Vijf jaar geleden had Panahi voor ‘anti-Iraanse regime uitingen’ een gevangenisstraf gekregen van zes jaar. Tijdens het filmfestival in Cannes in 2000 ging hij in hongerstaking en dankzij een petitie uit de filmwereld, onder aanvoering van actrice Juliette Binoche werd hij vrijgelaten. Zijn beroepsverbod bleef echter in tact.
Panahi’s paspoort is afgenomen en ondanks deze beperking weet hij toch drie films te maken. This is not a Film, is in zijn eigen huis gedraaid en daarna maakt hij Closed Curtain. Deze films worden het land uit gesmokkeld en zijn vertoond op internationale filmfestivals.
In Taxi Teheran zien we de vriendelijke Jafar Panahi achter het stuur zitten van een taxi in de Iraanse hoofdstad. Er komen zeer uiteenlopende klanten in zijn auto. Allemaal vastgelegd met een kleine digitale camera op het dashboard. Eerst een straatrover die in verwoede discussie raakt over de doodstraf met een vrouw op de achterbank, die fervent tegen is. Ze zijn nog maar nauwelijks uitgestapt of een kermende jonge Moslima met een hevig bloedende oudere man, smeekt Panhar snel naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis te rijden. De man neemt vast zijn testament op via een smartphone cameraatje.
Bijdehand dametje
Daarna rijden er twee oudere mopperende vrouwen mee met een kom met goudvissen, die voor een bepaald tijdstip moeten worden ingeruild. Panahi krijgt hoofdpijn van de zeurende vrouwen en zet ze over op een andere taxi. Hij moet wel, want zijn nichtje wacht vol ongeduld op hem. De filmmaker zou haar ophalen bij school. Het blijkt een bijdehand dametje te zijn, die er de ene volzin na de andere uitgooit. Grappig en onderhoudend, maar wel wat onwaarschijnlijk voor een meisje van een jaar of tien. Er rijden nog allerlei passagiers mee, waaronder een kleine man die handelt in illegale DVD’s. En een sympathieke vrouwelijke advocate, die door het regime in haar werk belemmerd wordt en daarom gedwongen is rode rozen op straat te verkopen.
Moedig
Het einde dat ik uiteraard niet verklap, is misschien wel het beste in de hele film. Voor een winnaar van de Gouden Beer voor Beste Film verwacht je toch meer. Het is een amusante en soms beklemmende film (gewonde man), maar zeker geen hoogvlieger.
Een andere Iraanse film, die zich in een taxi afspeelt, Ten van Abbas Kiarostami, is veel interessanter en heeft een meer uitgewerkte thematiek en levensechtere personages. Nog een andere film die een taxi als setting heeft: Night on Earth van Jim Jarmusch, is veel humoristischer en origineler. Deze film laat ook meerdere kanten van New York zien en zijn multiculturele inwoners, dan Taxi Theran van de Iraanse hoofdstad toont.
Ik denk dat de Gouden Beer voor beste film, meer een politieke aanmoedigingsprijs is voor een moedige filmmaker. Maar of Taxi Teheran inderdaad de beste film in competitie was valt te betwijfelen.
