Ito, Diary of an Urban Priest ( 2009) is een bijzondere documentaire over een Japanse jonge priester, die zes jaar een talentvolle bokser was maar dat moest opgeven door een ernstige blessure. Yoshinobu Fujioka heet hij en we zien hoe veelzijdig deze sympathiek en kwetsbaar overkomende jonge Japanner is. Het ene moment staat hij achter de bar van zijn eigen restaurant, het andere moment speelt hij op zijn gitaar en zingt. Even later zien we hem in zijn rol als priester, aandachtig luisterend naar mensen die hem opzoeken. Pirjo Honkasalo brengt hem van dichtbij in beeld en daardoor ben je als kijker erg betrokken. Bovendien zijn de gesprekken die hij heeft als priester boeiend.
Volhardend
Zelfs zijn oud-bokstrainer komt naar hem toe voor een vertrouwelijk gesprek . Hij blijkt een strenge coach geweest te zijn, omdat hij Fujioka als zijn beste leerling zag. Er zat liefde achter zegt hij en dat ontroert Fujioka. De coach zag dat hij erg volhardend was en beschikte over een groot doorzettingsvermogen. Hij zegt dat hij verbaasd was een jongen met zo’n vriendelijk gezicht te trainen, die bokser wilde worden.
Een andere bezoeker beaamt dit, in de strak gestileerde witte ruimte met alleen twee kussens op de grond, en voegt er aan toe dat zijn leven als atheïst gered werd door een gesprek met een oudere priester. Die zag er echt uit als priester, meer dan jij, voegt hij venijnig Fujioka toe.
Later in de film heeft Fujioka nog een ontmoeting met zijn moeder die hem al op jonge leeftijd verlaatte. Pirjo Honkasalo, die behalve een uitzonderlijk goede filmmaker is en eveneens een weergaloos goede cinematographer. Zij volgt de priester vaak in grote close ups, vergelijkbaar met films van Bergman, Bresson en Dryer, en heeft een goed oog voor details van het leven in Japan. De moderne magische wolkenkrabbers, het neonlicht in de straten en kraaien op straat. Zo volgt zij ogenschijnlijk moeiteloos een muzikant die Fujioka opzoekt en op zijn motorfiets door Tokio rijdt. Al de mensen waar Fujioka meespreekt zijn interessant en diepzinnig. Dat zij zich op hun gemak voelen bij de priester en Honkasalo (wat enigszins Japans klinkt) is overduidelijk.
Stilte
Honkasalo zegt in een Q en A (vragensessie) na afloop, dat deze film misschien haar minst bekeken film is en het is echt onbegrijpelijk waarom. Zij vindt het fijn om Ito, Diary of an Urban Priest te laten zien aan een groep internationale filmmakers en geïnteresseerden. Bij de casting zoekt ze zorgvuldig naar mensen met wie zij direct een band heeft, zonder woorden. Zij merkt op dat zij er naar streeft mensen in hun eigen stilte te laten zien. ‘Dan zijn zij op hun mooist. Om te proberen te laten zien wat onzichtbaar is.”
Een uitstekend initiatief van IDFA om Pirjo Honkasalo voor de Summerschool te vragen. Zelf zou zij het nooit zeggen, maar Honkasalo is een van de beste documentaire makers van deze tijd. Zowel inhoudelijk, door haar originele en spirituele onderwerpkeuze als haar uitmuntende en delicate camerawerk.
Jaap Mees
