Deze opgesierde “Hitlers” werden met twee andere Chapmanwerken, de installatie Fucking Hell (negen in hakenkruisformatie opgestelde vitrinekasten met daarin tienduizenden miniatuursoldaatjes die gruwelijkheden begaan) en One Day You Will No Longer Be Loved (zeventien 19de eeuwse olieverfportretten die door de gebroeders Chapman van opgeverfde verminkingen waren voorzien), geëxposeerd in de Londense galerie White Cube, van 30 mei tot en met 12 juli 2008
De Britse pers was laaiend enthousiast. The Independent: “Deze tentoonstelling (…) is verreweg de meest indrukwekkende expositie die er nu in de stad te zien is!” The Times: “Er zit een duistere kant aan. De met veel toewijding gemaakte kleine architectuurstudies, de saaie landschapjes en de amateuristische schetsjes zijn de (blijkbaar geauthenticeerde) werken van Adolf Hitler. De Chapmans hebben ze opgesierd met eigenhandig geschilderde vlinders, meteorieten en vrolijke regenbogen.”
“De metafysische waarde van het kwaad”
Een anonieme medewerker van het periodiek voor kunstgeschiedenis The Art Story: “Het is overduidelijk dat de Chapman broeders met If Hitler Had Been a Hippy How Happy Would We Be Hitler als kunstenaar bespottelijk maken door zijn werken met simpele doedels te vernietigen. Maar het werk speelt ook met het concept van macht en geschiedenis in de kunst. De Chapmans stellen dat ze, door hun eigen penseelstreken op Hitlers werken aan te brengen, ze “de geschiedenis kunnen wissen”, en dat het onderzoeken van Hitlers werken “zeer verontrustend” was, maar dat door het beschadigen ervan “de metafysische waarde van het kwaad erin” was onderworpen.”
De kunstenaars maakten zich voor de opening van de tentoonstelling vrolijk over hoe de dictator zou reageren. Jake Chapman, in The Guardian: “Als er een hel bestaat en Hitler is daar, dan denk ik dat hij zich zou omdraaien in zijn graf.”
Van het lachen, vermoedelijk.
Want de gebroeders, die door The Guardian geprezen werden als “de slimsten van de jonge Britse kunstenaars”, hadden hun werken betrokken van een notoire militariazwendelaar: de Amerikaan Charles E. Snyder. Het gaat bij de Chapman-Hitlers dan ook stuk voor stuk om fake Hitlers – waarvan het merendeel zelfs niet in de verste verte lijkt op de stadsgezichtjes die Hitler in 1910-1914 in Wenen en München maakte en verkocht.
Onderzoek van in het Internet Archief bewaard gebleven delen van Snyders website Snyder’s Treasures leert dat Snyder de leverancier was van twaalf van de dertien Chapman “Hitlers”, die hij in 2007 voor $ 234.000 op zijn site te koop had staan. In 2008 bleken ze verkocht – aan de Chapman brothers.
Waarmee het enige controversiële aan If Hitler Had Been a Hippy How Happy Would We Be het gegeven is dat de Chapman broers in hun lust tot shockeren de Hitlervervalsers en hun trawanten met £ 115.000 gefinancierd en geïnspireerd hebben.
Winstgevende opsierfeestjes
In 2008 vroegen de Chapman brothers voor If Hitler Had Been A Hippy How Happy Would We Be £ 685,000 (ca. € 918.000). Het werk zou, volgens The Independent (in 2009), ook voor ongeveer die prijs verkocht zijn.
Na dit eerste opsierfeestje besloten de Chapman broertjes méér vermeende Hitlers op te pimpen. Zo kochten ze onder andere een exemplaar van de “Hoffmannmap” aan. Deze map, uitgegeven door Hitlers hoffotograaf en zakenpartner Heinrich Hoffmann, verscheen in twee edities (in 1935 en 1937) en bevatte reproducties van zes aquarellen en een tekening. Deze zouden door Hitler in de Eerste Wereldoorlog geschilderd en getekend zijn. Met de nadruk op zouden, want hoogstwaarschijnlijk is alleen de tekening uit de map een echte Hitler.
