Maar eerst zijn er traditiegetrouw – vol verwachting klopt ons hart – de jaarlijstjes met volgens de makers de beste boeken, de beste concerten en de beste oliebollen.
Hieronder volgt een lijstje van dertien muziekalbums waar ik het afgelopen jaar veel naar heb geluisterd. Het is belangrijk om te benadrukken dat dit niet per se betekent dat dit de beste albums zijn en dat de artiesten tot de beste van het jaar behoren. Alles is namelijk relatief, inclusief mijn persoonlijke muziekkeuze. Bovendien is het puur toeval dat de top 3 uit louter Ierse artiesten bestaat.
13. Ryuichi Sakamoto – 12
De Japanse componist, pianist en elektronische muziekpionier Ryuichi Sakamoto (1952-2023) overleed op dinsdag 28 maart. Hij bracht als testament dit jaar nog 12 uit, een geluidsdagboek dat hij opnam tijdens zijn laatste gevecht tegen kanker. Op het album staan twaalf intieme ‘meditaties’ voor synthesizer en piano, waarin Sakamoto zijn naderende dood overpeinst en tegelijkertijd het leven omarmt.
(Milan)
12. All Hands_Make Light – Darling The Dawn
Het Canadese drone-duo, All Hands_Make Light, liet zich voor Darling The Dawn inspireren door voorouderlijke muziek en zeemansliederen over zeeën die zij zelf nooit hebben bevaren. Het tweetal wilde een langgerekt stuk maken dat de verschillende aspecten van de zonsopgang weerspiegelt, de manier waarop het ochtendlicht onze vermoeide gezichten raakt wanneer we opstaan en de nacht zonder slaap achter ons laten. Het album roept het concept van de droomtijd op, een tijd van ordening in plaats van schepping.
(Constellation | Konkurrent)
11. La Rêveuse – Le Concert des Oiseaux
Wie denkt dat muzikaal activisme vooral voorbehouden is aan pop- en rockmuzikanten, moet zeker eens luisteren naar het Franse klassieke ensemble La Rêveuse. Hun indrukwekkende programma Le Concert des Oiseaux is een eerbetoon aan de wilde dieren die nog steeds op onze planeet leven, geïnspireerd door het gezang van vogels. In het tweede deel van het album vinden we een tegenhanger in Carnaval des animaux en péril, een hedendaags werk van componist Vincent Bouchot dat aandacht vraagt voor met uitsterven bedreigde diersoorten, maar ook voor bijna verdwenen muziekinstrumenten zoals de vogelfluit, metalen slaginstrumenten en niet te vergeten de quinton, een strijkinstrument dat vooral in de achttiende eeuw in Frankrijk werd gebruikt.
(Harmonia Mundi | Integral)
10. Craven Faults – Standers
Drie jaar na Erratics & Unconformities is er Standers, het tweede volledige album van de Britse elektronische muziekproducent en landschapsonderzoeker Craven Faults. Op Standers zijn de sonische aandachtspunten verschoven. De reis gaat niet langer alleen over land. Vertrouwde landschappen, aanvankelijk gevormd door de elementen en vervolgens door ontelbare veroveraars en kolonisten, worden vanuit een ander perspectief bekeken. Deze tweede reis van Craven Faults duurt zeventig minuten. Net als op Erratics & Unconformities ontwikkelen de composities zich langzaam in de tijd. De veranderingen in de repetitieve frases, voortgestuwd door een analoge hartklop, zijn subtiel. Maar waar Erratics & Unconformities over het geheel genomen een industriële toon had, ademt Standers meer lucht, met nevels van melancholie.
(The Leaf Label | Konkurrent)
9. Jacob Mühlrad – REMS
De Zweedse componist Jacob Mühlrad betreedt met zijn symfonische werk REMS (Rapid Eye Movement Sleep) de intieme en spirituele wereld van de Droomslaap. Hij laat zich hierbij inspireren door de betekenis van slaap binnen het Joodse geloof, waar het wordt gezien als een moment waarin de ziel, losgemaakt van het lichaam, zichzelf oplaadt met spirituele energie. Associatieve elementen uit het heden komen naar voren en verdwijnen weer in het ritmische in- en uitademen van het ‘slapende’ orkest. Zijn gevoel voor het eeuwige is een essentieel aspect van Jacob Mühlrads muziek. Sterfelijkheid, heiligheid, de essentie van de menselijke natuur en onze plek in de wereld komen allemaal naar voren in een kleurrijke caleidoscoop van geluid.
