Als kritiek niet meer mag

De elfde van de elfde 2020. Het vastelaovesseizoen wordt ingeluid door een boa, die een eenzame carnavalist op de markt in Venlo op de bon slingert wegens het zingen van een carnavalsliedje.

Onze vrijheden zijn drastisch ingeperkt om een pandemie in te dammen. Maar de arrestatie van zanger Bettinger had met coronamaatregelen niets te maken. Zijn publiek stond immers zo ver van hem vandaan dat hij een megafoon moest gebruiken.

Precies een dag later voerde de Tweede Kamer een debat over de vrijheid van meningsuiting. Jammer dat het bleef hangen bij het aloude moslimextremisme en dat er geen woord viel over de arrestatie in Venlo.

De grote fout van de zanger was immers dat hij geen traditionele Venlose schlager zong, maar kritiek uitte op het coronabeleid. En dat wordt in dit land, waar we de mond vol hebben van vrije meningsuiting, niet meer gewaardeerd. Immers: wie kritiek heeft op het coronabeleid is een complotgekkie of een coronawappie. De boa die hem arresteerde stond volstrekt niet in zijn recht, maar vanuit deze optiek is zijn actie wel begrijpelijk.

Overgewicht

Kritiek mag niet meer, toch hebben mensen volop kritische vragen. Over de maatregelen, over het vaccin en over de ziekte zelf. Corona mag dan meer zijn dan zomaar een griepje, maar mogen we de ziekte daarom niet kritisch tegen het licht houden?

Een overgrote meerderheid van de coronapatiënten op de IC kampt met overgewicht. En vooral de ouderen zijn kwetsbaar. Is Covid-19 dan niet bovenal een welvaartsziekte?

Nederland is bang dat de IC-bedden vol komen te liggen en gooit daarom het land in een strenge lockdown. Maar kan een welvarend land niet beter investeren in IC-capaciteit en ziekenhuisbedden? Nederland bungelt in Europa onderaan als het gaat om ziekenhuisbedden per inwoner.

Andere oplossingen

We zijn blij dat er eindelijk een vaccin is, maar kritische vragen worden nauwelijks gesteld. Er wordt gegarandeerd dat procedures goed zijn uitgevoerd, al ging het zo snel, maar ik heb niemand horen uitleggen waarom het nu ineens wel snel kan en vroeger niet. En wat als er straks een pandemie aan bijwerkingen uitbreekt? En hoe lang werkt zo’n vaccin eigenlijk? En kan het economische belang van medicijnenfabrikanten echt niet van invloed zijn op de politiek?

En vanwaar die eenzijdige focus op een vaccin? Je hoeft echt geen coronawappie te zijn om aan andere oplossingen te denken. Het blijkt ook in de praktijk dat de huidige medicijnen en behandelingen het virus steeds beter onder controle houden.

Plicht

Media houden zich verre van complotdenkers en nepnieuws. Zo ver zelfs, dat journalisten nauwelijks nog kritische vragen durven te stellen. De uitspraken van hoofdredacteur van de Volkskrant Pieter Klok dat wetenschappers en eigenlijk ook de journalistiek met één mond moeten spreken, helpen ook al niet.

De makkelijkste weg voor onderzoek is te zoeken naar antwoorden op sociale media, waarbij je al snel het gevaar loopt door de algoritmen in een konijnenhol te worden getrokken. Met het gevaar werkelijk aanhanger te worden van QAnon of eender welke complottheorie.Overheidsmaatregelen moeten altijd kritisch bekeken worden. Dat is de plicht van de journalistiek. Want als de journalistiek – of, zoals de vox populi het noemt: de mainstream media – dit soort vragen niet beantwoordt, dan moet het kritische publiek zelf op onderzoek.

Ergo: de journalistiek mag het beantwoorden van kritische vragen niet overlaten aan de sociale media. Dat is plichtsverzuim. Als de ME op de elfde van de elfde 2021 op de markt in het Stedje van Lol en Plezeer een massa complotgekkies en coronawappies moet verdrijven, mag de journalistiek met een vinger wijzen naar de complotdenkers, maar dan wijzen er drie naar zichzelf.

© Marc van der Sterren

Deze opinie is eerder gepubliceerd in De Limburger

Mijn gekozen waardering € -

Marc van der Sterren is freelance journalist en blogger. Hij schrijft, fotografeert en maakt radio en tv. Hij is breed geïnteresseerd, met landbouw, natuur en milieu als specialisatie. Hij is de enige agrarisch journalist van Nederland met als specialisatie Afrika. Maar ook is hij ingevoerd in de lokale berichtgeving over politiek-maatschappelijke ontwikkelingen. Zoals de jeugdzorg.