Inmiddels begint deze handel weer langzaam op gang te komen. Bij het monitoren ervan dook deze curieuze bijvangst op:
Het werd aangeboden door het Twentse Veilinghuis uit Enschede, dat het omschreef als “Louis de Jongh, 1945. Bevrijdingsschilderij met Nederlandse leeuw en Adolf Hitler. Olieverf op linnen. Formaat 36 x 45 cm. In goede staat. Startprijs 100 euro.”
In het steeds groter wordende aantal Hitleriana (allleen dat al geeft te denken), waartoe ook ‘authenieke’ karikaturen van Hitler gerekend worden, viel dit ‘bevrijdingsschilderij’ vooral op door de omschrijving. Die klopt overduidelijk niet. Op het schilderij is een leeuw te zien, die voor een Belgische vlag ligt. Wie goed kijkt ziet dat de klauw waarmee de leeuw in Hitlers hoofd graait en het Hitlerfiguurtje zelf er later aan zijn toegevoegd.
Wat niet vreemd is, want soortgelijke afbeeldingen van leeuwen en Belgische vlaggen – uiteraard zonder Hitlertjes – waren vrij populair in de Eerste Wereldoorlog, getuige deze twee afbeeldingen; links een schilderij uit 1916 van de Belgische kunstschilder Louis Buisseret, recht een Belgische ansichtkaart uit of vlak na de Eerste Wereldoorlog.
Het is dus duidelijk dat de leeuw op het schilderijtje de Belgische leeuw (geen Vlaamse, geen Waalse en zeker geen Nederlandse)’. Maar is het dan tóch een bevrijdingsschilderij?
Achter de naam van de schilder staat 1945. Maar België werd in 1944 bevrijd. Was de schilder soms een Belg die naar Nederland was gevlucht en na de bevrijding van Nederland het werk met het Hitlerfiguurtje opsierde? Onwaarschijnlijk – de enige Belgen die in 1944 naar Nederland vluchtten waren stuk voor stuk collaborateurs.
En wie was de schilder? Louis de Jongh, de naam op het schilderijtje, is als kunstschilder niet traceerbaar op Google. Dat betekent dat het óf een fantasienaam is, óf De Jongh een volstrekt onbekend gebleven amateurschilder was. En of dat jaartal klopt? Wie het weet mag het zeggen.
Navraag bij het veilinghuis leerde dat over de herkomst en levensloop (de provenance) van dit schilderijtje niets anders bekend is dan dat het stamt uit de inboedel van een recentelijk overleden hoogbejaarde man. Oftewel: er zit geen enkel verhaal aan vast.
Omdat er geen enkel concreet bewijs bestaat dat dit schilderijtje ook maar iets met de bevrijding te maken heeft, het veilinghuis absoluut niet met de handel in nazimilitaria geassocieerd wil worden én de veilingmeester bij nader inzien het werk absoluut waardeloos vindt, heeft hij het gistermiddag van de veiling teruggetrokken. En zo verdween Hitler uit Enschede.
