Het lijkt een grap, maar de Amerikaan Dennis Hope (70) klinkt bloedserieus als hij via een krakerige telefoonlijn beaamt dat hij „inderdaad sinds 1980 de maan bezit”. Niet alleen de maan, voegt hij op strenge toon toe, „ook de andere planeten én hun manen.”
Hope kwam erop toen hij in 1980 in scheiding lag. Zijn geld was bijna op en toen hij op een avond zuchtend naar de hemel staarde, keek hij naar de maan – en opeens had hij het. De maan was van niemand, wat als hij die eens ging verkopen? Dat ging niet zomaar. Er is al ruim 50 jaar een internationaal ruimteverdrag, de ‘Outer Space Treaty’ waarin staat dat landen zich geen hemellichamen mogen toe-eigenen. Perfect, redeneerde Hope, want ik ben geen land maar een individu. Hij vulde een formulier in waarmee hij de maan en planeten („en hun manen”) claimde en stuurde dat naar de Verenigde Naties met de uitleg dat hij de boel ging opdelen en verkopen. „Niemand heeft ooit protest aangetekend binnen de tijd die daarvoor stond”, zegt Hope. En zo werd hij zelfverklaard grootgrondbezitter in de ruimte.
Er fijn van leven
Hope verkocht naar eigen zeggen al meer dan een miljard lapjes grond. Via zijn bedrijf Lunar Embassy betaal je 25 dollar (zo’n 20 euro) voor het kleinste perceel ter grootte van één acre (iets minder dan een halve hectare). „Voor de crisis verkochten we wereldwijd dagelijks 1500 acres, dat zijn er nu 350 per dag”, vertelt Hope, die overigens ook de hele planeet Pluto voor 250.000 dollar te koop heeft. Tot nu toe toonde niemand interesse, maar vooral de kavels op de maan zijn populair. Wereldwijd kochten al meer dan 7 miljoen mensen een lapje grond van Hope, zegt hij. In 2003 overhandigde hij ook Donald Trump een eigendomscertificaat toen beiden te gast waren in een televisieprogramma. „Hij zou er later naar kijken maar ik heb nooit meer iets gehoord.”
Ook vanuit Nederland komen regelmatig bestellingen, zegt hij. „Eigenlijk ben ik op zoek naar een nieuwe ambassadeur in Nederland.” Met de vorige heeft hij slechte varingen. In 2002 verkocht ene ‘René’ stukjes maan in Nederland namens de Lunar Embassy die hem hiervoor een licentie had gegeven. „Maar ik heb nooit één cent gezien, hij was een zwendelaar.” Op de vraag hoeveel hij met de verkoop van al dit buitenaardse vastgoed heeft verdiend, geeft Hope een ontwijkend antwoord. Op zijn site schrijft Hope dat hij er niet rijk van wordt, wat moeilijk te geloven is als je ook zegt dat je in bijna 40 jaar tijd meer dan een miljard ‘acres’ hebt verkocht. Dat aantal maal het minimum bedrag van 20 dollar per perceel maakt hem miljardair. Dat is te simpel gerekend, reageert Hope. In het begin verkocht hij veel meer acres in één keer voor een lage prijs, dus miljardair is hij bij lange na niet, zegt hij. „Maar ik kan er fijn van leven.”
Grond op de zon
Volgens Tanja Masson-Zwaan, ruimterechtexpert aan de Universiteit Leiden, klopt er juridisch niks van Hopes verhaal. „Je kunt niet zeggen dat iets wat in een verdrag staat niet voor jou als burger geldt omdat je geen land bent”, zegt Masson-Zwaan. Hope is namelijk een ‘rechtssubject van het land Amerika’, oftewel: hij is Amerikaans staatsburger en Amerika moet ervoor zorgen dat burgers zich houden aan verdragsverplichtingen zoals het ruimteverdrag. Masson-Zwaan noemt de activiteiten van Hope frauduleus. „Het heeft eigenlijk weinig met ruimterecht te maken. Hij verkoopt stukjes papier en die zijn niet rechtsgeldig.”
