“Ik denk het niet,” zegt Mohsin Chrif, het hoofd van het stadje Ouad Amlil, een dik uur rijden van Fes. Er wonen zo’n 20.000 mensen in dit groene gebied, tegen het noorden van Marokko aan. Ezels lopen over de slechte asfalt- en zandweggetjes om winkeltjes te bevoorraden. De mentaliteit hier ligt nog redelijk ver van de Westerse en van de gemiddelde en rijke klasse in grote Marokkaanse steden zoals Casablanca en Tanger. Huwelijken tussen minderjarigen zijn hier dan ook niet vreemd.
Chrif, nu 54 jaar, trouwde op zijn zestiende. “M’n moeder wilde dat ik trouwde, want ik was haar enige zoon. Ze was bang dat ik dood ging en ze dan geen kleinkinderen zou hebben!” lacht hij. “Onze god zegt dat we naar onze ouders moeten luisteren, dus doe ik dat. Ik wilde zelfs dat zij mijn toekomstige vrouw zou kiezen want alleen vrouwen kunnen goede vrouwen kiezen.” Zijn moeder koos een 14-jarig meisje uit hetzelfde stadje. Haar vader ging akkoord met het huwelijk en daarmee waren alle belangrijke partijen geraadpleegd.
Op het huwelijk zagen de jonge bruid en bruidegom elkaar voor het eerst. “Ze had een goede taille, een mooi gezicht… ja, mijn moeder heeft goed gekozen!” kirt hij. Volgens hem heeft de leeftijd voor geen enkele problemen gezorgd. Hij praat ronduit over de profeet Mohammed, die met met zijn vrouw Aisha getrouwd zou zijn toen zij negen jaar was. “Het huwelijk is iets goeds, ook op jonge leeftijd. Het is een continuïteit van het geloof. Maar je moet haar tot rust laten totdat ze ongesteld is geworden. Tot die tijd kan haar schoonmoeder haar leren koken en schoonmaken in het huis.”
Het klinkt als een verhaal van honderd jaar geleden, maar dat is het niet. Nog steeds trouwen er enorm veel minderjarige meisjes in Marokko – vooral op het platteland. Er is daar weinig educatie, een eeuwenlange traditie en vooral veel armoede. Een meisje onderhouden kost geld, terwijl haar uithuwelijken geld oplevert. Dit is vaak de reden dat ouders ervoor kiezen hun dochter aan een man mee te geven als hij of zijn moeder daarom vraagt. En net zoals de vrouw van Chrif, belanden deze meisjes na het huwelijk vaak achter het aanrecht en komen ze het huis niet meer uit. Vaak hebben ze niets geleerd over intimiteit, dus worden ze het slachtoffer van seksueel geweld zonder daar zelf van bewust te zijn.
“Het argument van de regering om deze huwelijken nog mogelijk te maken is dat er arme regio’s bestaan met lange tradities,” zegt Mina Talbi, eerste kamer lid van de socialistische partij UFSP. “Voor de rechter toestemming geeft voor een huwelijk van een minderjarige, zouden de rechter en de ouders moeten kijken of het meisje medisch en sociaal gezien klaar is voor geslachtsgemeenschap en om te bevallen, of het meisje naar school is geweest zoals haar recht is en of de condities van de relatie goed zouden zijn, maar dat gebeurt niet. Dus in 2010 hebben we een wijziging voorgesteld dat als de rechter een uitzondering maakt het meisje op z’n minst zestien moet zijn, deze onderzoeken verplicht zijn en het leeftijdsverschil niet te groot moet zijn. Dit zou dan als overgang moeten gelden tot we een wet konden voorstellen die de minimumleeftijd zou verhogen tot achttien jaar. In 2011 kwamen de conservatieve Islamisten echter aan de macht en bleef ons voorstel op de plank liggen. Nu, acht jaar later, willen ze voor de wijziging stemmen, maar voor ons is het te laat. Inmiddels hebben we al internationale overdragen getekend die tegenspreken dat een zestienjarige kan trouwen. Het is nu tijd voor een een minimumleeftijd van achttien jaar.”
Vaak maakt de wet voor gezinnen op het platteland echter geen verschil. Ze zijn niet op de hoogte van wetswijzigingen, hechten veel waarde aan hun tradities en controle is er nauwelijks. Chrif is daar een goed voorbeeld van. Hij trouwde voor de imam, niet voor de wet. Dat deed hij pas toen zijn vrouw achttien jaar was om zo de kinderen te legaliseren. Kinderen zonder getrouwde ouders worden namelijk niet erkend in Marokko. Dat zorgt ervoor dat als de rechter geen toestemming geeft aan minderjarigen om te trouwen, de ouders hen toch vaak samen laten slapen totdat het meisje zwanger wordt. Als ze zich dan weer melden bij de rechter, geeft hij wel toestemming, omdat dat beter is voor het kind. Ook voegt de rechter nog wel eens wat jaren toe aan de leeftijd van de kinderen. Daarom zetten mensenrechten- en vrouwenorganisaties zich de laatste jaren flink in om de bewustwording rond huwelijken van minderjarigen te vergroten. Zo lanceerde de organisatie ‘Recht en rechtvaardigheid’ laatst een filmpje waarin een denkbeeldig Marokkaans meisje vroeg moet trouwen en te zien is wat voor gevolgen dit heeft voor haar leven.
Volgens de overheid zouden de huwelijken tussen minderjarigen de laatste jaren langzaam afnemen. In 2016 zouden er 10.000 minder minderjarigen zijn getrouwd dan twee jaar eerder. Chrif ziet de verandering ook. “In deze regio trouwen mensen nu later. Vaak zijn jongens nu achttien of negentien. Vooral omdat rechters het vaak niet meer goedkeuren. Vrouwen willen tegenwoordig ook een grotere bruidsschat en een feest bij het huwelijk, wat tijd en geld kost,” lacht hij. “En meisjes studeren steeds vaker,” zegt hij. “Mijn dochter heeft ook gestudeerd. Zij kwam laatst naar me toe en vertelde me dat ze iemand op de universiteit heeft ontmoet waar ze mee wil trouwen. Ik heb ja gezegd.”
