De geschiedenis van de Filipijnen heeft een grote invloed gehad op de huidige situatie van het land. Gedurende meer dan driehonderd jaar waren de Filipijnen een kolonie van Spanje, waardoor Spaanse invloeden nog steeds zichtbaar zijn in taal (Tagalog bevat veel Spaanse woorden) en cultuur. Daarna kwamen de Amerikanen die het land bestuurden tot aan de Tweede Wereldoorlog.
De politieke situatie in de Filipijnen is altijd veranderlijk geweest. Het land heeft verschillende overheersers gekend, waaronder de Spanjaarden en de Amerikanen. Vandaag de dag is het een democratische republiek met een presidentieel systeem. Echter, corruptie blijft een groot probleem en er zijn regelmatig politieke schandalen.
De meningen over de huidige president Marcos zijn wisselend. De jacht op drugsgebruikers en drugscriminelen lijkt wat geluwd te zijn. Er is een stil verlangen naar de tijd van voormalig president Rodrigo Duterte. Hij leek de teugels in het land wat steviger in handen te hebben en meer op te komen voor de belangen van zijn landgenoten dan zijn opvolgers, vader en zoon Marcos, met de dochter als vicepresident. Een familie met veel macht in de Filipijnen.
Een van de kritiekpunten is dat de criminaliteit onder Marcos is toegenomen zoals verkrachting en drugsgebruik. Het inzetten van doodseskaders om drugsgebruikers te vermoorden, lijkt onder het bewind van Marcos te zijn afgenomen. De mensen voelen zich minder beschermd door Marcos en zijn banger geworden. De indruk bestaat dat het geweld is toegenomen, omdat het geluksgevoel is gedaald.
Eén van de grootste uitdagingen waar de Filipijnen mee te maken hebben om te verbeteren, is het wegnemen van de economische ongelijkheid. Hoewel het land ook rijke gebieden kent zoals Manila en Cebu City, is er ook een grote kloof tussen arm en rijk. Veel mensen leven nog steeds onder de armoedegrens en hebben moeite om in hun basisbehoeften te voorzien. Zeker geen visitekaartje voor Marcos.
Op straat komt die armoede je tegemoet als dakloze moeders met kinderen om geld bedelen. Ook sociale media is een populair hulpmiddel om aan geld te komen. Op de digitale snelweg bewegen zich veel alleenstaande moeders die zeggen geen eten te hebben, medicijnen nodig te hebben, een ziekenhuisopname voor hun moeder moeten betalen of een nieuw mobieltje nodig hebben, omdat dat kapot is gegaan.
Verblind door liefde zijn ze zwanger geraakt en bedrogen door hun partner. Mannen blijken zich over het algemeen niet erg verantwoordelijk te voelen voor de kinderen die ze op de wereld hebben gezet en laten de zorg vaak zonder financiële hulp over aan de vrouwen.
De 31-jarige Ar fe uit Cebu City en de 43-jarige Judith, die op het strand van Boracay strandmatten verhuurt, zijn daar het voorbeeld van. Ar fe is blij dat ze werk heeft gevonden in Cebu City, de oudste stad van het land, en de kost kan verdienen voor haarzelf en haar zoon.
Op 18-jarige leeftijd werd ze verliefd en raakte zwanger. Haar man bleek toch niet zo serieus te zijn als dat hij voordeed, ging vreemd, en liet haar met haar zoon achter. Financiële hulp van haar man kan ze vergeten. Ze ervaart het als een voordeel dat ze niet met hem is getrouwd. Scheiden is erg duur in de Filipijnen.
‘Het leven is niet eenvoudig, zegt Ar fe, vooral als je geen werk hebt. Als je geen werk hebt, krijg je geen ondersteuning van de overheid. Je bent op jezelf aangewezen of op familie. Als je met pensioen gaat, komt de overheid in beeld. Ook als je in het ziekenhuis terecht komt, geeft de overheid enige hulp. Je krijgt vijftig procent vergoed, de andere helft moet jezelf betalen. Vaak doen mensen geen beroep op de overheid omdat er veel administratie bij komt kijken. Dat is dan net even te veel gevraagd.’
Vervolgt: ‘Rijke mensen kennen je niet als je arm bent. De rijken worden anders behandeld. In het ziekenhuis krijg je een betere behandeling, omdat je de kosten kunt betalen. Arme mensen krijgen een basisbehandeling, Aan de buitenkant lijken de Filipijnen rijk, maar van binnen is het meer armoede en corruptie. In Cebu City kun je snel werk vinden. Je bent wel veel aan het werk voor weinig geld en zijn de kosten hoog. Er blijft dan niet veel over.’
‘Veel vrouwen willen graag een relatie opbouwen met buitenlandse mannen die verantwoordelijkheidsgevoel hebben of als suikeroom kunnen fungeren. En buitenlandse mannen zijn daar niet ongevoelig voor, want Filipijnse vrouwen behandelen hen als koningen. Ze zijn bovendien erg ondersteunend. Een Pinay is als een verpleegster, als je moet poepen, vegen ze je kont af.’
Aangezien er in de Filipijnen niet of nauwelijks een sociaal vangnet is, gaan vrouwen ook zover dat ze hun lichaam tegen betaling bijvoorbeeld via Paypal, GCash of Western Union aanbieden om cyber seks te hebben.Andere vrouwen vertrekken naar het Midden-Oosten, Singapore, Hongkong of Japan waar ze van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat vaak huishoudelijk werk moeten verrichten tegen lage salarissen.
Ondanks maatregelen die de Filipijnse overheid heeft genomen om de vrouwen te beschermen tegen misbruik en uitbuiting wordt het werk nog steeds ervaren als ‘slavenarbeid’ met weinig of geen vrije tijd. Filipijnse uitzendbureaus bemiddelen daarin. De vrouwen moeten vaak veel geld betalen om aan de slag te komen. Dat geld moet dan weer worden terugverdiend. De opvoeding van de kinderen is vaak de belangrijkste drijfveer om toch door te zetten.
De vrouwenrechten staan nog steeds onder druk in de Filipijnen. Ook al zijn de vrouwen een belangrijke pijler van de samenleving en spelen ze vaak een cruciale rol in het gezin en de gemeenschap. Ondanks deze sterke positie worden veel vrouwen toch nog steeds geconfronteerd met discriminatie en onderdrukking. Geweld tegen vrouwen is helaas ook een veel voorkomend probleem.
Steeds meer mensen zetten zich in voor verandering en er zijn verschillende maatschappelijke organisaties die strijden voor gelijke rechten en sociale rechtvaardigheid, maar snelle veranderingen zijn niet te verwachten.
En dat lijkt ook voor de politiek te gelden. Ar fe: ‘Als er verkiezingen zijn, wordt gezegd dat de rijst goedkoper wordt. Als de verkiezingen voorbij zijn, is de rijst drie keer zo duur.’
