag ik dat hoofdstuk met angst en beven tegemoet. Maar tot mijn stomme verbazing bleef ik op het puntje van mijn bureaustoel door vertalen, nu vond ik het geweld eigenlijk wel meevallen en zag ik pas echt hoe schitterend ook de verhalen in deze laatste delen zijn. Bij het nalezen van de vertaling werd dat nog eens bevestigd, en toen ik een paar maanden geleden voor de vierde keer de roman las, kreeg ik ineens tranen in mijn ogen aan het einde van het boek, waar ik het eerder niet verwacht had. Longo’s romans zijn, kortom, boeken die je minstens twee keer kunt lezen! Pas dan zie je vaak de geniale opbouw, of details die blijken te kloppen die je bij eerste lezing over het hoofd hebt gezien. Dat Leonardo in het begin van de roman een puppy redt en opvoedt, is bijvoorbeeld geen toeval. Het staat symbool voor de naïviteit van de schrijver die niet in de gaten heeft hoe de samenleving al aan het aftakelen is. Aan het einde verduidelijkt hij dat nog eens aan de hand van het verhaal van het hondeneiland.”
Is er een bepaalde passage of zin die je speciaal is bijgebleven?
“Het boek zit vol mooie passages. Ik kan het op een willekeurige pagina openslaan en dan ben ik zo een half uur vertrokken. Wanneer een begenadigd schrijver als Davide zich op geweldsscènes stort, komt dat hard aan. Maar ik zou het jammer vinden als mensen het boek daardoor zouden wegleggen. Ik hoop dat mensen inzien dat Longo geen geweld gebruikt alleen om te choqueren. Hij wil laten zien wat er gebeurt in ons moderne Europa wanneer dat hele dunne laagje vernis van onze beschaving verdwijnt!”
Waar ben je bij deze vertaling het meest trots op?
“Onlangs stond er in Trouw een drie pagina’s grote recensie over De verticale man van Ronald de Rooij, die het boek al na eerste lezing heel goed begrepen heeft en het prachtig in zijn context plaatste. Missie geslaagd! De verticale man is geen boek dat gemakkelijk aan de man te brengen is, met termen als ‘apocalyptisch’ en ‘geweld’, die in elke recensie wel terugkeren. Toch is het geen sciencefiction, integendeel, het is een beschrijving van een toekomstig Italië dat helemaal niet zo ondenkbeeldig is. Kijk maar naar de gebeurtenissen in Griekenland en Cyprus, toen L’uomo verticale overigens in Italië al lang was verschenen!”
Lees ook het exclusieve interview met Davide Longo van A•Quattro•Mani: http://reportersonline.nl/davide-longo-een-verhaal-kan-me-laten-lijden/
Onder de eerste tien nieuwe abonnees verloten we een aantal exemplaren van De verticale man van Davide Longo t.w.v. €19,95! Neem een jaarabonnement en mail je naam en e-mailadres naar info@aquattromani.nl, en wie weet behoor jij tot de gelukkige winnaars!
