Wall Street geeft vertrekkende leidinggevenden een financiële stimulans om naar politieke functies over te stappen, blijkt uit onderzoek van de Project on Government Oversight. (POGO). Gewoonlijk vervalt het recht op een compensatiepakket bij het vroegtijdig verlaten van een bedrijf, maar verschillende financiële instellingen maken een uitzondering als een werknemer vertrekt naar de overheid. Onder andere Morgan Stanley, Goldman Sachs en JPMorgan Chase hebben contractueel vastgelegd dat vertrekkende leidinggevenden alsnog een gouden handdruk krijgen mochten ze een baan in de publieke sector vinden.
Van Wall Street naar Washington
Het onderzoek van POGO maakt duidelijk dat de gouden handdruk van Jack Lew geen uitzondering is. Na de recente benoeming van Lew als minister van Financiën ontstond er commotie over de financiële compensatie die hij van werkgever Citigroup kreeg als hij naar een overheidsinstelling zou vertrekken. De verdenking dat Citigroup invloed koopt is snel gewekt.
Citigroup is echter niet de enige die de draaideurpolitiek – de overstap van politici en overheidsmedewerkers die overstappen naar het bedrijfsleven en vice versa- stimuleert. Drie andere banken geven medewerkers ook een gouden handdruk als ze een politieke functie gaan bekleden.
De bonus van Morgan Stanley vervalt gewoonlijk bij vroegtijdig vertrek, maar niet als het een overheidsfunctie betreft. Goldman Sachs geeft een geldbedrag mee en JPMorgan Chase geeft de vertrekker zelfs aandelen. Uit het onderzoek bleek dat ook Blackstone Group, Northern Rock, MF Global en zelfs Fannie Mae een vertrek naar overheidsinstellingen belonen.
Tweede Kamerlid naar topman
Draaideuren is niet een uitsluitend Amerikaans fenomeen (hoewel het belonen misschien wel). Hoewel het bedrijfsleven een logische stap kan zijn na een maatschappelijke loopbaan, zijn er enkele politici die een opvallende keuze maakten. Wouter Bos is partner bij KPMG nadat hij de politiek verliet om meer tijd met zijn gezin door te brengen.
Tijdens zijn Kamerlidmaatschap uitte Bos zijn zorgen over het toelaten van marktwerking in de zorg. Bos zei zelfs: 'Ik ben er gaandeweg van overtuigd geraakt dat het soms makkelijker en beter is om publieke belangen voor de markt af te schermen dan te pogen de markt te temmen teneinde de publieke belangen niet te schaden'. Maar als adviseur van KPMG op het gebied van zorg veranderde deze visie en pleitte Bos voor meer private investeringen want 'als daar een gunstiger prijs en kwaliteit uit voortkomen, is dat het beste voor de consument'.
Politieke expertise
Ook Camiel Eurlings plukt de vruchten van zijn politieke expertise. De voormalig Minister van Verkeer en Waterstaat is inmiddels benoemd tot nieuwe topman bij KLM. Jack de Vries, voormalig staatssecretaris van Defensie, zet zijn vaardigheden in bij communicatiebureau Hill & Knowlton.
De Vries neemt plaats in de directie en krijgt de leiding over de divisie public affairs. Een klant van het communicatiebureau is de fabrikant van de JSF, het gevechtsvliegtuig dat De Vries tijdens zijn politieke functie al verdedigde. Het politieke netwerk van De Vries zou dus nog van pas kunnen komen, al mag hij de komende twee jaar nog niet lobbyen bij Defensie.
Hollandse draaideur
Draaideuren gaat niet altijd gepaard met opmerkelijke koerswijzigingen. Meer Nederlandse politici en overheidsmedewerkers kwamen na een politieke loopbaan terecht op een prominente plek in het bedrijfsleven. De grote banken bleken een populaire werkgever voor onder andere Gerrit Zalm (DSB, daarna ABN Amro), Onno Ruding (Citigroup), Wim Kok (ING) en Joop Wijn (Rabobank, daarna ABN Amro). Oud-directeur bankentoezicht bij DNB Rudi Kleijwegt vertrok in 2011 naar de Rabobank om ook daar de rol van Directeur Toezicht op zich te nemen.
De financiële sector is niet de enige uitwijkklocatie. Dick Berlijn, tot 2008 Commandant der Strijdkrachten en vertegenwoordiger van Defensie, liet zijn militaire carrière achter zich en adviseert inmiddels Deloitte en radar- en navigatiesystemen producent Thales.
Chris Buijink ruilde zijn baan als hoogste ambtenaar bij het ministerie van economische zaken in voor een lobbyfunctie als directeur bij de Nederlandse Vereniging van Banken. Bibi de Vries, voormalig VVD kamerlid, is directielid van Achmea na zich vijf jaar ingezet te hebben voor kappersbelangen en Andre Rouvoet is voorzitter van brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland.
Tekst: Jessica de Vlieger
