Wat is ‘schijnzelfstandigheid’?
Even kort door de bocht: dat iemand als zzp’er werkt, een VAR-wuo heeft en zelfstandigenaftrek geniet – terwijl de PvdA en de FNV vinden dat hij of zij daar geen recht op heeft wegens geen ‘echte ondernemer’.
Zijn er daar veel van? Volgens de socialisten: ja, misschien wel 50% van alle zzp’ers. Volgens het Ministerie van Financiën: tussen de 2% en de 17%, afhankelijk van de sector.
Is die ‘schijnzelfstandigheid’ een probleem?
Ja, wel voor wie de werkende wereld per se wil indelen in ‘echte werknemers’ en ‘echte ondernemers’. Nee, niet voor wie zich realiseert dat die negentiende-eeuwse tegenstelling de verkeerde bril is om de tegenwoordige arbeidsmarkt onder ogen te zien.
De arbeidsmarkt vertoont namelijk alle schakeringen daartussenin, waarbij mensen in de loop van hun carrière nu eens de ene rol vervullen en dan weer de andere.
Maakt de uitspraak van de rechter een eind aan die ‘schijnzelfstandigheid’?
Nee, die verandert daar helemaal niks aan.
Het gaat hier om niet meer (en niet minder) dan de specifieke arbeidsrelaties tussen elk van de drie klagers en die ene werkgever. Dat zegt op zich nog niks over andere arbeidsrelaties tussen andere partijen, niet bij PostNL en al helemaal niet bij andere werkgevers.
De wet- en regelgeving maakt het zowel mogelijk dat PostNL pakketbezorgers als zelfstandig ondernemer kon inhuren (de Belastingdienst heeft er waarschijnlijk toestemming voor gegeven en mocht dat ook doen) als dat de rechtbank achteraf twee van hen een zekere ontslagbescherming kon toekennen.
Aan dat juridische samenstel verandert het vonnis van vrijdag niks, en aan ‘schijnzelfstandigheid’ maakt het al helemaal geen einde.
Moet PostNL nu deze ‘schijnzelfstandigen’ in dienst nemen?
Ja, in zoverre dat het bedrijf twee van de drie een arbeidscontract moet aanbieden. Nee, in die zin dat het hen niet morgen weer pakketjes hoeft te laten bezorgen.
De procedures zijn aangespannen door pakketbezorgers die zich in de ogen van PostNL zo misdragen hebben bij de stakingen van afgelopen jaar, dat het bedrijf hen (anders dan hun ruim duizend collega’s) geen baan wil geven.
Als PostNL straks ook in hoger beroep wordt veroordeeld om dat alsnog te doen, dan zal het bedrijf daar eerst gevolg aan geven en vervolgens meteen ontslag aanvragen wegens een verstoorde arbeidsrelatie – en dan wordt dat gewoon goedgekeurd.
Heeft deze strijd dan helemaal geen winnaars?
Jawel, eentje.
Niet de twee pakketbezorgers die in het gelijk werden gesteld: die krijgen er geen baan mee, hooguit een ontslagvergoeding ter hoogte van een paar maandsalarissen.
Ook niet de bestrijders van het soort constructies waar zij in werkten: die blijven gewoon mogelijk. Sterker nog: het wordt zelfs makkelijker daar goedkeuring van de Belastingdienst voor te krijgen als de Eerste Kamer in januari het wetsvoorstel Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties aanneemt.
Wie is dan wel de winnaar?
Dat is de werkgever, PostNL.
Tegen de luttele prijs van een paar ontslagvergoedingen en de iets hogere prijs van het advocatenkantoor komt dat bedrijf van een stel lastpakken af en kan het gewoon doorgaan met het inhuren van mensen die geen ‘echte werknemer’ zijn en geen ‘echte ondernemer’.
Is daar wat mee mis?
Nee, niet als die mensen daar bij hun volle verstand voor tekenen. En zoals het er nu naar uitziet, doet de overgrote meerderheid van de 1.150 pakketbezorgers dat.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op Quotenet.nl
