Eind februari sprak ik via een internetchatprogramma met Enderson Araújo, een bevriende jonge blogger uit een arme wijk van Salvador die ik de afgelopen drie jaar regelmatig geïnterviewd heb over een onderwerp dat ons beiden na aan het hart ligt: het hoge aantal jonge zwarte geweldsslachtoffers in Brazilië.
Ik had Enderson die week al een paar keer geprobeerd te bellen, maar zijn telefoon stond uit.
Hij zat ondergedoken.
Hij vroeg me pas over zijn situatie te schrijven als hij zich weer veilig voelde; dat is nu het geval.
Bloedbad
De reden voor Endersons vlucht was een bedreiging naar aanleiding van een artikel dat hij begin februari op zijn blog gepubliceerd had en dat door de site van het in linkse kringen veelgelezen tijdschrift CartaCapital overgenomen werd. In dat artikel had hij zijn woede geuit over een politieoperatie die begin februari in Salvador plaatsvond en die in een bloedbad eindigde.
Bij die operatie, op 6 februari in een achterstandsbuurt in het noorden van de stad, kwamen twaalf mensen om het leven, de meesten jong en zwart. Volgens de politie zouden de slachtoffers een bankoverval hebben beraamd. Zij zouden op de politie hebben geschoten; de agenten zouden zich hebben verdedigd.
Buurtbewoners trokken de officiële versie echter vrijwel onmiddellijk in twijfel. Daags na de schietpartij vertelden anonieme getuigen de krant Correio da Bahia dat de slachtoffers simpelweg waren geëxecuteerd. Het Openbare Ministerie van de deelstaat Bahia (waarvan Salvador de hoofdstad is) stelde een onderzoek in, dat nog steeds loopt.
‘Volkerenmoord’
In zijn artikel, dat ook op de site van het tijdschrift CartaCapital verscheen, bekritiseerde Enderson Araújo de politie fel. ‘Wat hier gebeurd is, is niets minder dan een etnische schoonmaak, een volkerenmoord op zwarte jongeren,’ schreef hij.
Bedreiging
Kort nadat Endersons artikel op de site van CartaCapital verscheen, werd hij door een politieagent bedreigd. ‘Die zei dat ik maar beter kon ophouden met schrijven, omdat mijn veiligheid anders in gevaar zou komen.’
Maar ophouden met bloggen is Enderson niet van plan. Na bijna een maand ondergedoken te hebben gezeten is hij inmiddels weer terug in Salvador, waar de autoriteiten zijn veiligheid en die van zijn familie garanderen.
‘Ik blijf de aandacht vestigen op deze kwestie, opdat de regering eindelijk iets doet. De volkerenmoord op zwarte jongeren is geen hersenspinsel, het is helaas de realiteit. We worden afgeslacht om het simpele feit dat we zwart zijn,’ zegt Enderson.
Parlementaire enquête
Een stapje in de goede richting lijkt gezet. Twee weken geleden werd op federaal niveau een parlementaire enquête in het leven geroepen die onderzoek moet doen naar de oorzaken van het hoge aantal jeugdige geweldsslachtoffers in Brazilië. Het rapport van de enquêtecommissie wordt over een half jaar verwacht.
Dat actie van overheidswege hard nodig is – en dat daarbij extra aandacht moet worden besteed aan het aanpakken van al dan niet institutioneel racisme – staat als een paal boven water. Volgens cijfers van de Braziliaanse overheid zelf lopen zwarte Brazilianen in de leeftijdsgroep van 15 tot 29 jaar zeven keer zoveel kans door geweld om het leven te komen als hun blanke leeftijdsgenoten.
