Van der Knaap vindt Duits belangrijk, niet alleen voor die 8 miljard euro die Nederland mist, maar ook voor de wetenschap en de cultuur. Leerlingen op school kiezen Duits vaak alleen omdat ze dat belangrijk vinden voor de handel en de economie. Maar in de wetenschap en de cultuur is Duits ook belangrijk, betoogt Van der Knaap: ‘Hoe wil je historisch onderzoek doen naar Adenauer of naar de Duitse eenwording als je de taal niet machtig bent?’
Duits impopulair
Tegelijk is Duits niet populair als keuzevak. 71 procent van de leerlingen vindt Duits niet interessant als vak. Duits heeft geen negatief imago, maar er is sprake van een doorgeschoten normalisatie, tekent het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) in 2010 aan, in een belevingsonderzoek over het onderwijs Duits.
De leerlingen willen graag meer aandacht voor Landeskunde, literatuur en film in de lessen, blijkt uit onderzoek van het DIA. En dat kan makkelijk. Duitsland heeft veel te bieden, zegt Van der Knaap. ‘Duitse literatuur wordt wereldwijd gelezen en ook verfilmd. De film Nighttrain to Lissabon, deze week te zien in ’t Hoogt in Utrecht, is een verfilming van Nachtzug nach Lissabon, van Pascal Mercier.’
Een ander voorbeeld is Die Vermessung der Welt, over een wiskundige die de aardbol wil opmeten. De roman van Daniel Kehlmann is een bestseller die 37 weken op nummer één van de Spiegel-bestsellerlijst stond. Het boek is meer dan 6 miljoen keer verkocht. Kehlmann staat overigens komende week ook op City2cities, het Utrechts internationaal literatuurfestival waar Lissabon en Berlijn centraal staan.
Cultuur centraal in taalonderwijs
Van der Knaap adviseert docenten om de cultuur centraal te zetten in het schoolvak, om zo het vak niet tot vaardighedenvak te reduceren. Leraren werken hard om het vak aantrekkelijker te maken, zegt Van der Knaap. ‘In discussies over de toekomst van de taal in Nederland heb ik wel eens gezegd dat je Duits eigenlijk als verplicht vak zou moeten opnemen. Iemand van twaalf of dertien jaar kan echt niet zijn hele leven uitstippelen. Dus je zou het langer moeten verplichten.’
Last van de crisis? Wordt docent Duits!
En hoewel Duits niet zo populair is onder leerlingen, wie last heeft van de economische crisis wil misschien toch wel leraar Duits worden. ‘Maar alleen als die persoon ook bevlogen is’, zegt Van der Knaap. Er is werk genoeg, want er is een tekort. In de jaren negentig studeerden maar weinig aspirant docenten Duits en er gaan er straks veel met pensioen.
Fragen? In Utrecht, bitte!
En voor wie nog vragen heeft, kan 18 april bij Van der Knaap terecht. Hij en zijn collega Stefan Sudhoff houden een spreekuur over het Duits: Was Sie schon immer über deutsche Sprache und Literatur wissen wollten, aber bisher nicht zu fragen wagten. Sudhoff beantwoordt vragen over grammatica zoals de woordvolgorde die in het Duits net even anders is of het verschil tussen mir en mich.
Van der Knaap beantwoordt vragen over literatuur en over het niveau dat mensen aankunnen. Dat kan dus iemand zijn die graag wat in het Duits wil lezen of de docent die advies wil inwinnen: Van der Knaap en zijn collega weten raad. Iedereen kan binnenlopen op de Trans 8, nabij het Domplein van 15 tot 17 uur. In het hele land zijn trouwens acties en zelfs op het www. Zie ook machmit.nl, dat is van een actiegroep waarmee organisaties de liefde voor de taal en het praktisch nut willen promoten.
