Een gemiddeld huishouden heeft bijna vijf afstandsbedieningen rondslingeren. Feitelijk is het dus niet eens zo vreemd als u zich ooit afvraagt bij welk apparaat zo’n knoppenkastje hoort. Zit u toevallig bij een tuinder op de bank, dan kan het apparaatje tegenwoordig ook heel wel een uitlezer zijn voor de AquaTag.
De AquaTag meet op een eenvoudige manier het vochtgehalte in de bodem en is door die eenvoud goedkoop in aanschaf. Ze kosten maar een paar tientjes per stuk. Daardoor kunnen ze veelvuldig ingezet worden op een grote oppervlakte. In de kas, maar ook buiten. Dankzij die grote inzet van metertjes kan zeer precies per locatie, gemeten worden én het levert een nauwkeurig gemiddeld vochtgehalte.
Turkse telers
Tuinders kunnen hiermee wel 20 tot wel 50 procent water besparen, beweert SensorTagSolutions, de leverancier van de AquaTag. En water besparen is meer dan water besparen alleen, benadrukt directeur Wim Stenfert Kroese. Een tuinder bespaart ook op kunstmest. En als er minder kunstmest uitspoelt, voldoet hij sneller aan milieueisen. Bovendien bespaart hij energie. ‘Er hoeft nu eenmaal minder verpompt te worden.’
Hij is erg druk sinds de pilotstudies bij Turkse telers van tomaten, komkommers, paprika’s en aubergine. In West-Europa richt hij zich vooral op de intensievere vollegrondstuinbouw en bedrijven met natuurlijke substraten. ‘De apparatuur werkt nu eenmaal niet bij een te hoge EC.’
Eenvoudige werking
Het succes van de AquaTag is de eenvoud, en daardoor is de toepassing beperkt tot bedrijven met een niet al te hoge EC. De substraten waar de gemiddelde glastuinders mee werken hebben een veel hogere concentratie aan meststoffen in het water, legt Stenfert Kroese uit. ‘die loopt op tot 6 tot soms wel 8 millisiemens.’ Op natuurlijke substraten overstijgt het EC-niveau amper de 3 millisiemens.
En dan werkt de technologie uitstekend. Komt de tuinder met z’n ‘afstandsbediening’, dan gaat er door de twee pennen in de Tag een stroompje lopen. Bij een vochtig medium is de geleiding beter dan bij een droog medium. De Tag stuurt daarop een signaal terug naar de AquaTagReader en omgezet in een getal voor het vochtgehalte.
Phytophtora
Tuinders kunnen de beweringen van SensorTagSloutions staven. Cornelis Bremmer behaalde met de AquaTag een besparing van 30 tot 40 procent water ten opzichte van de kraanvakken zonder deze sensoren. ‘Zonder dat de kwaliteit achteruit ging’, garandeert hij. Sterker nog: voor sommige soorten die gevoelig zijn voor schimmels als phytophtora is de vochtmeter juist goed voor de kwaliteit, meent Bremmer.
Bremmer Boomkwekerijen kweekt een breed assortiment aan coniferen en was vanaf het begin betrokken bij een proefproject en de AquaTag. Bremmer was positief verbaasd over de mogelijkheden en resultaten van een relatief eenvoudig instrument.
Dezelfde ervaringen gaan op voor de tomatenkwekers in Turkije. Ook zij haalden vergelijkbare resultaten, weet Jos Balendonck die voor Wageningen UR de AquaTag uitprobeerde in Turkije.
‘Maar in de gebieden waar wij proeven deden, was de druk om water te besparen niet echt groot’, vertelt Balendonck. ‘Ze hadden juist te kampen met heel andere problemen, zoals het benaderen van de markt.’ Kortom: het uitlezen van de tags nam teveel tijd in beslag.
En dat is ook de reden waarom tuinders in Nederland er voorlopig niet mee verder gaan. Bremmer had 16 sensoren geplaatst, verdeeld over twee kraanvakken met een totale oppervlakte van 3.000 vierkante meter. Die moeten dagelijks en liefst nog vaker worden uitgelezen. Dat vraagt tijd en discipline. Die discipline heeft hij voor de proefperiode wel volgehouden, maar dagelijks kost het toch ruim een half uur extra. Daarom wacht hij op een nieuwe versie.
Die ‘afstandsbediening’, daar wil hij vanaf. In plaats daarvan wil hij een systeem dat de sensoren centraal kan uitlezen. ‘Het hoeft nu ook weer niet rechtstreeks aan de klimaatcomputer gekoppeld te zijn. Ik wil daar best nog tussen zitten’, zegt Bremmer. ‘Maar een automatisch spreadsheetje zou wel handig zijn.’
Klimaatcomputer
Een geautomatiseerde versie is ook waar de Turkse tomatenkwekers meer heil in zien, weet Balendonck. SensorTagSolutions werkt intussen hard aan een nieuwe versie die aan deze eisen voldoet. En die, voor de liefhebber, eenvoudig aan de klimaatcomputer gekoppeld kan worden.
Een vernieuwde actieve versie vergt echter wel meer elektronica. Elke AquaTag zal de cijfers immers zelf moeten interpreteren en vervolgens naar een ontvanger doorzenden. Elke voeler moet dus voorzien worden van meetapparatuur, een zendertje en energie.
Vanzelfsprekend lopen de kosten daarmee op. Met hoeveel, kan Stenfert Kroese moeilijk inschatten, maar hij meent dat de kosten toch beperkt kunnen blijven. Van Bremmer mag een geautomatiseerde versie best duurder zijn, en ook de Turkse kwekers willen best iets dieper in de buidel tasten voor een geautomatiseerde versie.
Biologische tuinders
Dankzij de mogelijkheden van de extra elektronica wordt het juist interessant voor een grote groep kwekers, zelfs voor de vollegrondsgroententelers, verwacht de directeur van SensorTagSolutions.
Wat niet betekent dat de ‘afstandsbediening’ definitief de prullenbak in mag. Juist in gebieden waar de waterschaarste groot is en de arbeid niet duur, biedt deze techniek uitgelezen kansen. ‘Het Midden-Oosten, Afrika, China, Azië’, somt Balendonck op. En wellicht is het binnen Europa ook interessant voor andere arbeidsintensievere bedrijven, denkt Stenfert Kroese. Biologische tuinderijen bijvoorbeeld.
Meer info: www.www.sensortagsolutions.com
Een ingekorte versie van dit artikel verscheen eerder in het Duits en het Frans in het tweetalige Zwitserse vakblad Der Gemüsebau, / Le Maraîcher.
Over Marc van der Sterren
Marc van der Sterren is agrarisch journalist, onder meer bij Farming Africa. Volg @Farming_Africa voor updates.