(Warner Classics)
8. Hauschka – Philanthropy
De Duitse experimentele pianist en componist Volker Bertelmann, ook bekend als Hauschka, noemde zijn vijftiende solo-studioalbum Philanthropy, een begrip dat doorgaans geassocieerd wordt met zorg en liefde voor de mensheid. De muziek is voornamelijk gebaseerd op het unieke geluid van een geprepareerde piano, dat constant verandert. Philanthropy is sterk beïnvloed door de vreugde die de musicus haalt uit het maken van muziek. Na een paar lastige jaren, waarin een groot deel van de wereld in isolatie verkeerde en iedereen zich afvroeg hoe het leven verder zou gaan, voelde Volker Bertelmann de behoefte om een plaat te maken die wat frisse lucht zou brengen.
(City Slang | Konkurrent)
7. Vanishing Twin – Afternoon X
Het unieke en intrigerende geluid van Vanishing Twin kenmerkt zich door een hypnotiserende mix van spacerock, avant-punk en dromerige, psychedelische pop. Zangeres en multi-instrumentalist Cathy Lucas brengt hierbij haar eigenzinnige manier van songschrijven naar voren, drummer Valentina Magaletti beoefent een unieke vorm van experimentele percussie en bassist Susumu Mukai deelt zijn uitgebreide ervaring in elektronische muziek middels booster energie-injecties. Elk lid van de band fungeert tevens als multi-instrumentalist, waarbij de individuele inbreng ogenschijnlijk de prioriteit heeft boven het uiteindelijke resultaat. Desalniettemin komen de vaak zeer uiteenlopende bijdragen samen en vormen ze een geheel dat een fascinerende trip ‘down the rabbit hole’ biedt naar een surrealistische wereld van klank en geluid.
(Fire Records | Konkurrent)
6. ANOHNI and The Johnsons – My Back Was A Bridge For You To Cross
De in Engeland geboren, in New York woonachtige ANOHNI wordt vaak beschouwd als een van de grootste protestzangers en protestsongschrijvers van onze tijd. Haar nieuwe album My Back Was A Bridge For You To Cross bevestigt deze kwalificatie met een meeslepende mix van soul, Britse folk en experimentele rock. Op dit album neemt ANOHNI met haar zorgen over de wereld en het milieu een prominente positie in als activist. Ze wordt hierbij, zoals in het verleden, gesteund door haar studioband The Johnsons, met onder andere gitarist Leo Abrahams en arrangeur en multi-snareninstrumentalist Rob Moose. Op de hoesfoto prijkt Marsha P. Johnson, een Afro-Amerikaanse transgendervrouw en revolutionaire activiste voor LGBTQ-rechten uit New York, die in de jaren 1960-1990 bekendheid verwierf. The Johnsons zijn vernoemd naar haar.
(Rough Trade | Konkurrent)
5. Hand To Earth – Mokuy
Met slechts drie tracks en een speelduur van 23 minuten weet Hand To Earth met Mokuy een parel van muzikaliteit neer te zetten. De band combineert verschillende genres en mengt oude en moderne invloeden. De basis van hun muziek is Yolgnu manikay, een meer dan 40.000 jaar oude orale traditie uit Noord-Australië. Deze liederen overbruggen tijd en ruimte en creëren een gevoel van altijd durende voortgang, ook wel raki genoemd – de geest die alles en iedereen verbindt. Hand To Earth combineert de stemmen van Yolgnu zanger Daniel Wilfred en de Koreaanse zangeres Sunny Kim. Hun gezamenlijke vocale expressies zorgen voor een diepe menselijkheid en roepen tegelijkertijd ongetemde krachten op. Trompettist en componist Peter Knight voegt hier contrasterende, minimalistisch vormgegeven elektronische elementen aan toe. Samen met de beelden oproepende klanken van klarinettist Aviva Endean en didgeridoo-speler David Wilfred, nemen ze de luisteraar mee naar voorheen ongekende sonische vergezichten.
