Mariska Majoor (1968) werkte van haar 16e tot haar 21e in de prostitutie. Ze begon in een privéhuis en stond later op de Wallen. Ze heeft er nog altijd haar plekje, maar nu op een heel andere manier. Ze zet zich in voor een betere beeldvorming van de prostituee, die zij ‘sekswerker’ noemt. Ze maakte twee bladen over sekswerk – Pleasure Guide en de Rode Lantaarn – en richtte het PIC (Prostitutie Informatie Centrum) op, dat midden op de Wallen huist achter de Oude Kerk.
Mariska: ‘Toen ik als prostituee in de club begon te werken, was het bordeelverbod nog van kracht. Ik was nog maar zestien, niet eens meerderjarig, maar het werd oogluikend toegestaan. Ik heb één keer de zedenpolitie aan mijn raam gehad en toen heb ik de naam van een oudere collega opgegeven. Ze gingen weg met alleen de waarschuwing dat ik de volgende keer echt een paspoort moest hebben…
Ik begon met dit werk omdat ik graag een hond wilde kopen en in één dag 250 gulden bij elkaar moest zien te krijgen. Dat lukte op geen enkele andere manier. En ik bleek het werk best leuk te vinden; ik zag er de humor wel van in. De jaren ervoor was ik geen makkelijk kind, ik was al gestopt met school. Maar ik begon niet puur doordat ik in de problemen zat. Ik vond het ook wel spannend. Ik had een hang naar stoute dingen. Dat geldt denk ik voor veel sekswerkers; het zijn toch rebellen. Brave meisjes zitten niet op de Wallen.
Sekswerkers zijn rebellen. Brave meisjes zitten niet op de Wallen…
Na vijf jaar ben ik gestopt. Ik realiseerde me dat als ik nog iets anders met mijn leven wilde, het tijd werd om ermee op te houden. Ik had het altijd als iets tijdelijks gezien, ik zag mezelf niet op de Wallen staan als oude doos. Veel vrouwen doen sekswerk voor een bepaalde periode. Vaak hebben ze een duidelijk doel voor ogen: een grote schuld afbetalen bijvoorbeeld, of geld bijverdienen naast hun studie. En ze doen ook nog iets anders dan alleen maar op de Wallen staan. Dat is verstandig, vind ik. Zo blijf je met je benen in de ‘normale’ maatschappij staan, en is de overgang niet zo groot als je iets anders wilt gaan doen. Ook is het handig om geen groot gat in je CV te hebben.
Ik besloot de Pleasure Guide te maken: een informatief magazine dat antwoord gaf op de meest gestelde vragen over prostitutie. Sekswerk is het enige waar ik verstand van heb en het leek me slim om daar iets mee te doen! Een tijdje later, in 1994, ben ik het PIC begonnen. Toen ik zelf achter het raam stond, stoorde ik me vaak aan de niet-begrijpende en denigrerende blikken van voorbijgangers. Ik denk dat voorlichting geven over het oudste beroep van de wereld veel (negatieve) vooroordelen weg kan nemen. En dat is nog steeds hard nodig.
Niet alle vrouwen op de Wallen staan er gedwongen, integendeel: ik schat dat minimaal 85 procent er vrijwillig staat
Er bestonden en bestaan nog steeds veel negatieve verhalen over de prostitutie. Het woord is zelfs zó negatief beladen, dat ik het niet meer gebruik. Ik heb het ook van het raam van het PIC afgehaald. Het woord prostitutie schrok mensen af, daardoor durfden ze niet naar binnen te komen. Ik wil jist graag bijdragen aan een positievere beeldvorming. Er is zeker uitwas, er zijn misstanden, maar dat is níet het hele verhaal. Niet alle vrouwen op de Wallen staan er gedwongen, integendeel: ik schat dat minimaal 85 procent er vrijwillig staat. Voor veel vrouwen is dit een vak waar ze bewust voor kiezen. Overigens betekent dat niet dat ze er ook plezier in hebben. Het blijft voor veel vrouwen in het vak toch een lastig onderwerp.
Ik was heel blij met de afschaffing van het bordeelverbod in 2000 en daarmee de legalisering van de prostitutie. Al was mijn belangrijkste motivatie daarvoor anders dan die van de overheid. De overheid wilde controle, misstanden aanpakken en sekswerk ontmoedigen. Mij ging het in de eerste plaats om de erkenning van de sekswerker en betere werkomstandigheden. Door de legalisatie kwam er toezicht en een Arbowet waar werkplekken aan moeten voldoen. Opeens konden sekswerkers voor zichzelf opkomen. Als je werk doet wat niet mag, ga je bij misstanden of problemen niet naar de politie. Dat kon nu wel. Je hebt een legale status nodig om voor je recht op te komen.
