Zoönosen zijn een voortdurende bedreiging voor de mens. Lees het boek Uitgebeend er maar eens op na, zoals het derde hoofdstuk over 'gekke koeienziekte'. Bij ebola staat de virusoverdracht van mens tot mens op de voorgrond. De besmettelijkheid is zoals we weten heel groot.
De verschijnselen zijn aanvankelijk niet zo duidelijk volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu): 'De tijd tussen het oplopen van het ebolavirus en ziek worden is gemiddeld een week. Een patiënt is besmettelijk als er klachten ontstaan zoals koorts, hoofdpijn en spierpijn. Daarnaast kunnen nog een groot aantal andere klachten ontstaan. Het meest kenmerkende van de ziekte is dat het virus ontstekingen van kleine bloedvaatjes kan geven. Het gevolg daarvan is dat patiënten op verschillende plaatsen in het lichaam bloedingen kan krijgen. Op dat moment is de patiënt het meest besmettelijk'.
Bron
Wij zouden rond ebola haast vergeten dat in het voortraject een (wild) dier als tussenstation moet hebben gefungeerd. Bij andere zoönosen blijft de virusoverdracht meestal beperkt van het dier tot die ene mens. Een voorbeeld is de hondsdolheid (rabiës). Daartegen hebben we tegenwoordig een effectieve behandeling als de diagnose tijdig wordt gesteld. Voor ebola staan we nog op achterstand, zoals we dagelijks via de media vernemen.
Hondsdolheid
Zestig jaar geleden was Europa en zeker ook Nederland in de ban van hondsdolheid. Zelfs de leden van de Tweede Kamer werden in mei 1954 telegrafisch opgeroepen voor een spoedvergadering. Dat schrijft Dr.E.J Voûte, dierenarts te Amersfoort in een handzaam boekje uit de AO-reeks (= afkorting voor Actuele Onderwerpen) over hondsdolheid. Hij schrijft dat in een handzaam informatieboekje -prompt uitgegeven in mei 1954 – met een dreigende knalrode omslag en enkele suggestieve cartoons ('Van het Oosten uit nadert het gevaar van hondsdolheid!).
De website van het 'Central Veterinary Institute' (Wageningen) stelt: Rabiës of hondsdolheid is een virusziekte die bij onder andere honden, katten, fretten, vleermuizen en vossen kan voorkomen en ook mensen kan infecteren. Het virus is dodelijk als niet direct behandeling plaatsvindt. Nederland is vrij van het zeer besmettelijke klassieke rabiës. In Nederland komt bij vleermuizen wel regelmatig het minder besmettelijke maar even gevaarlijke vleermuisrabiës voor. Het ziektebeloop (Bron: Travel Clinic) bestaat uit verschillende stadia. In de beginfase treden rillingen, koorts, malaise, gebrek aan eetlust, misselijkheid, braken en hoofdpijn op. De plaats van de wond kan jeuken en pijnlijk zijn. In de volgende, neurologische fase doen zich hyperactiviteit, nekstijfheid, stuiptrekkingen en verlamming voor. In deze fase veroorzaken spiegelende voorwerpen, zoals glas en water heftige krampen. Uiteindelijk raakt de patiënt in coma en overlijdt.
Wat te doen
Laat u direct behandelen na een beet, krab of lik van een mogelijk besmet dier. De wond moet goed worden schoongemaakt met water en zeep en ontsmet worden met betadine of alcohol. Zorg ervoor dat u, liefst binnen 24 uur, antiserum krijgt. Begin zo snel mogelijk met een serie van vijf vaccinaties. Bovendien moet u antibiotica en mogelijk een tetanusvaccinatie krijgen. Neem bij aankomst in Nederland zo snel mogelijk contact op met de Travel Clinic, GGD of uw huisarts. Als u vooraf bent gevaccineerd heeft u geen antiserum en minder vaccinaties nodig.
Ziektegeschiedenis
deel weergegeven. Bron NTvG): 'Op 16 oktober 1962 werd op de psychiatrische afdeling van het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam een 16-jarige jongen wegens een acute opwindingstoestand ter observatie opgenomen. Uit de voorgeschiedenis bleek dat de patiënt een goedige, zwakbegaafde jongen was geweest, die veel met honden speelde. Gedurende de laatste drie weken was hij prikkelbaar en opvliegend geworden. De familie had dit in verband gebracht moeilijkheden over een meisje. Op maandag 15 oktober was de patiënt in dienst getreden als hulp bij een chemisch bedrijf. Op woensdag 17 oktober werd hij 's middags van zijn werk thuisgebracht. Hij voelde zich ziek, was rillerig en klaagde over pijn in de rechterarm, het rechterbeen, en rechts in de borst. Hij ging rustig naar bed; de temperatuur werd niet opgenomen. De volgende dag voelde de patiënt zich nog steeds niet goed. Die avond begon hij te klagen over benauwdheid; hij had het gevoel te zullen stikken. Hij wilde wel kleine beetjes eten, maar weigerde te drinken. Hij was bang aan hondsdolheid te lijden, waarover hij sinds enkele dagen uitvoerige kranteberichten had gelezen. De huisarts werd gewaarschuwd……' De ziektegeschiedenis gaat verder. Patiënt wordt opgenomen en komt te overlijden, waarbij met zekerheid de diagnose hondsdolheid wordt gesteld.
Data-analyse
Graag maak ik een uitstapje naar de data-analyse. Dat kan trouwens ook tekst-analyse zijn! We zitten tegenwoordig bovenop het nieuws dank zij social media zoals Twitter en Facebook. Wetenschappers en autoriteiten doen dat ook om trends te signaleren. Met de achteruitkijkspiegel is dat ook best mogelijk dank zij het scannen en digitaliseren van teksten. Via zoekmachine Delpher van de Koninklijke Bibliotheek kunnen bronnen zo worden onderzocht. Het aantal publicaties in kranten kunnen een aardige weerspiegeling zijn van de interesse voor bepaalde nieuwsfeiten in een periode. We zien hier een staatje dat een volledig decennium beslaat.
Gebruikt is de zoekterm 'hondsdolheid', ingedeeld per jaar. De verticale balken representeren elk een kalenderjaar. In 1950 zijn er 64 publicaties en in 1960 maar 29. Maar vanaf 1951 lopen de aantallen op tot maximaal 160 publicaties over hondsdolheid in 1954. De hierboven aangehaalde episode. In het volgende decennium is er weer hausse met maar liefst 1361 publicaties in 1962. In 1962 is ook het slachtoffer in Amsterdam opgenomen, die kennelijk al door de krantenberichten ongerust was geworden. Sinds de zeventiger jaren lopen de aantallen nieuwsberichten met 'hondsdolheid' langzaam maar zeker terug. Dat zegt natuurlijk weinig over de rest van de wereld…
