Het kabinet Rutte-II komt niet meer met nieuw beleid rond zelfstandigen zonder personeel. Ook de zelfstandigenaftrek blijft voorlopig zoals hij is. Dat concludeert het kennisplatform ZiPconomy op basis van uitspraken die Tweede Kamerlid Mei Li Vos van de Partij van de Arbeid afgelopen donderdag deed in Nieuwsuur.
Volgens Hugo-Jan Ruts van ZiPconomy was het optreden van Vos een bevestiging van eerdere berichten, dat de VVD het debat over de zzp’er op slot gooit. De visies van de coalitiepartners op de samenleving lopen ver uiteen, legde zij uit.
Daarom mogen we met Prinsjesdag geen verstrekkende kabinetsreactie te verwachten op het interdepartementaal beleidsonderzoek naar de gevolgen van het groeiend aantal zelfstandigen, verklaarde de nummer 20 van de PvdA. Het verslag van dat beleidsonderzoek (het IBO-zzp) is al sinds mei dit jaar in het bezit van het kabinet, maar wacht nog steeds op publicatie. Insiders vonden dat al een veeg teken.
Zelfstandigenaftrek alleen hervormen in breder kader
Voorlopig is er dus geen zicht op een aanpassing van het sociale stelsel waardoor het recht gaat doen aan de zzp’er (of op maatregelen om de zzp’er te dwingen zich aan te passen aan het sociale stelsel zoals het nu is). Voor de volgende verkiezingen gaat dat niet meer gebeuren, verzuchtte Vos in Nieuwsuur.
De zelfstandigenaftrek ziet Vos in deze kabinetsperiode ook niet meer afgeschaft worden. Dat kan alleen binnen het bredere kader van een algehele belastingherziening, zegt zij nu. En dat is een dossier waar dit kabinet de vingers niet meer aan gaat branden.
Werknemers flexibeler, zzp’ers vaster
Verder bracht het breed aangekondigde zzp-item van Nieuwsuur weinig nieuws. Steven van Weyenberg van D66 herhaalde nog maar eens dat voor zijn partij de zzp’er een ondernemer is die je niet met verplichte collectieve verzekeringen moet belasten.
Barbara Baarsma, directeur van SEO Economisch Onderzoek en kroonlid van de SER, noemde in Nieuwsuur de Algemene Werkgevers Vereniging Nederland niet maar vertolkte wel hun standpunt dat de positie van werknemers flexibeler moet worden en die van zzp’ers vaster.
Sandra Phlippen, hoofredacteur van het blad Economisch Statistische Berichten, maakte de klassieke fout om de zelfstandigenaftrek neer te zetten als een incentive voor zzp’ers om door te groeien en banen te creëren. De redactie van het programma liet het onweersproken.
VERDER IN HET NIEUWS
“100.000 zzp’ers zonder werk door afschaffing VAR”
Staatssecretaris Wiebes van Financiën wil de VAR vervangen door modelovereenkomsten per sector. Het betreffende wetsvoorstel Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is al door de Tweede Kamer, en komt volgende week in de Eerste Kamer. Volgens NBBU en Bovib gaat het allemaal te snel en te slordig, en kunnen daardoor 100.000 zzp’ers hun werk kwijtraken.
Misschien overdrijven de brancheorganisaties voor intermediairs, maar een punt hebben ze wel. Het draait er allemaal om dat de manier waarop een zzp’er werkt niet te veel mag lijken op hoe een werknemer in loondienst dat doet. Is dat volgens de Belastingdienst wel het geval, dan moet de opdrachtgever alsnog loonbelasting en sociale premies betalen voor de zzp’er, en raakt die zzp’er zijn zelfstandigenaftrek kwijt.
Onzekerheid in de markt
Zoals het nu in het wetsontwerp DBA staat, zou de Belastingdienst de intermediairs kunnen beschouwen als de opdrachtgevers van de zzp’ers die zij bemiddelen, in plaats hun klanten bij wie die zzp’ers komen te werken. Dan worden die intermediairs dus verantwoordelijk voor hoe hun klanten met zzp’ers werken, terwijl ze daar geen enkele controle over hebben.
Dat maakt het werk van die intermediairs riskant. Daarom hebben ze deze week een brandbrief geschreven aan de Eerste Kamer. Ze vragen om uitstel van de wet, zodat ze zich beter op de nieuwe situatie kunnen voorbereiden. Krijgen ze die gelegenheid niet, dan zouden door de onzekerheid in de markt inderdaad zo’n 100.000 zzp’ers zonder werk kunnen komen te zitten. Maximaal, en tijdelijk – maar toch.
CAO-afspraken over ZZP-tarieven
FNV KIEM heeft van de van de rechter groen licht gekregen om in de cao afspraken te maken over minimumtarieven voor zzp’ers. Waren zzp’ers geen ondernemers dan, en kwamen tariefafspraken niet neer op kartelvorming?
Jawel, maar de “vakbond voor werknemers, freelancers, kleine zelfstandigen, starters en uittreders in de kunsten, informatie-industrie, entertainment en media” zoals zij zichzelf omschrijft, heeft de rechter ervan weten te overtuigen dat een hele speciale groep zzp’ers geen echte zzp’ers zijn maar “schijnzelfstandigen”, en dat daar dezelfde arbeidsvoorwaarden voor moeten gelden als voor werknemers.
Dan hebben we het over de zogenaamde “remplaçanten”, de invallers in orkesten. Hun regeling lijkt een beetje op de nieuwe cao voor architecten. Daarin staat sinds kort dat het tarief van zelfstandigen anderhalf keer zo hoog moet zijn als het uurloon van hun collega’s in loondienst.
ZZP’ers buiten de deur houden
Als die zzp’ers zelf zulke minimumtarieven ook willen, en als ze het niet erg vinden dat ze daar hun zelfstandigenaftrek voor moeten opgeven, dan moeten ze dat vooral doen. Een probleem wordt het pas als vakbonden dit soort afspraken gaan maken zonder dat de zzp’ers eraan te pas komen.
De FNV heeft al laten weten dat ook in andere sectoren zulke cao’s te willen gaan afsluiten. En dat terwijl de meeste FNV-bonden helemaal niet representatief zijn voor de zzp’ers in hun sector. Het grote gevaar hier is dan ook dat het minimumtarief in de cao een trucje wordt om zzp’ers buiten de deur te houden, door hen duurder te maken dan werknemers in loondienst.
Pierre Spaninks schrijft (bijna) iedere zondag over zzp’ers. Klik hier voor een overzicht en hier voor een abonnement.
