In de wonderschone, poëtische romantrilogie Hemel en hel, Het verdriet van de engelen en Het hart van de mens van Jón Kalman Stefánsson (1963) is een naamloze weesjongen de hoofdpersoon. Samen met zijn hartsvriend Bardur maakt hij deel uit van een klein vissersbedrijfje. Het is begin twintigste eeuw, het vissen geschiedt in houten roeiboten, en het bestaan is armoedig en hard. Bardur en de jongen dromen van een beter leven en besteden alle uren die niet opgaan aan zee en vis, aan het lezen van literatuur, die hen andere werelden en toekomstperspectieven biedt.
Vlak voor ze weer uitvaren in de nacht, die in IJsland soms zo donker is ‘dat je er met een mes je initialen in kon krassen en de nacht je naam tot de volgende ochtend in zich droeg’, rent Bardur nog even terug naar het huis om een paar regels te lezen uit John Miltons Het verloren paradijs, zodat hij die aan de jongen kan citeren. In de haast vergeet hij zijn jas mee te nemen. Deze fout wordt hem fataal; op zee komt een storm opzetten en Bardur sterft aan onderkoeling. De jongen is radeloos en ontroostbaar. Hij verlaat de vissers om het boek dat zijn vriend noodlottig werd terug te brengen naar kapitein Kolbein, van wie Bardur het had geleend.
In Stefánssons trilogie kan er geen twijfel over bestaan: in IJsland maken natuur en klimaat de dienst uit, de mens kan niet anders dan nederig het hoofd buigen en zich schikken naar de enorme kracht van de elementen. Natuur en mens zijn soms verwikkeld in een gevecht op leven en dood. De ademhaling van de zee was zelfs duidelijk door de dichte sneeuwval te horen, het zware zog van het hersenloze schepsel, die goudmijn en dat graf van duizenden.
Luister en kijk naar 'Heaven and Hell'!
____
Heaven and Hell
(Inspired by Jón Kalman Stéfansson, Job Cornelissen, Mei 2013)
As the book lay on the table
Worn, thumbed, read inside –out
The boys, they both took turns
Proclaimed page after page out loud.
The words cast a spell upon them
Poured poetry inside their heads
A glance of hope glistening in their eyes
No words needed to be said
A brand new moon with stars so bright
Between the clouds, a night so cold
In the dark the master’s voice
‘C’mon lads, let’s row our boat’
They dropped the oars, pulled them hard,
The stern made a whispering sound
They rowed to find the living gold
Chasing luck on their fishing grounds.
They threw their lines, sat side by side,
To keep them warm as in days of old
When the frost came like a blanket
First it didn’t feel so cold
The terrible trembling of the eldest
Became a startled marbled stare
Forgot his coat as he left the shore
While words still quivered in his head.
Chorus
When days are rough and work is hard
The coin flips from heaven to hell
What will ease our grief and pain
Friends and songs and stories we tell.
The younger lad was broken-hearted
Beaten by fate, the naked truth
The soul of his dearest friend
Met his kin deep down in the blue
The catch was rich, the house felt poor
He spied the book and felt forlorn
In the dark the masters’ wife
‘Bring it back to whom it belongs!’
Snow fell like a curtain
He started for a journey long
A dangerous quest, even for a man
With spirits high and muscles strong
Up and up, he walked the path
The thick white wall, the mountains high
As he fell and threw the towel
A well-known face, he heard the cry
Once in the bar, he staggered to the Captain
Cold to the heart, coated with snow
Gave him back the burdened book
Collapsed then to the floor so slow
They took him to a bed upstairs
Left him with his grief to cope
His friend appeared into the room
Left a dream with words of hope
Chorus
Maalstroom bestaat sinds 2000 en debuteerde met de cd Face in the Water. De band wordt gevormd door Michel Duijves (klarinet en basklarinet), Job Cornelissen (zang en percussie), Paul Pallesen (gitaar, bouzouki en achtergrondzang) en Gilles Rullmann (vijfsnarige viool en zang).
De muzikale mannen van Maalstroom nemen je mee op een rondreis langs hun eigen composities, folktunes en songs, die sterk geworteld zijn in de Ierse en Britse traditionele muziek. De afgelopen taalf jaar heeft de band opgetreden in binnen- en buitenland en samengewerkt met cracks uit de internationale folkwereld, onder wie Brian Finnegan, Janos Koolen, Wim Poesen en de Engelse folkdiva Jo Freya. Met haar nam Maalstroom het album Meet op. Het Engelse wereldmuziekblad FROOTS schreef: ‘Tightly bound arrangements, evocative playing and judiciously placed notes and quavers abound. These guys do the right things the right way.’?
