Het laatste staat direct in verband met het eerste, en het tweede maakt duidelijk hoe weinig de ‘gevestigde orde’ van het eerste heeft geleerd. En dan was er nog Theresa May, die voor een zo hard mogelijke Brexit wil gaan kiezen, opdat ze in de Britse pers niet langer voor Theresa Maybe wordt uitgemaakt.
Poetin kan tevreden terugkijken op een week waarin het Westen haar eigen aanzien verder ondermijnt. En hetzelfde geldt vast voor Poetins nuttige idioten in Europa – Le Pen, Farage, Wilders, Roos & Baudet plus alle anderen die de EU graag nog liever vandaag dan morgen zien bezwijken. Trump heeft ze daarmee in feite al succes gewenst.
Misschien is wat er in Davos gaande is, nog verontrustender dan wat men in Brussel bekokstoofd heeft. Het grote bedrijfsleven bleek niets van de opkomst van het populisme en de daaraan gekoppelde hang naar protectionisme te hebben geleerd. De scheidende Amerikaanse vice-president Joe Biden was in dat opzicht een van de weinigen. Hij schetste indringend hoeveel burgers in het Westen reden hebben om over de toenemende welvaartskloof – volgens de nieuwste cijfers van Oxfam Novib bezitten de acht rijkste mensen evenveel als de armste helft van de wereldbevolking, en ook als het (zoals sommige critici van die cijfers stellen) niet de acht, maar ‘slechts’ de tachtig rijkste zijn, is de scheefgroei extreem – ontevreden te zijn. Hij bleek een roepende in de woestijn.
Zeker: het internationale bedrijfsleven zat er vanwege de politieke en economische consequenties van het populisme met de handen in het haar. De hand echt in eigen boezem steken, was er echter niet bij. Het enige wat men, als antwoord op Trump en zijn gevreesde protectionisme concreet deed, was de vlucht naar voren te wagen – en wel de foute kant op, recht in de armen van Beijing.
Xi Jiping werd met diverse ovaties onthaald, toen hij zich – in plaats van het afdrijvende Amerika van Trump – als nieuwe leider van de globaliserende vrijhandelswereldorde opwierp. “Een sterke boodschap”, twitterde Unilever-bestuurder Paul Polman dolenthousiast. En de Duitse organisator Klaus Schwab kwijlde, de hoop uitsprekend dat de “Chinese Droom” in een “Mondiale Droom” een vervolg zou krijgen, onderdanig als Xi’s nieuwe vazal: “Uw speech brengt zonlicht in onze discussies”. Superkapitalisten die de leider van wat nog altijd officieel een communistische partij is, omarmen: gekker moeten de gevolgen van de paniek die zich van het grootkapitaal heeft meester gemaakt niet worden.
Mind you..
Want, mind you: Xi Jiping is wel een dictator die naar buiten steeds agressiever opereert, en ook binnenlands de touwtjes strak aanhaalt. Denk Taiwan en Hong-Kong. In China zelf wordt de vrijheid almaar verder ingeperkt. De Volkskrant kwam donderdag met een stuk van Marije Vlaskamp over de wijze waarop elke politieke kritiek als staatsgevaarlijk wordt vervolgd – van mensen die ‘verkeerde opmerkingen’ maken over Mao (d.w.z. diens miljoenen slachtoffers memoreren) tot degenen die vermeende heldendaden van Chinese soldaten in twijfel trekken.
De hoogste rechter van het Volkshof Zhou Qiang gaat tekeer tegen “deze ziedende onderstroom van historisch nihilisme”, en riep rechtbanken op “het zwaard te trekken” tegen “westerse ideeën over constitutionele democratie en scheiding der machten”. Rechters moeten het verlengstuk blijven van de Partij. Dat die ideologische tirade niet zonder goedkeuring van Xi mogelijk is, is evident.
Dat is dus de man die nu door de neoliberale elite als redder wordt omhelst. Het maakt één ding duidelijk: het westerse economische establishment wenst haar eigen materiële privileges die zij over de rug van anderen aan ongeremde globalisering dankt niet op te geven. Dat zij daarmee zelf Trump, Le Pen en Wilders als geen ander voedt, lijkt zij nog steeds niet te willen beseffen. Behoud van het superkapitalisme komt vóór dat van de democratie. Geheel in die geest blijken ook de grote internetreuzen bereid zich omwille van hun afzetmarkt aan Chinese staatscensuur te onderwerpen. Eerst komt het eigen vreten, en ach, de moraal….
Voorvechter
Als iets de geloofwaardigheid van het Westen als voorvechter van de vrijheid ondermijnt, is het dat. Het is koren op de propagandamolen van Beijing: het Westen gaat aan haar eigen decadentie en hebzucht ten onder. De in Davos bijeengekomen westerse zakenlieden hebben elke binding met het land waarin zij hun geld verdienen verloren. Liever dan recht te doen aan de slachtoffers van de globalisering, gaat men voor de eigen miljoenen. Van belastingparadijs naar belastingparadijs hoppend zijn zij als de internationale adel in 1789, die de storm ook niet zag aankomen, en niet snapte dat zij haar eigen gedrag ingrijpend veranderen moest. Zoals Harvard-econoom Kenneth Rogoff de kernblindheid formuleerde: “De conventionele wijsheid van Davos zit er altijd naast”.
Even weinig van de tekenen des tijds snapt men in Brussel. Niets heeft het Europese Parlement juist nu meer nodig dan een voorzitter met overtuigingskracht. En wie komt er na ouderwets handjeklap uit de bus rollen? De Berlusconi-adept Tajani – een kleurloze, maar verre van vlekkeloze christen-democraat. Als eurocommissaris laks bij het dieselsjoemelschandaal. Dit soort vale bureaucraten op cruciale posten schreeuwt bijna om een volksopstand. Wat is Buma’s opriep tot moreel leiderschap aan de ook in Davos aanwezige morele dwerg Mark Rutte waard als zijn eigen partijgenoten in Brussel zo jammerlijk verstek laten gaan?
