Zelfstandige schilders willen af van hun verplichte pensioenfonds. Kroonlid Grapperhaus van de SER bepleit zo'n regeling juist voor alle zzp'ers. Verder in week 13 van 2015: ONL voor Ondernemers wil een eigen juridisch en fiscaal statuut voor zelfstandigen, en samenwerkende zzp-juristen helpen War Child.
Er wordt volop gespeculeerd over de noodzaak van een verplichte verzekering voor zzp’ers tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid en over een verplichte pensioenopbouw. Een cruciale omslag in het denken, want het afgelopen decennium was de tendens juist om steeds meer uit te gaan van vrijwilligheid en eigen verantwoordelijkheid.
De discussie over een sociaal vangnet voor zzp'ers wordt op het scherpst van de snede gevoerd. Politieke partijen roeren zich, de zzp-bonden, de Autoriteit Financiële Markten, de Nederlandse Bank, en ook het Verbond van Verzekeraars. Ondertussen lijkt achter de schermen consensus te groeien over de richting waarin de oplossing moet worden gezocht.
Collectieve verzekeringen met flex premie en opt-out
Op The Post Online schrijft Geert Jan Hahn deze week dat alles wijst in de richting van collectieve verzekeringen waar in principe iedere werkende onder valt, maar waarbij zzp’ers en andere ondernemers de mogelijkheid krijgen tot opting out. Wie ervoor kiest in het stelsel te blijven, betaalt vervolgens een flexibele premie.
Als het over pensioenen gaat is de Nederlandse Bank in principe nog voor een verplichte opbouw. De Autoriteit Financiële Markten leek daar aanvankelijk ook voor te pleiten maar wil toch eerst afwachten hoe de deelname zich ontwikkelt aan de vrijwillige regelingen die nu tot stand komen.
Ondertussen zijn er ook nog branches waar zzp'ers domweg verplicht zijn deel te nemen aan een pensioenfonds dat is opgericht door werkgevers en werknemers. In de bouw geldt dat bijvoorbeeld voor de zelfstandige schilders. Die hebben geen andere keus dan premie te betalen aan BPF Schilders – waar zij allesbehalve gelukkig mee zijn.
CAO-partijen zijn niet meer representatief
Deze week heeft belangenbehartiger Zelfstandigen Bouw bij het ministerie van Sociale Zaken officieel bezwaar aangetekend tegen deze verplichte pensioenregeling voor zijn leden. De gelegenheid daartoe deed zich voor doordat binnenkort de periode verstrijkt waarvoor werkgevers en werknemers toestemming hadden om zzp'ers een verplichting op te leggen.
Volgens Zelfstandigen Bouw voldoen de organisaties van werkgevers en werknemers niet meer aan het criterium van representativiteit, wat een vereiste is voor algemeen verbindend verklaring door de overheid. Voorzitter Charles Verhoef van Zelfstandigen Bouw stelt dat het aantal zelfstandige schilders momenteel groter is dan het aantal werknemers bij de georganiseerde bedrijven. Daarom zouden die de zelfstandigen niet langer kunnen verplichten om deel te nemen aan de regelingen die zij onderling hebben opgesteld.
Het idee dat zzp'ers ondernemers zijn die de ruimte moeten krijgen om hun eigen keuzes te maken, ook als het gaat om verzekeringen en pensioenen, is nog niet aan iedereen besteed. De cao-partijen in het schildersbedrijf die zzp'ers als verkapte werknemers beschouwen, kregen deze week zelfs publiekelijk steun vanuit de Sociaal-Economische Raad (SER)
Zelfstandigenaftrek alleen voor ZZP'ers met verzekering
Kroonlid Ferdinand Grapperhaus van de SER stelde op BNR Nieuwsradio dat zzp'ers wettelijk verplicht moeten worden een pensioen op te bouwen en zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Mocht het onverhoopt niet mogelijk blijken zo'n verplichting in te voeren, dan zou volgens Grapperhaus de zelfstandigenaftrek alleen nog moeten gelden voor zzp'ers die premies betalen voor zulke verzekeringen.
Eerder liet Mariëtte Hamer als voorzitter van de SER al weten dat er wat haar betreft een verplicht pensioen moet komen voor zzp'ers. "Anders krijgen we een armoedegolf als ze met pensioen gaan en niets hebben gespaard," zei zij in een interview met het magazine van werkgeversorganisatie VNO-NCW.
De gedachte dat sommige zelfstandigen onvoldoende verzekerd zijn en niet genoeg pensioen opbouwen, vindt ook Stichting ZZP Nederland wel begrijpelijk. Maar een algemene verplichting voor alle 800.000 zzp’ers om zich verplicht te verzekeren, is volgens de belangenorganisatie erg ongenuanceerd.
