Toen Duitsland in 1931 de Zomerspelen van 1936 kreeg toegewezen, verwierf het land ook het recht om de Winterspelen van datzelfde jaar te organiseren. In 1933 werd die toewijzing definitief bevestigd door het IOC. Duitsland had toen nog drie jaar om de Spelen voor te bereiden en om sportaccommodaties te bouwen: die waren er namelijk nog nauwelijks. In rap tempo werd een bobbaan, een ijsbaan en een skischans gebouwd.
Voor de eerste keer in de olympische geschiedenis werden er plannen gemaakt om voor een lange periode structurele verbeteringen aan te brengen in het gebied waar de Spelen werden gehouden. Er werden daarom grootschalige investeringen gedaan. Zo schreef Het Vaderland op 7 februari 1934 dat het treinstation in Garmisch-Partenkirchen werd verbouwd, inclusief een perron van drie kilometer lang! De kosten hiervoor werden geraamd op 700.000 RM, een gigantisch bedrag voor die tijd.
Een andere stap in de voorbereiding was de samenvoeging van de twee dorpen Garmisch en Partenkirchen tot één gemeente. De dorpen Garmisch en Partenkirchen hebben allebei een lange geschiedenis. Partenkirchen werd aan het begin van onze jaartelling gesticht door de Romeinen als Partanum. Garmisch heeft een verleden dat terug gaat naar de vroege middeleeuwen. Het plaatsje ontstond rond 800.
Innere Geschlossenheit
Toen de Olympische Spelen van 1936 in Duitsland georganiseerd moesten worden, werd er vanuit de regering druk uitgeoefend op de beide gemeentebesturen om tot één plaats te komen: Garmisch-Partenkirchen. Het ging niet zozeer om deze twee plaatsen, het ging om het aanzien van het Derde Rijk. Garmisch-Partenkirchen werd een demonstratieproject van de nazi’s. De twee plaatsen moesten door in 1935 samen te gaan, de groot-Duitse eenheid weerspiegelen. Ze stonden symbool voor ‘innere Geschlossenheit, Kraft, Stärke und Größe des neuen Reiches’. Daarbij kwam dat het IOC het niet zag zitten om de Spelen in twee verschillende plaatsen te houden.
Trotse dorpjes met een geschiedenis van honderden jaren laten zich echter niet zo gemakkelijk samenvoegen. Beide plaatsjes zagen de bui al hangen. De afzonderlijke identiteit zou verloren gaan. Er kwamen dan ook protesten van de gemeentebesturen. In de door de nazi’s gecontroleerde kranten werden die echter grotendeels genegeerd. Beide plaatsjes zijn van oorsprong marktplaatsen en in de berichten kwam naar voren dat de gemeentebesturen wel brood zagen in de nieuwe situatie. De wintersporttoeristen zouden alras toestromen. De bestuurlijke discussie in de officiële berichtgeving ging voornamelijk over de vraag waar de nieuwe gemeenteraad moest gaan zetelen.
‘Halt`s Maul, sonst kommst nach Dachau’
Het gros van de bevolking dacht er anders over. De gemeentebesturen waren in hun ogen marionetten van het Derde Rijk. Wat echter achter de schermen speelde was een verordening van Hitler richting gemeentebesturen: ‘Halt`s Maul, sonst kommst nach Dachau.’ Oftewel: klep houden, anders wacht het concentratiekamp Dachau!
De Winterspelen dienden in veel opzichten als generale repetitie voor de Zomerspelen in Berlijn. De nazi’s grepen de Spelen in Garmisch- Partenkirchen aan om propaganda voor zichzelf te maken en het beeld van een vreedzaam Duitsland naar buiten te brengen. Antisemitische borden verdwenen uit het straatbeeld en racistische maatregelen werden tijdelijk opgeschort. Ook zorgde de organisatie voor goed openbaar vervoer om zo veel mogelijk bezoekers te trekken.
Festival van vrede
De Winterspelen van Garmisch-Partenkirchen moesten de ultieme test-case worden voor de nazi’s worden. Hitler was er zich maar al te goed van bewust dat er door de hele wereld werd gelet op eventueel politiek misbruik van de Spelen. Duits IOC-lid Karl Ritter von Halt formuleerde het zo: ‘Wij Duitsers willen de wereld tonen dat wij, trouw aan de bevelen van onze Führer en Reichskanzler, van de Olympische Spelen een waar festival van vrede en goede verstandhouding tussen volkeren zullen maken.’ Hoogdravende woorden, die gezien het verdere verloop van de geschiedenis, van weinig realiteitszin getuigden.
