Toen ik mijn ouderlijk huis ging opruimen, vond ik in de bureauladen van mijn moeder onze vaccinatieboekjes. Die waren heel zuinig bewaard en in hoesjes gestoken. De generatie van mijn ouders was heel trots op het feit dat hun kinderen ingeënt konden worden tegen veel nare ziektes, waarvan zij de gevolgen hadden gezien. Dat ik bij gevolg een pokken-vaccinatie kreeg midden op mijn bovenarm (volgens mijn vader de schuld van valsige nonnen) werd op de koop toegenomen. Toen ik eenmaal volwassen was, heb ik er een tattoo overheen laten zetten. ”Ja pap, mam: het is een plakplaatje hoor!” Dat heb ik nog lang volgehouden. Afijn, het ging immers over het niet krijgen van vermijdbare ziektes. Mijn ouders hadden immers met eigen ogen gezien hoe kinderen doodgingen of voor hun leven verlamd werden door deze pokkenziektes.
Vermijdbaar
In de 80′er jaren gaf ik les op een school in de Betuwe, waar enige tijd daarvoor (1978) nog een uitbraak was geweest van polio. Omdat God beslist of je ziek wordt of niet, laten bepaalde groepen orthodoxe christenen zich niet inenten. Vroeger lieten zij zich om diezelfde reden ook niet verzekeren. Op dat stukje van de biblebelt zag ik met eigen ogen wat die reformatorische eigenwijsheid teweeg had gebracht. Een aantal leerlingen was getroffen geweest door kinderverlamming en liep mank, had vergroeide beentjes of konden bepaalde ledematen niet goed gebruiken. Er waren zelfs nog drie sterfgevallen geweest in het dorpje Opheusden. De overheid had het vaccin tegen polio meermaals aangeboden en het was slechts een kwestie van een suikerkontje eten om deze ellende te voorkomen. Maar het nee van de ouders betekende een verwoest leven van deze toen nog jonge pubers.
Sociale daad
In Nederland krijgen kinderen vaccinaties tegen in totaal 12 besmettelijke ziektes die ernstige gevolgen kunnen hebben. Denk aan de bmr-prik (bof, mazelen, rodehond) en de dktp-prik (difterie, kinkhoest, tetanus, polio). Uit het recente rapport blijkt dat de geregistreerde vaccinatiegraad ongeveer 2% tot 5% lager is in vergelijking met vorig jaar. Voor de mazelen piept de vaccinatiegraad bij de kleintjes voor het eerst in jaren onder de 90%. Minimaal 95% is belangrijk om alle inwoners van Nederland te beschermen. Het is ook niet zo dat als je gevaccineerd bent, dat je dan niet ziek wordt. In het geval van een slechte weerstand (door een andere ziekte, oververmoeidheid, ondervoeding etc.) kun je alsnog de pisang zijn. Vaccineren is kortom een sociaal gebeuren. Daardoor laaiden de discussies in coronatijd ook fel op.
Big Pharma
Op de Nederlandse bijbelgordel (die grofweg vanaf Zeeland naar Overijssel slingert) blijven de cijfers gelijk. Waar de vaccinatiegraad afneemt zijn bepaalde wijken in de grote steden. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Mensen zijn in coronatijd minder met hun kinderen naar de consultatiebureaus geweest, een bepaalde groep analfabeten en/of anderstaligen mist de boot, maar verreweg de grootste groep afgehaakten wordt gevormd door de zogenaamde kritische prikkers. Het kan u niet ontgaan zijn dat het verzet tegen de farmaceutische industrie tijdens de lockdowns enorm toenam.
HPV als splijtzwam
Het kwam er in de praktijk op neer dat zo rond het jaar 2000 slechts een klein deel van de Nederlanders zichzelf en hun kinderen niet liet inenten. Sedert 2009, met de invoering van de HPV-vaccinatie (toen nog alleen voor voor meisjes) begonnen vaxxers en anti-vaxxers met elkaar “op de mat te gaan.” Maar met corona is het pas echt oorlog geworden. Helaas niet alleen tegen het virus, maar ook tussen de bevolkingsgroepen. Het dreef vrienden, collega’s, verenigingsmensen, ja zelfs familie- en/of gezinsleden uit elkaar. Bij 1 op de 7 families was het bonje.