Een legale sekswerker krijgt moeilijk een hypotheek. Een zakelijke rekening lukt niet, net zomin als een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een inboedelverzekering…
Helaas heeft het allemaal nogal teleurstellend uitgepakt. Het gaat vooral om het tegengaan van mensenhandel. Ook belangrijk. Maar de positie van de vrijwillige sekswerker raakt volkomen ondergesneeuwd. Zaken zijn ook niet gelopen zoals gepland. Volgens mij komt dat doordat met teveel nadruk werd gezegd dat sekswerk voortaan ‘normaal werk’ zou zijn. Kom op, hallo! Het is níet normaal. Niemand vindt het normaal. Noem het dan ook niet een normaal vak, maar een vak. Bied veiligheid en passende regels en zorg dat die worden nageleefd. Banken en verzekeringen werken bijvoorbeeld niet mee. Een legale sekswerker krijgt moeilijk een hypotheek. Een zakelijke rekening lukt niet, net zomin als een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een inboedelverzekering. Pure discriminatie, maar daar is haast geen oog voor.
Er zijn nog meer negatieve zaken die juist zijn veroorzaakt door de legalisering. Zo is een deel van de branche ondergronds gegaan. Die groep heeft gewoon geen zin in overheidsbemoeienis. Er is daar nu dus nog minder toezicht. Dat geldt met name voor de escortbranche. Er zijn nu ook veel minder Nederlandse vrouwen die sekswerk doen. Vroeger konden ze goed verdienen in de prostitutie. Nu ze de helft moeten afstaan aan belasting, doen ze liever wat anders.
Bovendien denk ik dat de legalisering uiteindelijk weinig effect heeft op het tegengaan van de mensenhandel. Ik denk dat het naïef was om te denken dat dit door legalisering van sekswerk zou lukken. Overigens heb ik dat zelf ook een tijd geloofd. Maar nu de bedrijfstak sekswerk legaal is, zijn criminele organisaties er nog steeds en die bestrijd je niet zomaar met één wet. De overheid heeft nu toezicht op bordelen, maar niet op pooiers, niet op wat er op straat gebeurt of privé, thuis. Dus die mensenhandel, die gaat gewoon door.
Prostitutie wordt vaak gelijkgesteld aan mensenhandel. De grote groep die het vrijwillig doet, raakt ondergesneeuwd…
Door alle aandacht en nadruk die hierop wordt gelegd, wordt prostitutie tegenwoordig vaak gelijkgesteld aan mensenhandel. Hoewel gedwongen seksuele handeling altijd fout zijn – en die kunnen overigens ook thuis in bed met een eigen echtgenoot plaatsvinden – en aangepakt moeten worden, staat de aandacht die hiervoor is niet in verhouding met het totale aantal sekswerkers dat er is. De grote groep die het vrijwillig doet, raakt ondergesneeuwd, terwijl zij respect en aandacht verdient.
Ondertussen groeit het stigma en taboe rondom sekswerk alleen maar. En nieuwe plannen die ontstaan ondermijnen de rechten van sekswerker nog meer. Registratie van sekswerkers werkt bijvoorbeeld absoluut niet. Het werk wordt veroordeeld, dat is nu eenmaal zo. Als je je laat registeren, sta je voor de rest van je leven als sekswerker te boek en dat krijg je altijd weer voor je kiezen. Als je vrouwen gaat dwingen tot registratie komt er alleen maar meer uitwas. Privacy, en het respecteren daarvan, is juist zo belangrijk.
Ik vind dat er meer gekeken moeten worden naar wat een sekswerker zelf wil. Onlangs was er een wetsvoorstel over sluitingstijden. Sekswerkers benaderden mij met een handtekeningenlijst om daartegen te ageren. Een deel van hen verdient namelijk juist in de vroege uurtjes het meest geld. Daarnaast zijn er veel vrouwen van buiten Amsterdam. Als zij om vier uur moeten stoppen, waar moeten ze dan heen, als hun eerste trein pas om halfzeven gaat? De wetgeving kijkt niet naar de veiligheid van sekswerkers, gaat totaal voorbij aan hun eigen wensen. Ik vind dat onbegrijpelijk. Er is veel te weinig contact met de sekswerkers zelf.’
Beeld: coverbeeld Van Lichte Zeden, schilderij van Gijs Donker
Dit interview komt uit het boek Van Lichte Zeden
