Twee dingen zijn zeker in ons mensenleven: we zijn ooit geboren en we zullen een keer overlijden. Deze twee gebeurtenissen moeten worden geregistreerd via een zogenaamde akte van geboorte en een akte van overlijden. Omdat je op beide momenten zelf niet in staat bent om dit te regelen is het wellicht interessant om eens na te gaan wie dit voor je kan en mag doen.
Een akte van geboorte wordt opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar je bent geboren. Een akte van overlijden wordt opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar je bent overleden. Tot zover is alles duidelijk, maar…
Lijk
Als de plaats van je geboorte niet bekend is wordt de akte opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar men je vindt. Deze gemeente geldt dan ook als gemeente waar je bent geboren. Als de plaats of de dag van jouw overlijden is niet duidelijk, dan wordt de akte van overlijden opgemaakt in de gemeente waar je lijk is gevonden, ook al zou je er misschien ‘niet dood gevonden willen worden’.
Mocht je geboren worden of overlijden in een auto, een vliegtuig of een schip dan wordt de akte van geboorte of akte van overlijden opgemaakt in de gemeente waar je het vervoermiddel verlaat. Die gemeente geldt dan ook als gemeente waar je bent geboren danwel overleden.
Cold feet
Tot de aangifte van een geboorte is je moeder bevoegd; je vader is verplicht tot aangifte. Mocht je vader om een of andere reden ontbreken of verhinderd zijn, ‘cold feet’ bij kersverse vaders komt voor, dan is iedereen die bij het ter wereld komen van jou aanwezig is geweest tot aangifte verplicht.
Het kan dus zijn dat dezelfde verpleegster, die tot je grote frustratie als een soort hooligan naast het bed van je moeder stond en haar aanspoorde vooral te blijven persen, uiteindelijk ook nog aangifte mag doen van jouw geboorte!
Mocht je niet in een ziekenhuis geboren worden maar bijvoorbeeld in een gevangenis of in een inrichting dan kan het hoofd van die inrichting de aangifte doen. Is er niemand aanwezig bij jouw geboorte of laat bijvoorbeeld je moeder het na om aangifte te doen dan doet de burgemeester aangifte van de geboorte. Van een lintje doorknippen tot een geboorte aangeven; de burgemeester kan het allemaal. De aangifte dient binnen drie dagen na de bevalling te worden gedaan.
Burgemeester
Alle mensen die erbij waren zijn tot aangifte van jouw overlijden bevoegd. Vaak wordt de uitvaartverzorger door een van die aanwezigen gemachtigd om aangifte te doen. Wanneer er niemand bij jouw overlijden was of men nalaat aangifte te doen dan doet de burgemeester aangifte van jouw overlijden. Er geldt geen aangifte termijn maar in de praktijk gebeurt dit vaak binnen vijf dagen. Dat is namelijk de periode waarbinnen de begraving of crematie moet plaatsvinden.
Soms liggen geboorte en overlijden heel dicht bij elkaar. Wanneer een kind levenloos ter wereld is gekomen, wordt een akte opgemaakt die in het register van overlijden wordt opgenomen. Indien een kind is overleden voordat de aangifte van de geboorte is gedaan, wordt zowel een akte van geboorte als een akte van overlijden opgemaakt. Handel echter niet te vlug: in Brazilië is een officieel dood verklaarde baby ternauwernood aan een echte dood ontsnapt. Het kind werd net op tijd wakker en begon hard te huilen in het mortuarium van het ziekenhuis waar ze even daarvoor ter wereld was gekomen.
Tekst: Emelie van den Biesen