(Room40)
4. The Veils – …And Out Of The Void Came Love
Het was al zeven jaar geleden dat het laatste, zesde studio-album uitkwam van The Veils, de succesvolle indierockband rond de in Nieuw-Zeeland woonachtige, singer-songwriter Finn Andrews. Begin dit jaar verscheen echter onverwachts …And Out Of The Void Came Love. Dit dubbelalbum vertelt in vijftien liedjes het verhaal van een spirituele zoektocht in twee delen, met positieve afloop. De liedjes variëren van intieme pianoballades met strijkers tot stevige rocksongs, maar vormen desondanks een samenhangend geheel. Finn Andrews gebruikt zijn zangkwaliteiten met enige dramatiek, maar zonder overdrijving, waardoor hij doeltreffend zijn boodschap overbrengt. Hoorbare inspiratiebronnen zijn David Bowie, Leonard Cohen en vooral Nick Cave, die van The Bad Seeds én van voorganger The Birthday Party. Maar ook puur, met zijn eigen warme en gevoelige tenorstem, weet Finn Andrews de luisteraar mee te nemen in zijn zoektocht naar antwoorden.
(Ba Da Bing | Konkurrent)
3. Lankum – False Lankum
De Ierse folk-experimentalisten Lankum uit Dublin varen over de woelige baren tussen hemel en hel. In de liederen op False Lankum waart de dood, maar ook liefde die zonder hoop is, verraden wordt. Op het eind is er de donkere afsluiter The Turn. Dit dertien minuten durende nummer eindigt in gierend machinegeraas, dat op de vinyl versie uitmondt in een eindeloos durende locked groove. Het klinkt als een schip dat zich niet meer kan oprichten uit de beukende golven en dat in al zijn voegen kraakt, het einde nabij. Alsof de wereldorde zoals we die kennen, met elkaar steeds sneller opvolgende, door de mens veroorzaakte crisissen, uiteindelijk toch en onontkoombaar in elkaar stort. Maar dan kan er ook een andere worden geboren.
(Rough Trade | Konkurrent)
2. Hilary Woods – Acts of Light
Acts of Light van de Ierse artiest Hilary Woods is het resultaat van grondig onderzoek naar emoties, intuïtie en lichamelijkheid door middel van geluid. Het album is een diep emotioneel en persoonlijk eerbetoon aan ongereptheid, verlies, afwezigheid, mysterie en vooral onvoorwaardelijke liefde. Termen als indrukwekkend en wonderschoon komen naar boven, maar de complexe geluidslagen roepen ook de rauwe sensatie op van een brutalistische architectuur. In de verborgen hoeken en schaduwen van de composities liggen de contouren verborgen van een uitgebreid scala aan geluiden, die bij elke luisterbeurt meer op de voorgrond treden. In een constant veranderende ruimte dansen kleine deeltjes materie en ademen amorfe lichtvlekken langzaam in en uit. Dit alles creëert een diepe, zintuiglijke ervaring waarin een vitale levenspuls als constante doorklinkt.
(Sacred Bones | Konkurrent)
1. Lisa O’Neill – All Of This Is Chance
In Ierland staat Lisa O’Neill al langer bekend, maar ook buiten haar geboorteland groeit de belangstelling voor haar unieke folkklanken, doordachte verhalen en opvallend onderscheidende stemgeluid. Haar songcyclus Heard A Long Gone Song uit 2018 werd door The Guardian uitgeroepen tot Folk Album van het Jaar. Dit jaar keerde Lisa O’Neill terug met het prachtige en meeslepende All Of This Is Chance, ruim vier jaar na Heard A Long Gone Song. Ze kan met recht worden beschouwd als een van de meest expressieve songwriters in de hedendaagse Ierse muziek. Met haar unieke stem weet ze onder je huid te kruipen en haar verhalen weerspiegelen het Ierse landschap, de zware arbeid van degenen die het bewonen en bewerken, hun zweet, hun bloed, maar ook de natuur waarmee ze samenleven: de vogels, de bessen, de zoemende insecten.
(Rough Trade | Konkurrent)
