Akkers vol statige bloemen in aren. Geel, blauw of wit. Het zou Udo Prins een lief ding waard zijn als het Nederlandse landschap verrijkt zou worden met dit soort percelen.
Niet dat hij in de eerste plaats een bloemenliefhebber is; het zou vooral een mooie aanvulling zijn voor de akkerbouw, waar al zoveel gewassen zijn weggevallen. En belangrijker nog: de lupine zou een gezonde impuls betekenen voor het huidige voedingspatroon.
Modern dieet
Lupine is een historisch gewas dat begin vorige eeuw als groenbemester in het Noordwesten van Europa opdook. Inmiddels is ze verdrongen door de soja die massaal wordt geïmporteerd voor veevoer en humane consumptie.
Erg jammer, vindt Prins. Want de lupine past uitstekend binnen een modern dieet. ‘Het zit hoog in eiwit, maar heeft weinig zetmeel. In plaats van de gemakkelijke koolhydraten bevat het vooral vezels, wat gunstig is voor de darmgezondheid. Het heeft gunstige invloeden op het voorkomen van welvaartsziekten als diabetes en obesitas.’
‘Lupine heeft gunstige invloeden op het voorkomen van welvaartsziekten als diabetes en obesitas’
Udo Prins is onderzoeker Biologische Systemen en Veevoerproductie bij het Louis Bolk Instituut. Deze onderzoeksinstelling in Driebergen wil bijdragen aan verduurzaming van de landbouw, maar ook aan de verduurzaming van ons voedsel en onze gezondheid.
En dit kan uitstekend met lupine. Het gewas heeft gunstige eigenschappen voor een modern dieet, en past goed binnen een landbouw die de effecten van klimaatverandering reduceert. Zo heeft het weinig bemesting nodig omdat het stikstof uit de lucht bindt en gebonden fosfaat uit de bodem vrijmaakt. Voor de akkerbouwer zijn tal van soorten beschikbaar voor zowel de schralere gronden, de zandgronden als de kalkrijke percelen en kleigronden.
Goedkope soja
Vergeleken met het alomtegenwoordige soja mag lupine dan gunstiger zijn voor landbouw, natuur en consument; een omschakeling ligt niet voor de hand. Dit wegens het simpele feit dat de voedingsmiddelenindustrie er nog niet op is ingesteld. Gaat het om plantaardige eiwitten in het veevoer, maar ook in onze vleesvervangers, dan komt dit voornamelijk uit soja, wat goedkoop geïmporteerd wordt uit met name Zuid-Amerika.
In Rotterdam staan twee krakers die de tropische bonen toasten en er de olie uit extraheren. Allemaal handelingen die niet nodig zijn bij lupine. ‘Die kunnen we hier verbouwen, na de oogst kun je die meteen verwerken.’
Veredeling
Lupine is eenvoudigweg veel efficiënter, al moet er toch nog het een en ander aan de huidige rassen verbeteren, stelt Prins van het Louis Bolk Instituut. Het historische gewas heeft decennia stilgestaan, er heeft nauwelijks veredeling plaatsgevonden.
Het Louis Bolk Instituut werkt daarom, samen met andere partijen, aan rasverbetering voor een hogere en stabielere productie. Maar ook aan teeltoptimalisatie. Prins: ‘Er ligt al een teelhandleiding voor de akkerbouwer’.
In Flevoland en Drenthe loopt een project met innovatiesteun. ‘Wij maken ons sterk om er een commercieel gewas van te maken”, legt de onderzoeker uit. “Wat we nodig hebben is een plusje. Zodat de akkerbouwer een opbrengst naar waarde kan ontvangen.’
Vliegwiel
Prins denkt aan een saldo hoger dan dat van tarwe. Zijn hoop is gevestigd op de levensmiddelenindustrie. ‘We hebben partijen nodig met een visie van drie tot vijf jaar. Partijen die een duurzame, regionale innovatie willen ondersteunen.’
Zo’n partij kan functioneren als vliegwiel voor de Nederlandse lupineteelt. Als dat plusje eenmaal geleverd kan worden, komt de teelt van de beoogde duizend hectare in de buurt. ‘Duizend hectare is ons streven. Bij die omvang wordt het echt een commercieel gewas.’ Het Nederlandse platteland krijgt dan een heel ander aanzien. ‘Misschien al binnen vijf jaar.’
Lees ook: Hoe de veevoersector ons een mooi bloeiend landschap gaat opdienen
Over Marc van der Sterren
Marc van der Sterren is agrarisch journalist met speciale aandacht voor internationale landbouw en een focus op Afrika. Check zijn weblog Farming Africa en volg @Farming_Africa voor updates.
Beeld: Creative Commons