Het heilige immuunsysteem
De oude groep anti-vaxxers ging uit van het principe dat het aan de Schepper is om te bepalen of iemand ziek wordt of niet, onder het motto ‘de mens wikt, God beschikt.’ Aan het begin van het millennium kwamen er anders georiënteerde ‘kritische prikkers’ bij, vooral uit de wereld van de alternatieve geneeswijzen en het new age- en/of antroposofische gedachtengoed. Deze mensen hebben de overtuiging dat het immuunsysteem van het lichaam zelf ‘de indringers moet opruimen’ en verbinden in extreme gevallen allerlei ziektebeelden aan juist vaccinaties die kinderen al jong krijgen. Dit alles aangemoedigd door hippe fitness-influencers en yoga-goeroes.
De pandemie voedde het wantrouwen
Het gevaar van een uitbraak van kinderziektes ligt vooral op de loer bij kinderdagverblijven. Vaccineren tegen mazelen kan pas na een jaar. De eerste zes maanden zijn baby’s nog beschermd door de antistoffen van hun moeder, maar er blijft een risico. Als er op een crèche ook oudere, niet geprikte kinderen komen, kan een virus snel om zich heen grijpen. Kort voor de coronacrisis hield dit ook de Tweede Kamer bezig. Een wetsvoorstel van D66 moest kinderopvangorganisaties de mogelijkheid geven om ongevaccineerde kinderen te weigeren. Het voorstel sneuvelde in de Eerste Kamer. Die vreesde dat ook medewerkers geweerd konden worden die zich niet hadden laten vaccineren tegen corona. De pandemie is een van de redenen voor het gestegen wantrouwen tegen vaccinaties in het algemeen. Uit peilingen blijkt dat sommige jonge ouders sindsdien wat minder positief denken over vaccinaties, aldus het RIVM.
“Je wordt er autistisch van“
Desinformatie en wilde spinnenverhalen doen het bij steeds meer ouders nou eenmaal goed. Hoe dat kan uitpakken, merkten ze in Groot Brittannië reeds. Eind jaren 90 kwam anti-vaxx activist Andrew Wakefield met het verhaal dat er een verband bestaat tussen de bmr-prik en autisme. Daardoor daalde de vaccinatiegraad in sommige regio s gevaarlijk. Dat leidde tot jaren nadien nog tot enorme uitbraken op scholen. Het was een hardnekkig gerucht, dat ook door veel Nederlanders geloofd werd en wordt. Het woord vaccinatieplicht werkt als een rode lap op een stier in Nederland, dus daar zal de overheid niet op in gaan zetten. Wel op dialoog en wel in de vorm van SocioVax. Dat programma wil begrijpen waarom mensen zich of hun kinderen wel of niet laten inenten, wil kennis delen en ontdekken hoe mensen beter te kunnen voorzien van betrouwbare informatie.
Jesse doet zijn naam eer aan
Groen Links-voorman en jonge vader Jesse Klaver deed vorige week reeds een aanzet daartoe op zijn sociale media met de tekst: “Wereldwijd sterven er jaarlijks nog altijd honderdduizenden kinderen aan de mazelen. Onnodig, want we hebben allang een vaccinatie voor de mazelen. In Nederland hebben we gelukkig, in tegenstelling tot veel andere landen, een vaccinatieprogramma. Toch waarschuwt het RIVM vandaag dat steeds minder mensen hun kind laten vaccineren. En dat is erg. Want zo kunnen er dus ernstige ziektes die hier zo goed als uitgeroeid zijn weer terugkomen. Ik heb zelf drie jongens en ik moet er niet aan denken dat zij ziek worden van iets dat we allang kunnen voorkomen. En ik weet zeker dat heel veel ouders dit gevoel met mij delen. Maar voor ouders die twijfelen of angstig zijn: ga er alsjeblieft over in gesprek met een medisch specialist of bekijk de informatie op de website van rijksoverheid. Tot slot: ik weet dat vaccinatie een beladen woord is geworden de afgelopen jaren. Ik hoop heel erg dat ouders beseffen dat het een voorrecht is om je kinderen te kunnen vaccineren tegen ernstige en onnodige ziektes. Hun gezondheid is te belangrijk om risico’s mee te nemen.“
