Staatssecretaris Wiebes heeft deze week zijn voorstel voor de introductie van modelcontracten naar de Tweede Kamer gestuurd. Met steun van de bonden, maar zonder die van het Adviescollege Toetsing Administratieve Lasten. Dat en meer, in week 21 van 2015.
Als het aan het kabinet ligt en aan de bonden, gaan zzp'ers en hun opdrachtgevers vanaf volgend jaar werken op basis van door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten. Als hun arbeidsverhouding in de praktijk met die contracten in overeenstemming is, hoeven ze niet bang te zijn voor naheffingen en boetes.
Op die manier moet 'schijnzelfstandigheid' worden tegengegaan, zodat werk dat eigenlijk in loondienst zou moeten worden gedaan niet meer wordt uitgevoerd door zzp'ers.
ZZP'ers worden DBA'ers
Om een en ander voor 1 januari 2016 te regelen, heeft staatssecretaris Wiebes van Financiën deze week het wetsvoorstel Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties naar de Tweede Kamer gestuurd. ZZP'ers worden dan DBA'ers.
Is dat een verbetering? Dat hangt er nog maar van af. Alles draait om de inhoud van de modelcontracten die de komende maanden ontwikkeld gaan worden en om de manier waarop de Belastingdienst vervolgens gaat controleren.
Hoeveel ruimte blijft er over voor opdrachtgevers en opdrachtnemers om zelf hun werkrelatie vorm te geven, zodat die ondernemend blijft en flexibel? En hoe wil de Belastingdienst vaststellen of zij zich ook in de praktijk houden aan de afspraken die zij daarover op papier zetten?
Wie, wat, hoe?
Over zulke 'details' zegt het Wiebes ontstellend weinig, in zijn toelichting op het wetsvoorstel. Toch is het een ingrijpend plan, dat grote gevolgen gaat hebben voor de meer dan 800.000 zzp'ers en hun opdrachtgevers. Het minste wat je dan mag verwachten is een beetje helderheid: wie, wat, hoe, wanneer?
Op het vorige voorstel van het kabinet (de Beschikking Geen Loonheffingen met zijn 'webmodule') kwam zo veel kritiek dat het moest worden ingetrokken. Het voorstel dat nu voorligt is ontwikkeld samen met de zzp-bonden en met de werkgeversorganisaties, dus van hun steun is Wiebes verzekerd.
Administratieve lasten
De Raad van State, die vorige keer mordicus tegen was, heeft er ditmaal van afgezien inhoudelijk commentaar te leveren. Het college zegt nu vrij vertaald tegen het kabinet: 'Je doet maar wat je niet laten kunt.' Alleen Actal laat nog een tegengeluid horen, het Adviescollege Toetsing Administratieve Lasten.
Waarom ligt Actal dwars? Een: omdat het probleem waar het wetsvoorstel een oplossing voor moet zijn, nooit goed in kaart is gebracht. Wiebes wil schijnzelfstandigheid bestrijden maar hij zegt nergens wat dat precies is, hij weet niet om hoeveel mensen het gaat, en hij weet ook niet wat hen beweegt.
En twee: omdat dit voorstel te vroeg komt. We wachten nog steeds op de resultaten van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek ZZP. Dat gaat misschien wel meer inzicht opleveren in dit probleem. Wacht nou eerst maar eens even af wat dat oplevert, zegt Actal, voordat je de markt weer opzadelt met een allerlei administratieve rompslomp.
'Doorlopen, mensen!'
Dat klinkt verstandig, dus je zou denken dat het kabinet daar wel naar wil luisteren. Niets daarvan. Wiebes schrijft doodleuk aan de Tweede Kamer dat Actal spoken ziet. Omdat opdrachtgevers en opdrachtnemers zelf kunnen kiezen of ze volgens die modelcontracten willen gaan werken of dat ze zelf iets regelen, zou er geen vuiltje aan de lucht zijn. 'Doorlopen, mensen!'
Met deze quasi nonchalante reactie gaat Wiebes ondertussen wel voorbij aan hoe de Belastingdienst de afgelopen tijd te keer is gegaan in de jacht op schijnzelfstandigen. Opdrachtgevers zijn doodsbenauwd voor de ZZP-politie. Om ieder risico uit te sluiten eisen zij steeds vaker standaard een VAR-wuo, ook in situaties waar die nooit voor bedoeld is geweest.
Als de wet wetsvoorstel Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties doorgaat, moeten er over een jaar veel meer zzp'ers via zo'n modelovereenkomst werken dan nu via een VAR. Hoezo, 'deregulering'?
VERDER IN HET NIEUWS
Zelfstandigen die een beroep doen op hun arbeidsongeschiktheidsverzekering krijgen ongehoord vaak nul op rekest, schreef de NRC deze week. Nog een reden waarom veel zzp'ers zich niet vrijwillig verzekeren en waarom ze al helemaal niks zien in een verplichte verzekering. Wel regelen ze steeds vaker zelf iets, door te sparen of door geld te stoppen in een broodfonds.
Volgens De BroodfondsMakers zijn er inmiddels 141 van zulke fondsen opgericht. Nog eens 9 zouden in een vergevorderd stadium van voorbereiding verkeren. Het totaal aantal deelnemers aan die 141 bedraagt 5200. Met de nieuwe fondsen erbij zouden dat er 6000 worden.
Op dit moment zouden de bestaande broodfondsen samen 4,3 miljoen euro in kas hebben. Dat is het bedrag waar zij schenkingen mee kunnen doen aan deelnemers die door ziekte in financiële problemen komen. Momenteel zou 1% van de deelnemers, dus een vijftigtal, op die manier ondersteuning krijgen.
Pierre Spaninks schrijft (bijna) iedere zondag over zzp’ers. Klik hier voor een overzicht en hier voor een abonnement.
