Als kippen uitgelegd zijn, gaan ze naar de slacht. Maar eerst moeten ze gevangen worden en dat gebeurt met een standaard vangmethode: ondersteboven aan de poten. Dat vangen gaat er ruw aan toe. Veel kippen breken tijdens vangen poten en vleugels.
Diervriendelijk vangen kost een halve cent extra
Pluimveehouder Ruud Zanders zag hoe traumatisch de gangbare vangmethode is voor kippen en wilde het anders doen, diervriendelijker. Hij laat zijn kippen rechtop vangen, met een hand onder de borst. Deze methode kost iets meer tijd en dus meer geld. Maar niet veel meer. Zanders rekende uit dat het diervriendelijk vangen van kippen per doosje van 10 eieren een halve cent extra kost.
Dierenwelzijnsorganisatie Eyes on Animals wil dat alle pluimveehouders met legkippen overstappen op rechtop vangen. Want ook als je nu diervriendelijke eieren koopt met het 3 sterren Beter Leven of biologisch, worden de kippen hoogstwaarschijnlijk nog steeds ondersteboven gevangen met alle nare gevolgen van dien. De organisatie gaat daarom in gesprek met boeren om hun vangploegen te trainen in het rechtop vangen van kippen.
Een aantal pluimveehouders vangt haar kippen al rechtop. Dit zijn voornamelijk kleinere, duurzame boeren zoals Demeter, Rondeel en Kipster. Ook Natuurwinkels Ekoplaza en Odin en het merk Gijs hebben toegezegd vanaf nu de kippen rechtop te vangen. De meeste grote kippenboeren moeten nog overtuigd worden. Diervriendelijk vangen kost een boer op jaarbasis toch al snel een paar duizend euro.
Wie gaat dat betalen?
BNNVARA zocht uit wie de kosten voor diervriendelijk vangen zou kunnen/moeten betalen: de boer, de consument of de supermarkt? Ze vroegen het aan agrarisch bedrijfseconoom Henk Hogeveen, die uitlegt dat er iets vreemds aan de hand is in de keten van eierboer naar supermarkt. De supermarkt verdient namelijk veel meer op een biologisch ei dan op een scharrelei.
Anders gezegd: de klant betaalt meer voor een duurzaam, diervriendelijk ei, maar de boer merkt daar weinig van omdat de supermarkt de biologische / duurzame boer niet meer betaalt dan de reguliere boer. Nog anders gezegd: de supermarkt verdient meer op biologische / duurzame eieren dan op reguliere eieren. Eerlijkheidshalve is het dus de supermarkt die (makkelijk) een halve cent per doosje van tien eieren voor diervriendelijk vangen zou kunnen opbrengen.
Hoe ziet het leven van een legkip er eigenlijk uit?
Het leven van een legkip in de vee industrie begint in een broedmachine. Als alle eieren zijn uitgekomen, worden de haantjes van de hennen gescheiden. Haantjes kunnen eieren leggen en worden direct vergast of (levend) vermalen. De hennetjes worden in vier maanden tijd in een opfokstal grootgebracht. Daarna gaan ze naar een stal met kooien of een scharrelstal.
De ongelukkigste kipjes gaan naar een zogenaamde ‘verrijkte’ kooi. In zo’n verrijkte kooi kan een kip zich net omdraaien, de kooi is iets groter dan een A4’tje. Er is een zitstok, een plastic grasmatje met wat strooisel en een plastic flap waar ze eieren op moet leggen. De verrijkte kooien zijn sinds 1 januari 2021 verboden in Nederland, maar de eieren mogen hier nog wel verkocht worden.
In Nederland is het nog wel toegestaan om legkippen te houden in koloniekooien. Elke kolonie huisvest minimaal dertig kippen in een kooi. De kooien zijn vijf centimeter hoger dan de verrijkte kooien en hebben twee zitstokken op verschillende hoogtes. De kippen hebben ook iets meer ruimte.
Dan zijn er de scharrel- en vrije uitloopkippen. Dat klinkt goed, maar in praktijk kunnen de kippen niet scharrelen. Ze hebben ongeveer twee A4’tjes aan leefruimte. Een scharrelkip komt nooit buiten, ziet geen zonlicht en leeft binnen samen met duizenden andere kippen in een schuur. De vrije uitloopkip kan naar buiten. Er zijn zitstokken en er is strooisel. Het leven van deze kippen is saai en eentonig. Omdat er weinig ruimte is, gaan kippen elkaar pikken.
De gelukkigste kippen komen terecht op een biologische boerderij, bij Rondeel of bij Kipster. Deze kippen hebben meer ruimte, komen buiten en kunnen echt scharrelen.
Na een maand of 17 zijn de kippen ‘uitgelegd’, ze hebben dan gemiddeld 300 eieren gelegd. Ze worden gevangen en gaan op transport in kleine hokken naar een slachterij in het buitenland, waar de kippen ze worden geslacht. Ze eindigen als vlees voor honden en katten, voor de fastfoodindustrie, voor arme landen of als soepkip.
Hoe zou het leven van een kip eruit moeten zien?
Van nature leven kippen in kleine groepen samen met een duidelijke hiërarchie, ook wel ´pik-orde´ genoemd. Ze besteden een groot deel van de dag aan het scharrelen naar voedsel. Ze nemen af toe een zandbad om hun verenkleed schoon te houden, leggen hun eieren in een nest en gaan ’s nachts op stok in bomen of struiken.
Industriële kippen worden speciaal gefokt om zo veel mogelijk eieren te leggen. Kippen leggen vandaag de dag twee keer zoveel eieren als vijftig jaar geleden. Onder natuurlijke omstandigheden worden kippen zo’n zes jaar oud.
Kader
Nederland heeft 43 miljoen legkippen
Een kip legt gemiddeld 300 eieren voor ze ‘op’ is
45 miljoen eendagskuikens worden jaarlijks vergast of versnipperd
Sinds 2012 zijn ‘legbatterijen’ (kale kooien) in de Europese Unie verboden. Sinds 2008 mogen ook zogenaamde verrijkte kooien niet meer gebouwd worden in Nederland. Sinds 1 januari 2021 deze kooien helemaal verboden. In de Nederlandse supermarkten zijn geen eieren meer te koop die uit kooien komen. Wel worden er eieren uit kooien geïmporteerd en verwerkt in sauzen en banket. De koloniekooi is nog steeds toegestaan in Europa, net als de legbatterij buiten Europa.
Stichting Wakker Dier pleit voor een dierwaardig leven voor alle dieren in de veehouderij. Ze wil o.a. dat alle legkippen lekker buiten rond kunnen scharrelen. Klik hier om ze hierbij te helpen.
Bekijk hier het programma van BNNVARA over het vangen van legkippen.
Bekijk hier de nieuwsbrief van Eyes on Animals over de dieronvriendelijke vangmethode van kippen.
Foto van Sarah Halliday via Unsplash
