Het was groot nieuws in het noorden van Ghana: Zeven politieagenten werden positief getest op COVID19 na het escorteren van een coronapatiënt. Inmiddels is het dodental in Ghana opgelopen tot boven de 30. De gevolgen van de coronamaatregelen daarentegen zijn echter vele malen groter dan die van het virus. De Stichting Vrienden van Christopher uit Sevenum kent al driehonderd gezinnen die van de honger dreigen om te komen.
De stichting werkt al twintig jaar in de droogste en armste regio van Ghana, waar het eind van de droogteperiode elk jaar een zware periode is. Ze richten zich op kleine, duurzame projecten zoals bomen planten en manden vlechten. “Projecten die ook op lange termijn een inkomen genereren”, vertelt Peter Nellen, voorzitter van de Vrienden van Christopher. “De armoede is groot in die regio. Maar dit hebben we nog nooit meegemaakt.”
Paniek
De situatie in Ghana is tekenend voor heel Afrika. Een blik op de wereldkaart met coronapatiënten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) leert dat landen rond de evenaar redelijk in de luwte blijven. Of het door de jonge bevolking komt, het warme klimaat of gewoon een gebrek aan juiste statistieken; COVID19 leek tot voor kort weinig vat te krijgen op de Afrikaanse bevolking.
In Ghana, een land in West-Afrika met 28 miljoen inwoners, ligt het aantal coronaslachtoffers officieel net onder de 6.500. De ruim 30 corona-doden zijn niets vergeleken met de bijna 5.800 officiële stergevallen in Nederland.
Toch slaat de paniek hier toe, net als in heel Afrika. Niet het virus zelf, maar de lockdown is het grootste gevaar. Verreweg de meeste Afrikanen leven van dag tot dag. Geld voor voedselvoorraden ontbreekt, het inkomen dat op straat wordt verdiend wordt meestal dezelfde dag besteed aan voedsel voor de familie.
Bijna 70 procent van de inwoners van Afrika raakt direct in de problemen wanneer ze veertien dagen gedwongen thuis moeten blijven, stelt de Africa CDC, de volksgezondheidsorganisatie van de Afrikaanse Unie die een enquête hield in twintig Afrikaanse landen. Voedsel en water raken binnen twee weken op. En 50 procent geeft aan na die periode volledig blut te zijn. De coronamaatregelen in de meeste Afrikaanse landen staan dan ook ver af van de dagelijkse praktijk en de lokale behoeften, zo waarschuwde de Africa CDC.
Arbeidsmigranten
In Ghana liggen zelfs grootschalige hongersnoden op de loer. Het hongerseizoen in Noord-Ghana duurt nog vier maanden, vertelt de voorzitter van de Vrienden van Christopher. Pas half september zijn de eerste oogsten te verwachten. Normaal gesproken zijn de voorraden rijst, yam en graan groot genoeg om de droogteperiode tot half september te kunnen doorstaan. Maar vanwege corona zijn die hoeveelheden opeens veel te klein.
Vanaf januari tot aan het eind van de droge zomermaanden trekken gezonde mannen, maar ook vrouwen naar het vruchtbare zuiden van het land om te werken op cacaoplantages of in andere gewassen. Dit levert het noorden inkomsten op, maar het bespaart ook elk gezin een paar goede eters. Alleen vrouwen en kinderen maken normaalgesproken aanspraak op de voedselvoorraden.
Vanwege de coronadreiging heeft de overheid echter alle voedseltransporten stilgelegd. De arbeidsmigranten moesten plotseling hun werk neerleggen. Zonder inkomsten en dus zonder voedsel. “In het zuiden braken gevechten uit tijdens schaarse voedselverstrekkingen van de overheid”, weet Nellen. De arbeidsmigranten gaan dus weer naar huis. “Ik heb beelden gezien van massa’s mensen die in kolonnes vertrekken. Massaal wachten ze op vervoer en opeen gepropt in vrachtwagens gaan ze naar huis. Anderhalve meter afstand houden is onmogelijk.”
Terug in het noorden zijn de voedselvoorraden echter slechts toereikend voor vrouwen, kinderen en ouderen. En het werd toch al krap, omdat de scholen dicht zijn. “Kinderen kregen op school nog eten, maar ook die voedselverstrekking is gestopt.”
Een derde reden van voedselschaarste is het sluiten van lokale markten. Dit veroorzaakt niet alleen voedseltekorten, maar ook een gebrek aan cash. En dat terwijl de voedselprijzen vanwege de schaarste en het hamsteren zijn verdubbeld of zelfs verdriedubbeld. Een schaarste die bovendien wordt aangewakkerd door het sluiten van de grenzen met Burkina Faso. “De belangrijkste internationale handelsroutes liggen stil en daarmee de hele handel”, weet Nellen.
“Als we nu niet in actie komen, hebben we straks geen deelnemers meer in onze projecten”
In Afrika zijn ze zich ervan bewust dat de hele wereld in nood zit. Ze zullen dan ook niet snel de alarmbel luiden, verklaart Nellen. “Het is dat ik regelmatig met vrienden uit die regio spreek, anders had ik ook niets van de dreigende ramp geweten.” Afrikanen zullen volgens hem geen hulp vragen aan iemand die zelf in nood zit.
De Vrienden van Christopher richten zich op duurzame projecten. Met noodhulp hebben ze zich nooit bezig willen houden. “Maar als we niet in actie komen, hebben we straks geen deelnemers meer in onze projecten.”
Er is snel veel geld nodig. In totaal 30.000 euro. Het dubbele van hun jaarbudget. Om geld in te zamelen maakt het bestuur van de stichting een belrondje. “We bellen bekenden en vragen hen elk duizend euro bij te dragen. Als we vijftien mensen vinden die ieder duizend euro willen doneren, dan zijn we er al. Want we vragen Wilde Ganzen om het bedrag te verdubbelen.”
Eerlijk verdeeld
“Meteen toen de hulpvraag kwam, hebben we geïnventariseerd wat er nodig was en offertes aangevraagd. We weten precies wat we nodig hebben aan voedsel, maar ook aan zeep, mondkapjes en watertanks.”
Nellen garandeert dat het geld op de goede plaats komt en dat de bedragen niet te hoog zijn ingeschat. “We hebben deskundigheid van het Ghanese ministerie van Volksgezondheid gevraagd en voor de verspreiding maken we gebruik van de dorpsraden die we kennen. We weten daarom zeker dat het goed en eerlijk verdeeld wordt.”
Elk bedrag onder de duizend euro is natuurlijk ook van harte welkom. Vandaar de naam van hun actie: ‘1 euro tegen corona.’ Want met 1 euro kan de stichting een heel gezin een hele dag helpen. “Voor 30 euro help je een gezin een hele maand, voor 120 euro help je een gezin de hele hongerperiode door”, verklaart Nellen. “Maar we hebben snel een groot bedrag nodig, want mensen gaan echt dood van de honger.”
© Marc van der Sterren
De opbrengst van dit artikel gaat naar de vrienden van Christopher. Wie hen nog verder wil helpen kan dit doen via NL83 RABO 01472 23 415, van St. Vrienden van Christopher te Sevenum o.v.v. Stop de Coronacrisis in Noord-Ghana. Zie www.vriendenvanchristopher.nl.
