De Braziliaanse Daniela Brayner (39) is de drijvende kracht achter het Braziliaanse avontuur van PICNIC, dat al sinds 2006 actief is. Het is een internationaal platform voor innovatie en creativiteit met als doel antwoorden te geven op prangende maatschappelijke vragen. De achterliggende gedachte is om mensen van verschillene disciplines bij elkaar te brengen die elk hun steentje kunnen bijdragen voor de oplossing van een probleem. In Rio is het thema Groei Herdefiniëren.
'Alles draait om geld verdienen, ook hier. De Braziliaan is materialistisch'
Programmadirecteur Kitty Leering mailt vanuit Nederland: “Voor PICNIC is de samenwerking met Daniela een prachtige buitenkans om onze vleugels verder uit te slaan naar anderen landen. We hebben in het verleden al activiteiten ontplooid buiten Nederland (zoals een PICNIC Salon in New York en kleinere activiteiten in Parijs en Dortmund), maar nooit een volledig festival.
Het toeval wil dat we voor 2014 ook al in vergevorderd stadium van voorbereiding zijn met een Mexicaanse partner voor een PICNIC Festival in Mexico-Stad. Ook dit festival zou in het najaar van 2014 plaats hebben. De tijd is blijkbaar rijp voor deze twee gigantische, opkomende economieën, om naast de snelheid van de groei, ook aandacht te besteden aan de kwaliteit en de duurzaamheid van die groei. Want ondanks het feit dat de snel stijgende welvaart voor veel mensen de leefomstandigheden aanzienlijk heeft verbeterd, zijn er ook uitdagende vraagstukken die nu aangepakt moeten worden.
Armere buurten
Denk aan het oplopende welvaartsverschil tussen bevolkingsgroepen, het probleem van de jeugdwerkeloosheid in de armere buurten en, daarmee samenhangend, de kwaliteit van het onderwijs, of de ver achterblijvende infrastructuur van explosief groeiende steden. Met PICNIC brengen we mensen met hele verschillende achtergronden bij elkaar in een omgeving die uitdaagt om op een andere manier naar deze maatschappelijke issues te kijken en te komen tot alternatieve oplossingen.
Uiteraard biedt Brazilië een hele andere culturele context en ontwikkeling dan West-Europa of Noord-Amerika. We passen zodoende, met behulp van Daniela en haar team, het format daarop aan. Zo zal PICNIC Brasil een nog grotere nadruk hebben op hands-on activiteiten die gericht zijn op het ontwikkelen van praktische oplossingen. Hiervoor zullen we nieuwe werkformats ontwikkelen. En de kennis en ervaring die we daarmee opdoen, nemen we mee terug naar Amsterdam. Want ook in 'onze kant van de wereld' is de tijd aangebroken voor het vinden van alternatieven voor de ingesleten systemen en patronen. En daar kunnen we zeker van elkaar leren.”
De menselijke maat
Daniela Brayner is een filosofe met specialisaties in marketing en economie is gefascineerd door alles wat de traditionele denkpatronen van verplichte winst en een jaarlijkse groei van het bruto nationaal product doorbreekt.
“Alles draait om geld verdienen, ook hier. De Braziliaan is materialistisch” verklaart Daniela, een ontwapenende vrouw die weinig aanmoediging nodig heeft om uit te leggen wat haar beweegt. “Maar waar we naartoe moeten is een economie waar wordt gewerkt aan het welzijn van iedereen. Door alle technologische ontwikkelingen is de menselijke maat uit het oog verloren.
Bijvoorbeeld: iemand heeft een fles uitgevonden die zelf vervuild water zuivert. Wordt in het zonnetje gezet, krijgt een prijs, maar hoe zorgen we dat die flessen bij de miljoenen mensen komen die geen drinkwater hebben? En dan hoef ik nog niet eens naar Verweggistan weg te gaan om dat aan te kaarten. Hier in Rio zijn er nog duizenden mensen die geen toegang hebben tot goed drinkwater.
Ander voorbeeld: computers in het onderwijs. Dat is een goed streven, maar we moeten ook organiseren dat het onderwijs goed is, dat de kinderen leren lezen, schrijven en rekenen en dat de docent weet hoe je de computer inzet in het leerproces.
Ook moet je leren dat de maatschappij steeds verandert en dat je niet een perfect plaatje voor de komende twintig jaar kunt neerzetten. Wat dus belangrijk is, is dat mensen daarop kunnen inspelen, dat ze in staat zijn om op veranderingen in te spelen.”
Creatieve Wolk
De veranderingen die volgens Daniela nodig zijn heeft ze eigenlijk in haar eigen leven al gerealiseerd. Ze werkte onder andere bij de Federatie van Bedrijven in Rio de Janeiro, een negen tot vijf baan waar ze verantwoording moest afleggen aan haar chef en waar ze zich niet op haar plek voelde omdat ze in een harnas zat. “Ik hield me wel al bezig met creatieve industrie, maar toen ik in 2010 met vijftien mensen op missie ging in Groot-Brittannië en Barcelona realiseerde ik me dat ik een andere weg in moest slaan.”
'We hebben regen nodig om planten te laten groeien. Met ons werk is het hetzelfde'
Ze werd consultant en richtte het bureau Nuvem Criativa (Creatieve Wolk) op, waar nu een tiental mensen aan verbonden is. Het bureau heeft onder andere projecten ontwikkeld voor de gemeente Rio de Janeiro en de British Council, een Brits bureau voor internationale uitwisseling op het gebied van onderwijs en cultuur.
“Een wolk wordt gezien als iets donkers en bedreigends”, lacht Daniela, “maar voor ons is het een natuurverschijnsel dat nieuwe mogelijkheden brengt. We hebben regen nodig om planten te laten groeien. Met ons werk is het hetzelfde.”
Occupy
Ze denkt dat het een goede periode is om PICNIC in Brazilië te houden, nu de Brazilianen de straat op zijn gegaan tegen de corruptie en de geldverspillerij van hun politici. Geld dat nu gaat naar voetbalstadia die in sommige gevallen na de finale van het WK waarschijnlijk nooit meer zullen worden gebruikt. “Maar een belangrijkere inspiratiebron nog is voor ons de Occupy-beweging. Daar is het mee begonnen. Die mensen begonnen vraagtekens te zetten bij het economische systeem waarin we leven. Veel mensen willen het veranderen, maar de vraag is waarheen je het dan verandert, zonder dat je het huidige systeem meteen kapot maakt. Je kunt bijvoorbeeld concluderen dat grootschalige landbouw niet werkt door de enorme logistieke operaties en dus kosten en vervuiling waarmee dat gepaard gaat, en dat het beter is dat iedereen zijn eigen moestuintje heeft. Maar dat verander je niet in één keer.
Waar het eigenlijk om gaat is dat je niet alleen met Kerstmis goed wilt doen, maar dat je continu aan een betere wereld voor iedereen werkt, zonder dat je afwacht tot de regering iets doet: je breidt het kerstgevoel uit tot het hele jaar.”
PICNIC wordt in het najaar van 2014 – september of oktober – in Rio de Janeiro gehouden en wordt onder andere gesteund door de gemeente Rio de Janeiro en het Nederlandse consulaat in de stad. Het evenement beslaat drie dagen en er wordt een 35-tal sprekers uitgenodigd.
