Zulke verhalen zijn tegenwoordig geen uitzondering. Vaak betreft het vereenzaamde mensen die nauwelijks sociale contacten in real life hadden. Dat was tevens het geval met Markus. Naar verluidt was hij een aimabele man, zonder directe familie of kennissen. Zijn buurman had hem ‘al maanden niet gezien’ en veronderstelde dat Markus in het buitenland zat. De apotheker was het opgevallen dat hij geen medicijnen meer kwam halen en dacht er verder niet over na.
Het lijkt het lot van veel alleenstaanden. Je wordt ouder, contacten vallen weg en je rooit het in je eentje. Hulp zoeken, stel je zolang mogelijk uit. Je wilt jezelf niet aan anderen opdringen. Totdat het noodlot opeens toeslaat en schijnbaar niemand ervan weet. Maar het zijn niet alleen vereenzaamde ouderen die plotsklaps uit het zicht verdwijnen en van wie het overlijden pas later wordt ontdekt. Ook als je veel digitale vrienden/kennissen hebt, kan jouw overlijden lang onder de radar blijven.
Facebook profielen die blijven rondspoken
Begin april maakte Facebook mij attent op de verjaardag van een ‘vriend’. Ik had deze persoon jaren geleden een keer in het wild ontmoet. Sindsdien volgden we elkaar op Facebook en plaatsten wederzijdse opmerkingen bij berichtjes. Het contact was best intensief, maar meer dan een contact was ze ook niet.
Ik stuurde een felicitatie met de opmerking dat ik haar al een tijdje miste op de sociale media. Niemand is verplicht om op sociale media uitleg te geven wat hij/zij precies uitspookt. Misschien was ze met vakantie. Misschien had ze te veel privé beslommeringen. Of ze was Facebook zat. In ieder geval zou ze zo weten dat het mij was opgevallen.
Ook anderen feliciteerden haar gedurende de dag. Zelf bleef ze stil. Ook dat is niet gek. Je hebt wel betere dingen te doen op je verjaardag dan te gaan zitten Facebooken. Totdat ik in de avond een bericht bij al die felicitaties zag van een goede kennis van haar. De jarige bleek al enige maanden geleden overleden. Oeps …
Nu was zij verre van een vereenzaamde oudere. Ze was getrouwd en stond volop in het leven. En toch kregen velen het nieuws van haar overlijden pas maanden na dato te horen. Het kan nog erger op Facebook. Facebook toont mij nog steeds verjaardagen van mensen die al jaren geleden zijn overleden, al dan niet vermoedelijk. Kennelijk is er niemand in de familie die toegang heeft tot het betreffende account om het op te doeken. Of er zijn geen naasten meer. Hoe dan ook blijven profielen van Facebook gebruikers zo rondspoken op het platform.
Digitale executeur testamentair
Eigenlijk zou iedereen die op sociale media actief is een digitale executeur testamentair moeten aanwijzen. Een persoon die namens jou je digitale erfenis afhandelt wanneer jij er niet meer bent. Dat kan officieel in een testament, maar zou ook net zo goed mondeling of via een krabbel op een bierviltje kunnen worden afgesproken. Bij voorkeur zou dat dan een familielid zijn of, bij het ontbreken van familie, een goede vriend of kennis. Hij/zij kan dan de digitale wereld en laten weten dat je er niet meer bent en ervoor zorgen dat je accounts, websites offline gaan of nog een tijdje als in memoriam online blijven.
Het is eenvoudiger gezegd dan gedaan. Om bij Facebook te blijven, dat hanteert de volgende regel hieromtrent: ‘Om het account van je dierbare van Facebook te kunnen verwijderen, hebben we documentatie van je nodig die bevestigt dat je een direct familielid of executeur van de accounteigenaar bent. We kunnen je verzoek het snelst verwerken als je een scan of foto van de overlijdensakte van je dierbare verstrekt.’ Het is aannemelijk dat lang niet iedere gebruiker van deze regel op de hoogte is. Laat staan dat nabestaanden altijd eraan zullen willen voldoen. En dan nog moet de overledene wel de inloggegevens bij leven hebben prijsgegeven, anders geraak je nooit in het betreffende account.
Zo ontstaan dus spookprofielen.
Bereid je voor op je aanstaande einde als alleenstaande
Even terug naar Markus V. Hij was een man van de wereld. Verbleef veel in een Indiase commune. Contacten had hij dus in elk geval wel buiten Antwerpen. We mogen ervan uit gaan dat hij digitaal vaardig was. Hij had dus aan iemand kunnen vragen om autoriteiten te alarmeren in het geval diegene langere tijd niets van hem zou vernemen. Je wilt er toch niet aan denken dat je een jaar dood in je woning blijft liggen eer men je vindt.
Markus V. heeft niet vanuit die gedachte gehandeld. Ik raad het alle alleenstaanden die op leeftijd komen wel aan naar aanleiding van dit verhaal. Zelf heb ik al jaren op schrift staan wat er moet gebeuren met mijn nalatenschap, zowel digitaal als materieel/financieel, mocht ik plotsklaps dood worden gevonden. Ik beken dat ook ik (nog) geen specifieke persoon heb aangewezen die aan de bel moet trekken wanneer ik een tijd nergens meer word gesignaleerd. Omdat ik dagelijks op diverse sociale media iets laat horen van mezelf, ga ik er voorlopig van uit dat, indien men mij hierop gaat missen, iemand zal opstaan en zegt ‘hé, waar is Johan? Ik hoor niets meer van hem’. Verder ga ik ervan uit dat mijn huismeesteres (taalgrapje) ook wel poolshoogte komt nemen wanneer zij mij gedurende langere tijd niet meer ziet. Ik leef weliswaar alleen, maar ben toch duidelijk zichtbaar aanwezig.
Het sterven doet mij op zich niets, maar een scenario à la Markus of jarenlang blijven rondspoken op sociale media: nee, daar voel ik niets voor. Schenk een keer aandacht aan hoe je dit kunt voorkomen en je leeft een pak geruster.
N.B.: ik heb nu twee keer in de maand april een artikel gepubliceerd dat handelt over de dood. Dat was niet vooraf gepland en is niet omdat ik iets zou mankeren. Ik ben zover ik weet nog gezond van lijf en leden, in zoverre ik daarvan mag spreken met mijn fysieke beperking. Toch blijf ik vanaf nu tot ergens begin mei stil met het publiceren van nieuwe artikelen. Ik heb de komende twee weken andere zaken op mijn agenda. Het is maar dat je het weet. Niemand hoeft vanwege die stilte aan de bel te trekken :-).