Hij is overigens niet de enige met een businessmodel in de ruimte. Er was een vrouw die de zon verkocht via eBay. Dat heeft de veilingsite haar ondertussen verboden, maar de Spaanse Maria Duran lijkt nog steeds actief. Via haar webshop kun je voor 1 euro een lapje grond op de zon aanschaffen, al blijken de verzendkosten voor het eigendomsbewijs naar Nederland torenhoog (30 euro). Een ander bekend geval is ‘casus Nemitz’: meneer Nemitz klaagde in 2001 de Amerikaanse ruimteorganisatie NASA aan omdat die op ‘zijn’ asteroïde was geland zonder parkeergeld te betalen. Hij verloor.
Hope laat zich door dit soort berichten niet ontmoedigen. Hij beweert dat zijn certificaten rechtsgeldig zijn. In 2001 kreeg hij naar eigen zeggen duizenden e-mails van landeigenaren die zich afvroegen hoe hij hun kavel daarboven dacht te gaan beschermen. „De enige oplossing was een eigen regering in te stellen.” Sinds 2004 is er de ‘Galactic Government’, een democratische republiek met een eigen grondwet, opgetekend in een Word-document van 17 kantjes. Daarin staat onder meer hoe het zit met stemrecht, belasting en rechten en plichten van burgers. „Meer dan 170.000 landeigenaren hebben gestemd ter ratificatie.” In de regering zitten vijftien mensen uit verschillende landen, Hope is president. „Omdat ik het heb bedacht. Maar volgend jaar ga ik met pensioen, dan stemmen we over een nieuwe.” Maar om te kunnen spreken van ‘een eigen land’ zijn er internationale eisen, waaronder erkenning door de VN en dat is Hope na drie pogingen niet gelukt.
Voor Masson-Zwaan is het al jaren een uitgemaakte zaak: geen rechter zal een eigendomscertificaat van de Lunar Embassy accepteren. Wie zich bedrogen voelt, moet deze gewiekste zakenman maar aanklagen wegens fraude, vindt zij. Toch is het thema ‘eigendom in de ruimte’ juist nu razend actueel, zegt ze. „Betekent het feit dat je je hemellichamen niet mag toe-eigenen óók dat je geen eigenaar mag worden van wat er in de bodem zit van die hemellichamen?” Er zijn allerlei bedrijven die de maan willen ontginnen, bijvoorbeeld vanwege de waardevolle grondstof helium-3, terwijl nog steeds onduidelijk is of dat wel is toegestaan. Nederland leidt al ruim twee jaar een internationale werkgroep waarin Masson-Zwaan zitting heeft. Dit jaar buigt die zich opnieuw over deze kwestie. „Het leidt tot stevige discussies. De industrie staat aan de deur te kloppen, maar we hebben nog geen antwoord.”
Hopes claims zijn lastig te controleren; registreerde hij de planeten wel echt? Stemden al die landeigenaren daadwerkelijk in met een grondwet? Over aan hem toegekende prijzen die hij op zijn site noemt, is nergens iets terug te vinden. Voor Hope is het zonneklaar. Ieder bedrijf dat iets wil ontginnen op „zijn land”, moet eerst contact opnemen met de Galactische Overheid. „ Ik ben de eigenaar, dus het land is mijn bezit.” Volgend jaar houdt hij ermee op, hoe zou hij beschrijven wat hij deed? „Als mensen hun land krijgen, mailen ze om te vertellen hoeveel plezier ze eraan beleven. Het kan hen niks schelen wat hun eigen regering hier op aarde beweert. Het idee dat zij ergens een buitenaardse kavel bezitten, stemt hen gelukkig.”
Dit artikel stond vrijdag 9 februari 2018 in NRC en nrc.next.