70% van de ZZP'ers heeft al pensioen opgebouwd
Johan Marrink van ZZP Nederland wijst erop dat een groot deel van de zzp’ers niet of slechts gedeeltelijk afhankelijk is van hun inkomen als zelfstandige. Verder beschikken veel zelfstandigen over een financiële buffer voor tijden dat het wat minder gaat. Bovendien heeft circa 70% al een pensioen opgebouwd in loondienst voordat zij zelfstandige werden, en bouwen zij net als andere werkende Nederlanders AOW op.
Gelukkig wordt er in Nederland ook nog genuanceerder nagedacht over de sociale voorzieningen van zzp'ers dan door SER-leden als Grapperhaus en Hamer. Zoals door ONL voor Ondernemers, dat deze week een position paper presenteerde in het kader van de discussie over de toekomst van ons het belastingstelsel.
Volgens Hans Biesheuvel van ONL voor Ondernemers is er een derde pijler ontstaan in de Nederlandse economie. Naast werkgevers en werknemers is de groep zelfstandig professionals dusdanig gegroeid dat zij een eigen rechtsvorm verdienen en een eigen fiscaal regime.
Zelfstandigen fiscaal compenseren
De komende jaren zullen er alleen maar meer mensen voor kiezen om zelfstandig en voor eigen rekening en risico hun werkzame leven in te richten, denkt ONL voor Ondernemers. Die moeten worden ondersteund en fiscaal gecompenseerd voor het feit dat zij geen WW-vangnet hebben en dat zij zich uit eigen middelen moeten verzekeren voor pensioen en arbeidsongeschiktheid.
ONL-voorman Hans Biesheuvel wil toe naar een model waarin zzp’ers op basis van hun persoonlijke risicoprofiel kunnen kiezen voor welke elementen van de sociale zekerheid zij zich inschrijven. Zelfstandigen die verwachten te groeien moeten de mogelijkheid krijgen om buiten de collectieve sociale zekerheid te blijven. Zij moeten iedere euro die zij verdienen kunnen investeren in hun bedrijf.
Een andere groep zzp’ers zal willen kiezen uit elementen van de sociale zekerheid die wel bij hen passen. Wie verwacht slechts een paar jaar zelfstandig te zijn, of bijvoorbeeld al 25 jaar AOW heeft opgebouwd, kiest voor weinig voorzieningen. Wie denkt nog 40 jaar op de markt te zijn, kan kiezen voor het volledige pakket, inclusief WW en een pensioenpolis. Alleen zelfstandigen die maar voor één opdrachtgever werken en op de grens zitten van het minimumloon, zouden verplicht kunnen worden om zich aan te sluiten bij de collectieve voorzieningen voor werknemers.
Zelfstandigenaftrek opnemen in winstbox
Over de toekomst van de zelfstandigenaftrek laat ONL voor Ondernemers zich in dit position paper niet uit. Wel pleit Biesheuvel voor het instellen van een winstbox in de inkomstenbelasting. Daarin wordt dan de winst van zelfstandigen met een eenmanszaak (onder wie zzp'ers) en van ondernemers met een BV tegen een lager tarief belast.
In die visie zou het passen om de zelfstandigenaftrek af te schaffen en die net als de MKB-winstvrijstelling in die winstbox op te nemen.
Ondernemende Juristen helpen War Child met virtuele juridische afdeling
Zelfstandige juristen die samenwerken in het Netwerk van Ondernemende Juristen gaan Stichting War Child helpen, meldt Mr Online. Op het online samenwerkingsplatform LawyerlinQ heeft War Child een virtuele juridische afdeling gekregen, bestaande uit ervaren bedrijfsjuristen en advocaten uit het netwerk. Zij doneren kennis en tijd om het werk van de stichting te ondersteunen.
Gert Jan Kroese, legal counsel van War Child, vertelt dat hij een nieuwe manier zocht om de juridische ondersteuning van War Child mee te laten ademen met de behoefte. Bovendien wilde hij er makkelijk grip op kunnen houden. Door de samenwerking met het Netwerk van Ondernemende Juristen beschikt hij van de ene dag op de andere over een team van veertien senior juridisch professionals.
De zelfstandige professionals die samenwerken in Ondernemende Juristen zetten zulke virtuele juridische afdelingen ook op voor betalende klanten. Vorig jaar kaapten zij daarmee zelfs een grote opdracht van een ministerie weg voor de neus van een aantal grote advocatenkantoren.
Pierre Spaninks schrijft (bijna) iedere zondag over zzp’ers. Klik hier voor een overzicht en hier voor een abonnement.
