Het nieuws dat ons niet bereikt; dat lijkt wel steeds meer te worden. We hebben verkiezingen in de VS en oorlogen in Gaza, Libanon en Oekraïne. De overstromingen in Spanje. En dan de nationale hypes. Maar steeds meer nieuws valt buiten het filter.
Even een korte, onvolledige opsomming. Te beginnen met de bombardementen die Turkije (alweer) uitvoerde op Koerden in Irak en Syrië. In vier dagen kwamen er 1031 bommen (raketten, drones) neer. Er waren zeker zeventien doden en 48 gewonden, en in Syrië zaten vele duizenden dagenlang zonder stroom door de aanvallen.
Heeft u er protest tegen gehoord – zoals tegen die in Gaza of Libanon? De Turkse president Erdogan meldde zelfs trots dat hij 213 terroristen onschadelijk had gemaakt, zijn betiteling van Koerdische strijders. De aanvallen waren een antwoord op die van een splinter van de Koerdische verzetsbeweging PKK op een dronefabriek in Ankara (5 doden, 22 gewonden).
Die bereikte de media overigens wel. En ook een oproep van een Erdogan-getrouwe om PKK-leider Öcalan de kans te bieden het decennia-oude conflict tussen PKK en de staat op te lossen in ruil voor vrijheid. Dat was echter heel snel weer van tafel verdwenen (wat de media dan weer nauwelijks oppikten). Vermoedelijk wilde de PKK-leider niet meewerken aan een politiek plannetje.
Burgemeesters
En wat de pers ook al nauwelijks oppikten: hoe drie gekozen Turkse burgemeesters (van Mardin, Batman, and Halfeti) werden verwijderd en vervangen door niet-gekozen niet-Koerdische plaatsvervangers. En niet voor het eerst: voor een van hen was het zelfs al de derde keer dat hij ten onrechte afgezet werd. Dat leidde tot Koerdische protesten die alweer nauwelijks aandacht kregen.
En hebt u ergens gelezen of gehoord dat bij de Turkse aanvallen op het Koerdische zuidoosten van Syrië ook de gevangenis van Derik werd bestookt? En dat daar ISIS-leden gevangen zitten? Dat die de gelegenheid hebben proberen te gebruiken om te ontsnappen?
ISIS blijft ook al zo’n onderbelicht onderwerp. Behalve als het een iets betreft waar we allemaal mee te maken hebben in het Westen. Maar zelfs aanhoudingen van ISIS-leden in Europa halen nauwelijks de pers meer. Laat staan de drie operaties die de Amerikanen met de Irakezen samen uitvoerden tegen ISIS, waarbij verschillende ISIS-leiders zouden zijn omgekomen.
Milities
En dan is er de toenemende rol van Iraakse milities in de oorlog tegen Israël. Iran stuurt steeds meer raketten naar Irak, opdat de milities die dan afschieten op Israël. Waarmee het risico steeds groter wordt dat Israël ook Irak zal bombarderen. Washington heeft Bagdad er al voor gewaarschuwd, en Israël schijnt al doelen te hebben geselecteerd. Maar de Iraakse regering heeft nauwelijks macht over de milities die aan de leiband van Teheran lopen.
Hoewel de Iraakse premier zijn zorgen over deze dreiging duidelijk heeft verwoord, raakt het land steeds meer betrokken bij de oorlog. Indirect: in twee weken hebben drie landen (Turkije, Iran en Israël) het Iraakse luchtruim geschonden voor bombardementen. En via de opvang van Libanese vluchtelingen, onder wie zich Hezbollah-leden en -leiders bevinden. Want met name de gewonden van de ‘pieper-aanval’ zijn opgevangen en Hezbollah gaf die piepers alleen aan mensen op bepaalde posities.
Maar ook direct. Begin oktober maakte Israël bekend dat op de Golan Hoogte twee van haar soldaten waren omgekomen in een drone-aanval van Iraakse milities. Een van de honderden aanvallen die deze pro-Iraanse milities hebben uitgevoerd op Israël. Anderzijds vechten er inmiddels in Libanon ook Irakezen mee tegen Israël. Onlangs werd bekendgemaakt dat de eerste van hen was gesneuveld.
Oorlog
In Irak komt de positie van de premier – en eigenlijk van de staat – steeds meer onder druk te staan. Want het gedrag van de milities heeft een discussie ontketend wie er eigenlijk de oorlog mag verklaren in het land. Een van de militieleiders meent dat dit recht bij hem en zijn collega-militieleiders ligt. Want zij gaan ervan uit dat Irak onder Amerikaanse bezetting verkeert (vanwege de aanwezige Amerikaanse troepen, die op uitnodiging van Bagdad zijn komen helpen ISIS te verjagen).
Dat is in tegenspraak met wat premier Sudani meent, en ook met de Iraakse grondwet die dat recht legt bij president en premier samen met goedkeuring van tweederde van het parlement.
Ik kan nog heel veel meer nieuwsontwikkelingen noemen die de selectie niet (meer) haalden. De oorlog in Soedan en de doden die daar maar blijven vallen is er eentje. En om in mijn eigen regio te blijven: wie heeft er gelezen of gehoord over de bosbranden die zijn ontstaan en de schade die is aangericht door de duizenden Hezbollah-raketten die op Noord-Israël zijn afgevuurd? En dat die rakettenregen nog doorgaat waardoor er ook in Israël vele duizenden ontheemden zijn?
Of waarom sommige (christelijke) grensdorpen in Libanon vernield worden, en andere niet? Sommige slaagden erin niet toe te geven aan de druk van Hezbollah, en stonden de groep niet toe een netwerk van tunnels onder de grond aan te leggen. Bij de andere blaast het Israëlische leger de tunnels en de explosieven erin op, en daarmee ook wat daar bovenop staat. Hezbollah hoopte via de tunnels ongemerkt Israël te kunnen aanvallen en binnenvallen. De groep had ze overigens overal in Libanon.
En weten we dat de Iraanse overheid bepaald niet alle burgers achter zich heeft, en dat het regime wanhopig probeert het binnenlands verzet te bestrijden door een groeiend aantal executies?
Buiten de boot
Ik heb zelf jarenlang aan de kant van de nieuwsselectie gezeten en weet dat er nu eenmaal heel veel buiten de boot valt. Maar ik merk nu in discussies met mensen die steeds vaker maar een kant van het nieuws zien dat het concept van een evenwichtige berichtgeving verleden tijd lijkt.
Dat komt deels door sociale media, waar we door algoritmes worden geregeerd en in bepaalde informatiebubbels terecht kunnen komen. Met kattenvideo’s bijvoorbeeld. Of een bubbel die alleen onze mening versterkt. Maar ik heb het gevoel dat er ook iets anders aan de hand is.
Media zijn vercommercialiseerd, en als gevolg daarvan moeten ze zich meer aantrekken van hun gebruikers en hun wensen en gewoontes. Er komt steeds minder ruimte voor buitenland; het navelstaren van gebruikers leidt tot een grotere focus op binnenlands nieuws. En tot meer soft nieuws, over beroemdheden bijvoorbeeld.
Dat betekent dat veel mensen steeds minder goed weten wat er precies speelt. Zich baseren op gebrekkige kennis bij het vormen van hun mening – vaak zonder dat ze zich dat realiseren. En dat terwijl de wereldpolitiek nog net zo ingewikkeld als toen onze kranten nog wel stukgelezen werden. Er is meer informatie dan ooit, maar we zijn slechter op de hoogte dan vroeger.
