Het klimaat verandert. De temperatuur neemt toe, de ijskappen smelten, de zeespiegel stijg en de stormen worden heviger. Dat het klimaat veranderd, is een natuurlijk fenomeen. De snelheid waarmee het gebeurt is uniek. Wetenschappers noemen ons tijdperk het Antropoceen, gebaseerd op het Griekse woord ‘ánthrōpos’ dat ‘mens’ betekent. Een tijd waarin de invloed van de mens op de natuur zo groot is, dat wij het leven op aarde in gevaar brengen…
Temperatuur
Klimaatverandering is de motor van dat gevaar, aangezwengeld door onze manier van leven. Sinds de industriële revolutie halverwege de 19e eeuw stoten we steeds meer broeikasgassen uit. Dat komt omdat we op grote schaal kolen en olie verbranden. De grootste vervuilers zijn de grote industrieën: de vlees- en zuivelindustrie, de spullen- en kledingindustrie, de luchtvaart en de zeevaart.
Hoe werkt het?
Bij de verbranding van grondstoffen komen broeikasgassen vrij zoals methaan en koolstofdioxide (CO2) die als een ‘deken’ om de aarde blijven hangen. Hierdoor kan de aarde de warmte niet kwijt en warmt ze steeds verder op. Dit heet het broeikaseffect. De afgelopen 100 jaar is de temperatuur in Nederland met 1,8 graden Celsius toegenomen en de stijging neemt steeds sneller toe.
Neerslag
Het KNMI berekende onlangs dat de gemiddelde neerslag in de afgelopen 100 jaar met meer dan een kwart is toegenomen. Dit komt omdat door de stijgende temperatuur de hoeveelheid waterdamp in de lucht toeneemt waardoor het meer regent en stormt. De hoeveelheid waterdamp in de lucht neemt aanzienlijk toe sinds de jaren 1970. Alle seizoenen, behalve de zomer, zijn natter en onstuimiger geworden. Uit waarnemingen blijkt dat per graad opwarming van de aarde, de hoeveelheid neerslag per uur toeneemt met ongeveer 12 procent.
Zeespiegel
Ook de zeespiegel neemt steeds verder toe, de afgelopen 100 jaar wel 20 centimeter. Wereldwijd gaan kustgebieden verloren en ook Nederland is kwetsbaar. Ruim een kwart van het land ligt onder zeeniveau en een groot deel ervan kan overstromen door water uit zee of rivieren. Onze dijken houden rekening met een stijging van 40 centimeter. De meest recente klimaatmodellen voorspellen voor eind deze eeuw een mogelijke zeespiegelstijging van 100 tot 180 cm… Omdat de kans op extreme superstormen steeds groter wordt, doet Rijkswaterstaat er alles aan om onze dijken en duinen te versterken.
Ontbossing
Wereldwijde ontbossing speelt een grote rol bij klimaatverandering. Bossen zorgen niet alleen voor schoon water en behoud van biodiversiteit, ze zijn ook een belangrijke bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering. Bomen slaan namelijk grote hoeveelheden CO2 op en zorgen voor afkoeling van de aarde. Een belangrijke oorzaak van ontbossing is de teelt van palmolie en soja. Alleen al de sojateelt neemt wereldwijd meer dan 100 miljoen hectare land in beslag, een gebied zo groot als Duitsland, Frankrijk, België en Nederland bij elkaar. Nederland is een belangrijke importeur van soja omdat wij een relatief grote veestapel hebben.
Klimaatakkoord
Wetenschappers waarschuwen al decennia voor de gevolgen van onze industrieën op het klimaat. In 1992 kwamen de Verenigde Naties* voor het eerst bijeen om hierover te vergaderen. In 2016 was de tweede VN-klimaattop in Parijs. Dit leidde tot een prestigieus klimaatakkoord: alle lidstaten zeiden toe maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot maximaal 2 graden Celsius. Voor de Nederland betekent het akkoord dat we in 2030 minimaal 49 procent minder broeikasgassen moeten uitstoten ten opzichte van 1990.
Hoe doen we het?
De NOS onderzocht hoe Nederland het doet en wat bleek: we bungelen onderaan in Europa. Van de 28 EU-landen staan wij op de 20e plek. Alleen in Luxemburg, IJsland, Estland, Ierland en Tsechië is de uitstoot van broeikasgas per persoon hoger dan in Nederland. Het is ons gelukt om de uitstoot van methaan en lachgas iets terug te dringen, maar de CO2 uitstoot is amper gedaald. Nog altijd zorgen vooral de grote industrieën voor de meeste uitstoot. Als we zo doorgaan, faalt Nederland hopeloos bij het halen van de klimaatdoelen. Tijd voor verandering!?
Deze politieke partijprogramma’s dragen bij aan het halen van de klimaatdoelen:
Partij van de Dieren, D66, Groenlinks, PvdA
Deze politieke partijprogramma’s dragen niet bij aan het halen van de klimaatdoelen:
PVV, VVD, CDA
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) analyseerde de effecten van de verkiezingsprogramma’s voor natuur, klimaat en milieu. Lees hier de uitkomst.
* De VN is een internationale organisatie van 51 landen die na de tweede wereldoorlog in 1945 in eerste instantie werd opgericht om de vrede op aarde te waarborgen.
Bronnen: wwf, knmi, milieudefensie, nos
Foto van Tania Malréchauffé via Unsplash
