Zeg de woorden ‘zieke man’ en de vrouwen om je heen barsten los in hoongelach en zure grappen. Het aandacht vragen, het klagen, het Grote Lijden: het is een bron van ergernis. “Hij zegt alles wat hij voelt, elk dingetje moet gedeeld worden,” vertelt Rosalie over haar vriend. “Zo van: ‘Ik heb zo’n last van een geïrriteerd ooghoekje.’ Dan denk ik: ‘Ja, dus?’ Soms krijgt hij er ook spontaan andere symptomen bij, zoals moeilijk lopen. Dan gaat hij door het huis schuifelen, terwijl hij keelpijn heeft. Die keel/been-connectie snap ik helemaal niet.”
Ook de vriend van Marlies maakt nadrukkelijk kenbaar waar hij last van heeft. “Ik verdenk hem ervan juist een zware hoestaanval te krijgen als ik net naar mijn werk wil. Ook gaat hij er altijd heel sneu bij liggen, het liefst met alle lichten uit en de radio op de slechtste zender. Wat eten betreft heeft hij dan weer wel heel specifieke voorkeuren: broodje zus, met uitje zo gesneden, wel met peper, en nee, natúúrlijk niet met zout!”
Alsof hij stervende is
Lottes man mag bij ziekte graag suggereren dat zijn laatste uur heeft geslagen. “Hij doet alsof hij stervende is, omdat ik hem anders misschien niet serieus neem. Hij kreunt, kan meteen niks meer, het lijkt wel een bijnadoodervaring. Ergens werkt het ook op mijn lachspieren.”
Marlies is het lachen na net een dikke week mannengriep helaas vergaan: “Het irritantste is dat hij alleen maar gericht is op het ziek zijn, niet op het beter worden. Het komt niet in hem op om paracetamol te nemen of thee te drinken, maar hij blijft wel roken en wil absoluut niet naar de huisarts.”
Dat laatste blijkt soms tot problemen te leiden. Uit een onderzoek van Men’s Health Forum, een instituut dat zich bezighoudt met de gezondheid van Britse mannen en jongens, blijkt dat het etiket man flu mannen ervan weerhoudt naar een arts te gaan. Uit angst voor aansteller aangezien te worden, zei 52 procent van de ondervraagden zich niet te laten onderzoeken, ook niet als de kwaal ernstig is. Zo kan het gebeuren dat ook hartproblemen, prostaatkanker of diabetes onbehandeld blijven.
Tamar maakte iets dergelijks mee: “Toen ik mijn vriend laatst lekker een beetje liet gaarkoken met zijn jongensgriep, bleek hij na een week een longontsteking te hebben. Oeps!”
Ziek door machogedrag?
Hoe komt het dat mannen erger lijken te lijden onder ziekte dan vrouwen? Volgens recent onderzoek door de Canadese huisartsgeneeskundige Kyle Sue hebben mannen een zwakkere afweerreactie tegen luchtwegvirussen. Uit laboratoriumtests blijkt dat mannelijke cellen die zijn besmet met het griepvirus daarvan beter herstellen als je ze besprenkelt met vrouwelijke oestrogenen.
De Universiteit van Cambridge kwam met een andere theorie, namelijk dat mannetjesdieren zich risicovoller gedragen dan vrouwtjesdieren, waardoor ze meer blootstaan aan infecties die mogelijk een lagere immuniteit veroorzaken. Of dit ook geldt voor mannetjesmensen, daar wilden de onderzoekers niet op ingaan. Intrigerend is het wel. Zou het zo kunnen zijn dat machogedrag zoveel energie kost dat er niet genoeg overblijft om ziekte te lijf te gaan? En dat mannen een verkoudheid daardoor al snel interpreteren als griep?
Een ander onderzoek is van Amanda Ellison, neurowetenschapper aan de Durham Universiteit. Als je immuunsysteem onder druk komt te staan, stelt Ellison, zorgt het testosterongebied in de hersenen voor verhoging van de lichaamstemperatuur. Doel: zorgen dat het onprettig toeven wordt voor micro-organismen. Dit testosterongebied is bij mannen groter dan bij vrouwen, waardoor het meer warmtereceptoren bevat. Dus hebben mannen hogere koorts dan vrouwen en voelen ze zich slechter.
Je uit de kudde laten zakken
En zo zijn er nog tal van verklaringen voor het lijden van de zieke man. Dat vrouwen sneller griep oplopen via de kinderen, en er dus meer aan gewend zijn, bijvoorbeeld. Of dat ze gewoon flinker zijn, wellicht door hun vermogen tot baren.
Gert denkt van wel. “Ik heb het idee dat mannen inderdaad anders ziek zijn dan vrouwen en zich dan ook sneller depressief voelen. Mijn vriendin ligt niet langer dan een dag in bed, en gaat daarna gewoon weer aan de slag. Als ik zelf ziek ben, heb ik het gevoel dat ik de groep ophoud en ik me maar beter uit de kudde kan laten zakken – om stilletjes dood te gaan.”
Dat vrouwen minder uit het veld geslagen zijn door een griepje, weet ook Claudia uit ervaring. Haar man hanteert het ‘ziek is ziek’-principe. ‘Hij blijft in zijn bed en komt er echt niet uit. Bij mij loopt alles gewoon door als ik me niet lekker voel. Kinderen halen, boodschappen doen, koken of het anders op zijn minst regelen.’
Help, ik heb een lichaam!
Wetenschapsjournalist Mark Mieras zoekt de oorzaak voor het m/v-verschil in het grotere lichaamsbewustzijn van vrouwen. “Dat komt waarschijnlijk door hun hogere oestrogeen- en progesterongehalte,” legt hij uit. “Onder invloed van progesteron krijgen vrouwen een gevoeliger huid, en zijn ze zich bewust van elke aanraking.” Door dat betere lichaamsbesef worden vrouwen minder snel ‘verrast’ door de ongemakken van een griep, aldus Mark. “Als een man wordt geconfronteerd met ziekte, overvalt hem dat vaak compleet. ‘Help, ik heb een lichaam! En dat lichaam doet pijn!’ Dat neemt hem volkomen in beslag, de wereld stopt met draaien, er is alleen nog maar ellende. En dat komt dan weer door zijn hogere testosterongehalte, dat hem doet focussen op één ding. Vrouwen hebben over het algemeen een breder gezichtsveld, een overall picture, waardoor ze ook makkelijker over hun ongemak heen stappen.” Dit is natuurlijk wel een vrij generaliserende theorie, waarschuwt Mieras. “Oestrogeenrijke mannen reageren vast weer anders op ziekte.”
