Het is hoogzomer, 1959. Bij het Oud Kanaal in Koningslust word een moord gepleegd. Harrie Leenders neemt de schuld op zich en draait de bak in. Het zet zijn leven op z’n kop en laat het dorp in raadselen achter.
Schrijver Ton van Reen kreeg het verhaal zestig jaar geleden te horen van een patiënt in de St. Ursula-kliniek in Wassenaar. Meer dan een halve eeuw bleef het drama in zijn hoofd rondspoken. Het verhaal kreeg geen vorm, omdat hij het niet kon plaatsen. Tot hij zich besefte dat het zo maar gebeurd kon zijn in Koningslust. Het dorp waar hij vroeger vaak kwam. Waar hij bij de voetbalclub zat en waar zijn vrouw vandaan komt.
In werkelijkheid speelde het drama zich af in precies zo’n dorp. Met een kanaal en met een klooster. Dus speelt het verhaal zich af tussen de Poorterweg, de Brentjes en de Vosberg. Maar ook in Grashoek, Helden en Panningen, waar ook de inwoners van Everlo meefeesten, ‘ook al hebben ze er elke dag feest. Elke ochtend geurt het er naar het verse brood van bakkerij Broekmans en elke middag om een uur of drie zet kastelein Pierke de deur van zijn café open voor zijn vaste klanten.’
Amsterdam
Het boek mag herkenbaar zijn voor de inwoners van Noord-Limburg, en dan met name in de gemeente Peel en Maas. En lezers die Ton van Reen kennen, zullen hem herkennen in zijn alter ego Anton Rijkers, die met zijn manuscripten de kachel aanmaakt.
Zo ook met de aantekeningen die hij maakte over de moord. Eén voor één gaan ze de kachel in. Het is al een eeuwigheid geleden. De moord langs het Oud Kanaal. Anton was er bij, maar hoe was het precies verlopen? Wat ging er precies aan vooraf? En was het wel een moord? Of was het een ongeluk?
Niets is duidelijk, ze waren dronken toen. Harrie Leenders was naar Amsterdam gevlucht, waar dus ook een belangrijk deel van het boek zich afspeelt. Een Turkse vriend haalt hem over en neemt hem mee naar Koningslust. Daarmee lijkt er, na zestig jaar, eindelijk duidelijkheid te komen.
Knellende katholieke omgeving
Met zijn bezoek komen de gesprekken. De puzzelstukjes vallen op hun plaats. Een belangrijke reden van de moord is de achtergrond waarin het zich afspeelde: het katholieke milieu waarin niets mocht, behalve dat waarvan pastoor zei dat het moest. De knellende katholieke omgeving, maar ook de onrechtvaardige wereld waarin iedereen die meer bezit dan een ander zich zo machtig voelt dat hij zichzelf meer toe-eigent.
De waarheid is te erg. Wie er werkelijk schuldig is, hoe het werkelijk gegaan heeft, dat zal hij nooit op kunnen schrijven. En één voor één gaan alle aantekeningen, alle hoofdstukken van het manuscript in vlammen op. Zo kunnen we lezen hoe een moord in een dorp als Koningslust een nooit geschreven verhaal blijft.
Het Nooit Geschreven Verhaal door Ton van Reen, EAN 9789493214682, uitgeverij In de Knipscheer, 240 pagina’s, kost €19,50.
© Marc van der Sterren
