Secularisering, democratisering en diversiteit

In deze tweede verkiezing – die tegelijkertijd met de presidentiële verkiezingen wordt uitgevoerd – zet de onverwachte secularisatie van het campagne voeren en de democratische participatie in Iran onverhinderd voort. En het zijn juist deze ontwikkelingen die ons meestal aan het oog ontspringen.

Nu in de gemeenteschapsverkiezingen ‘vroomheid’ niet meer de belangrijkste issue is (een betwistbaar punt trouwens, als je zover in het proces bent gekomen om je kandidaat te mogen stellen), treden deskundigheid en ervaring op de voorgrond. En daarmee ook de stijgende participatie van veelal hooggeschoolde vrouwen.

De kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen zien er dan ook vaak erg anders uit dan in de presidentsverkiezingen. Vaak zijn ze een stuk jonger, dragen ze traditionele kleding uit hun regio, hangen ze wellicht een andere stroming van de Islam aan, en ‘lijken ze minder op een imam’. Kortom, Iraniërs van alle soorten en maten doen mee, en representeren daarmee de hevige contrasten waaraan de Iraanse maatschappij onderhevig is.

Jila Abdi en Qassem Soleimani’s dochter

Dit grote contrast is onder andere zichtbaar door twee totaal verschillende lokale kandidaten met elkaar te vergelijken. Jila Abdi uit Bokan – een regiostad in de provincie West-Azerbaijan, bevolkt door Koerden en Turkstaligen – en Narjes Soleimani, dochter van generaal Qassem Soleimani.

Jila Abdi, reeds tien jaar advocaat in de middelgrote provinciestad Bokan, draagt op haar affiche traditionele koerdische kleding. Zij is een van de drie vrouwelijke kandidaten op de stembiljetten in Bokan. Wat haar looks betreft oogt ze erg progressief. Daarnaast zijn ook haar plannen veelbelovend. Op Jila’s agenda staan: vrouwen, het milieu, stimuleren van lokale NGO’s, sporters en kunstenaars, alsmede bevordering van de situatie van burgers die aan de rand van de stad wonen.

Narges Soleimani heeft zich kandidaat gesteld in de Iraanse hoofdstad Teheran. Ze is een van de vier vrouwelijke kandidaten die strijden in de Teheraanse gemeenteraadsverkiezingen. In tegenstelling tot de progressief ogende Jila, krijgt Narges te maken met veel kritiek. Zij zou haar naam als ‘dochter van’ gebruiken om bekendheid te verwerven, en niet over de gewenste scholing en achtergrond beschikken.

Geluiden uit Teheran tonen aan dat Narges niet veel stemmen zal behalen. Jila aan de andere kant, blijkt erg populair. Haar telegramkanaal – een social media platform waar veel kandidaten gebruik van maken om met de kiezers te communiceren – heeft enkele duizenden volgers.

Vrouwen doen gewoon mee!

Wat komt er eigenlijk in je op als je aan Iraanse vrouwen denkt? Onderdrukt, van top tot teen bedekt en opgesloten in huis? Deze stereotypen staan echter ver af van het werkelijke leven van vele vrouwen in Iran. Sinds een jaar of 15 domineren Iraanse vrouwen de universiteiten en worden zij steeds meer betrokken bij het politieke proces en de besluitvorming.

Het aantal vrouwen dat in 2006 in de stads- en dorpsraden werd verkozen, bedroeg 1.491. In 2013 is dit aantal verviervoudigd tot 6.092. Vrouwen maakten slechts 6,3% uit van de kandidaten die zich inschreven voor de verkiezingen voor de stads- en dorpsraden van 2017 (17 885 vrouwen tegen 269 540 mannen).

Verrassend genoeg vonden in 2017 juist in de onderontwikkelde provincies meer vrouwen hun weg naar de stads- en dorpsraden. In de provincie Sistan en Baluchestan, de meest onderontwikkelde en armste van de 31 Iraanse provincies, werden 415 vrouwen verkozen, meer dan het dubbele van het aantal vrouwen dat bij de verkiezingen van 2013 werd verkozen en veel meer dan in andere provincies van het land.

Kiezersopkomst

Over het algemeen zijn de deelnemingspercentages bij Iraanse gemeenteraadsverkiezingen hoog. Zoals blijkt uit het aantal deelnemers in het verleden, hebben de gemeenteraadsverkiezingen de potentie om stemmen te trekken en verkiezingsenthousiasme te bevorderen. Gemiddeld gaat meer dan 50% van de burgers naar de stembus bij gemeenteraadsverkiezingen.

In 1999 deed ongeveer 42% van alle kiesgerechtigden mee aan de eerste ronde van de gemeenteraadsverkiezingen Tijdens de verkiezingen van 2003 kwam 49% van de kiezers opdagen en in 2006 deed 64% van de kiezers mee. De volgende termen bleef de participatiegraad rond de 60% hangen. Op vrijdag nemen de 6e Iraanse gemeenteraadsverkiezingen plaats.

Voor de presidentsverkiezingen wordt een veel lagere kiezersopkomst verwacht. Het aan de staat gelinkte Iranian Student Polling Agency voorspelde onlangs een opkomst van 42% van de 59 miljoen kiesgerechtigden van het land, wat een historisch dieptepunt zou zijn.

Juist vanwege deze hogere opkomst, werd in 2010 op bevel van de opperste leider en met de bekrachtiging door het parlement van artikel 3 van de wet inzake de presidentsverkiezingen besloten de data van de twee verkiezingen samen te voegen.

Waarom dan?

Etnische banden; de mogelijkheid van nauwere communicatie met de kandidaten en hun beschikbaarheid voor de kiezers; de mogelijkheid van toekenningen van verzoeken van de verkozen gemeenteraadsleden; de gemeente als een lanceerplatform voor toetreding tot overheidsinstellingen en de vereiste goedkeuring bij bepaalde banen; het bieden van ruimte voor serieuze politieke en burgerlijke activiteit voor alle lagen; invloed op de besteding van lokale budgetten voor steun en bouw; en de aanwezigheid van vrouwen en jongeren onder de kandidaten zijn redenen waarom raadsverkiezingen belangrijker zijn voor lokale kiezers en gekozen functionarissen.

“Wat er 1000km verderop in Teheran besloten wordt, daar hebben wij maar weinig invloed op. Wat er in onze stad gebeurt, daar kunnen we wel over beslissen. Hoeveel budget er naar onze regio komt – daar kunnen we niks aan doen – maar hoe het besteed gaat worden, dat wel. Ik stem daarom al jaren niet meer in de presidentsverkiezingen, maar ik trotseer graag de hitte om op lokale kandidaten te stemmen”, aldus een leraar basisonderwijs in Bokan.

Hij stemt overigens niet op Jila, maar op een andere vrouwelijke kandidate.

UPDATE: Inmiddels is gebleken dat Jila Abdi samen met twee andere vrouwelijke kandidaten is verkozen tot gemeenteraadslid in Bokan. Daarmee zijn dus drie van de zeven nieuwe gemeenteraadsleden vrouwen.