‘Ik durfde vroeger niet te gaan slapen. Nu ben ik zo blij dat mijn huis van mij is. Dat ik weer weet hoe ik kan lachen en dankbaar ben voor vriendschap en liefde.’
Dit schreef Esther Veerman in Kracht uit geweld, trauma in beeld door lotgenoten, dat in 2022 onder haar redactie verscheen. Deze bundel essays en ervaringsverhalen markeerde het tienjarig bestaan van haar stichting Kunst uit Geweld; een platform voor mensen die traumatisch zijn getroffen door geweld en die het onuitsprekelijke vertalen in beeld en poëzie.
Ik ken Esther en Alexander Veerman sinds 2010. Ik weet dat ze elkaar ontmoetten tijdens hun theologiestudie in Kampen. Dat Alexander toen wel merkte dat Esther soms depressief was, maar in haar allereerst een goede vriendin, scherpzinnige discussiepartner en een mooie, liefdevolle vrouw herkende. Hij had nog geen idee van het extreme seksuele geweld dat haar kindertijd had getekend. Ze trouwden in 1993.
Creatief
Pas in 1995, toen hun zoon Sietse werd geboren, brak het trauma in alle hevigheid naar buiten. In 2005, het jaar waarin Alexander predikant werd, moest Esther haar eigen predikantschap opgeven. Opnames in de psychiatrie bezorgden haar diverse misdiagnoses en extra trauma’s.
Wel bleek een creatieve therapie het begin van haar kunstenaarschap. In 2011 exposeerde ze zelfs in New York. Dit leidde meteen tot wat zou uitgroeien tot haar levenswerk: de Stichting Kunst uit Geweld, die niet alleen ruimte voor lotgenotencontact biedt maar ook aandacht vraagt voor de gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering.
(Tekst loopt door onder afbeelding)
Esther Veerman bij haar doek ‘Flight from Traumaland’, foto Margaretha Coornstra
Na zo’n verziekte jeugd kun je gemakkelijk vervallen in cynisme. Zo niet Esther: ze bleef tegemoetkomend, zorgzaam, geestig en steeds bereid om lastige mensen het voordeel van de twijfel te geven. ‘Laten we maar niet oordelen,’ pleitte ze wanneer ik iemands gedrag bekritiseerde. Geïnspireerd door de liefde van en voor haar gezin bood ze een geduldig luisterend oor en ook een resoluut advies aan wie het moeilijk had.
In 2012 begon ze aan een psychotherapie die, hoe zwaar en confronterend ook, eindelijk uitzicht op genezing bood. Toen ze de behandeling omstreeks 2020 afrondde, was ze bevrijd van haar ergste trauma’s.
Helaas: juist nu ze mentaal een wederopstanding beleefde, begon haar lichaam het geleidelijk op te geven. Haar immuunsysteem was volledig verstoord – een relatief onbekend gevolg van vroegkinderlijk trauma, dat nog te weinig aandacht krijgt. Op 13 mei overleed ze te midden van haar dierbaren in haar woonplaats Sliedrecht.
Exodus
Flight from Traumaland heet een van haar aangrijpendste kunstwerken. Het toont een niet-westerse vrouw met twee kinderen. In haar oogopslag lees je de ontzetting over wat ze meemaakte. Ze draagt haar baby op de arm. Drie vluchtelingen tijdens hun exodus, onderweg naar vrijheid en veiligheid. Ze zijn bedekt met in snippers beschreven papier: het papier waaraan Esther Veerman haar gruwelijkste ervaringen had toevertrouwd, maar dat ze later kon verscheuren. Het verleden lag achter haar.
‘Ik geloof in de veerkracht van mensen,’ schreef Esther in Kracht uit geweld. ‘Vooral ook in de kracht van kinderen. En in onze kracht om te luisteren naar mensen, zonder oordeel. Daarom zou ik hulpverleners ook willen vragen om niet op te geven met mensen, maar langdurige zorg te blijven aanbieden.’
Niet opgeven. Langdurige zorg aanbieden. In een tijd dat de ggz veel getraumatiseerde cliënten afwijst als ‘te complex’, is dit de even dringende als hoopgevende boodschap die Esther Veerman ons nalaat.
———————
De activiteiten van Stichting Kunst uit Geweld hebben tijdelijk on hold gestaan, maar inmiddels heeft het bestuur zijn taak weer hervat. Voorzitter Eddy Oude Wesselink en coördinator Alexander Veerman zijn vastbesloten om Esthers missie te vervolgen. Kijk voor meer informatie op Kunstuitgeweld.nl