In 2006 vroeg Snyder voor een Hoffmannmap $2000. Anno 2020 zijn deze mappen voor € 60 tot € 280 bij Duitse antiquariaten te koop.
Deze door de Chapmans bekladde reproducties van valse Hitlers doen tegenwoordig in de kunsthandel zo’n € 4000 – een waarde die wederom vooral gebaseerd is op de waangedachte dat het om reproducties van echte Hitlers gaat.
Wat de gebroeders Chapman deden was overigens weinig origineel: al in 1919 had Marcel Duchamp al een snorretje getekend op een Mona Lisa-ansichtkaart . En in 1985 bewerkte kunstenaar John Fekner schilderwerkjes van onbekende amateurkunstenaars met spuitbusverf in het project X America X – zo berichtte kunsthistorica Monica Bowen in 2011 in een afkeurend stuk over If Hitler Had Been A Hippy –waarin ze overigens óók in de valkuil van het geloof aan de echtheid van de fake Hitlers viel.
Charles E. Snyder
Terug naar Charles E. Snyder, de leverancier van deze werken.
Charles E. Snyder (1936-2015), die in 2012 op zijn website Snyder’s Treasure ruim 240.000 voorwerpen aanbood die van Adolf Hitler, Herman Göring, Heinrich Himmler en andere prominenten uit de nazitijd geweest zouden zijn, beweerde dat zijn “Hitlers” en heel veel ander materiaal door eerste luitenant D.C. Watts, lid van het roemruchte 506th Parachute Infantry Regiment van de 101st Airborne Division, op het eind van de oorlog in geheime gangen onder bij Hitlers retraite in Berchtesgaden, zouden zijn buitgemaakt.
Als dat waar is, dan zou deze luitenant vrachtwagenladingen aan nazimateriaal geplunderd en naar Amerika verscheept hebben, terwijl zijn meerderen en ondergeschikten nooit ook maar iets hebben bericht over dit onthutsend staaltje matennaaierij – want plunderen, dat doe je samen, niet alleen.
Nu heeft een Watts wel degelijk in het 506th Parachute Infantry Regiment gediend. De 26-jarige soldaat Robert M. Watts, vermist sinds 13 april 1945, herdacht op de Walls of the Missing te Margraten.
Heeft Snyder, van wie bekend is dat hij in Europa heeft rondgereisd, daar de naam Watts aangetroffen en naderhand misbruikt? Het lijkt een reële optie, want alles wat bekend is over deze legendarische luitenant stamt van Charles E. Snyder.
Frauduleuze naslagwerken
Snyder, net als een veel andere dealers in vermeende nazigoederen, “echtte” zijn handelswaar middels een naslagwerk: Treasure Trove; the Looting of the Third Reich (1998), waarin hij zijn nazimilitaria toont en van verzonnen herkomstverhalen voorziet. Het prijzige boekwerk (antiquarisch doet het rond de $200) wordt tot op de dag van vandaag door verkopers van vermeende nazimilitaria en -memorabilia gebruikt, om hun klanten te overtuigen van de authenticiteit van het materiaal.
Het is hetzelfde verhaal als met het boek Adolf Hitler als Maler und Zeichner (1983), in het Engels verschenen als Adolf Hiler the unknown artist, en ook bekend als Price – naar de financier ervan, de Amerikaanse multimiljonair en Hitlerverzamelaar Billy F. Price. Dit door kunstzwendelaars samengestelde werk, bevat afbeeldingen van 723 aan Hitler toegeschreven werken – zo’n 90% is vals.
Veilinghuizen en handelaren misbruiken het gegeven dat een vermeende Hitler in dit boek staat afgedrukt als echtheidsbewijs – en zelfs het NIOD tuinde er in 2017 in, toen vooral op basis van de informatie in Adolf Hitler als Maler und Zeichner verkondigde een “vrijwel zeker echte” Hitler verworven te hebben – quod non.
In Knacks with fake Hitlers (pdf, 1,2 MB) staan alle van Snyder afkomstige Chapman Hitlers voor en na het oppimpen afgebeeld.
Met dank aan Jaap van den Born.
Jake en Dinos Chapman en de White Cube galerie reageerden niet op de hen gestelde vragen.
