Bij Mo Gawdat moet je niet aankomen met spirituele praat. Hij kan er niet tegen. Zelfs niet op het Happinez Festival waar ik hem ontmoet en hij een zaal toespreekt. Toch zweert hij bij technieken om zijn hoofd rustig te maken. ‘Denken veroorzaakt zoveel onrust en leidt vaak nog tot niets. Problemen los je er niet mee op.’ Maar de wollige taal rondom spiritualiteit, trekt hij niet.
Gawdat is een wetenschapper. Als chief business officer van Google’s experimentele afdeling is hij gewend om vanuit logica te werken. Zo heeft hij zichzelf dan ook uitgebreid gereviewd. Waarom was hij in zijn jeugd als Egyptisch jongetje gelukkig en werd hij later minder gelukkig, terwijl hij bijvoorbeeld meer geld had. Zijn therapie was alle kennis over geluk verzamelen en van daaruit volgt zijn formule: Geluk ≥ is wat je overkomt – de verwachtingen die je daarbij hebt. De sleutel: schroef je verwachtingen terug, bekijk het leven wat positiever en je geluk neemt toe. De missie: een miljard mensen gelukkig maken met deze formule via zijn website onebillionhappy.org
Geluk past in een wiskundige vergelijking. Gewoon even oplossen
Hij verontschuldigt zich. ‘Zo concreet denkt een ingenieur nu eenmaal.’ Het enorme getal past hem wel. Bij Google denken ze niet in kleine hoeveelheden. Miljoenen en miljoenen mensen hebben wereldwijd toegang gekregen tot informatie via het bedrijf.
Hoe werkt de formule? ‘Je brein kun je zien als een operationeel systeem dat de vergelijking voortdurend toetst. Als je brein daarbij het signaal afgeeft dat je leven niet aan je verwachtingen voldoet, dan voel jij je ongelukkig. Daar zijn maar een paar seconden voor nodig.’ Maar waarom zou het brein dat doen? ‘Daar komen je verwachtingen om de hoek kijken. Stel je hebt een afspraak in het ziekenhuis. Die afspraak is een feit, maar jij kunt er van alles bij bedenken. Je kunt je er zorgen over maken bijvoorbeeld. Zo ga je dat feit ‘laden’ met informatie.’
Smartphone vreet gedachten
‘Vergelijk het maar met een smartphone. Als je hem uit de doos haalt werkt ie prima, maar dan ga je er apps aan toevoegen met als gevolg dat het apparaat langzamer wordt en sneller leeg gaat. Dan krijgt de accu de schuld, maar in feite zijn de apps het probleem. Die beïnvloeden de prestaties van het operating system van de telefoon.’
Gawdat bekijkt het brein vervolgens als een systeem. Welke ‘apps’ (lees gedachten) maken ons ongelukkig. Welke code deugt er niet. Het zorgt soms voor rare gesprekken in zijn hoofd. ‘Ik probeer mijn nutteloze gedachten te killen. Dan schreeuw ik: geef me betere gedachten.’
Zelf in extreme omstandigheden blijft zijn formule overeind. Drie jaar geleden verloor hij zijn zoon Ali na een mislukte operatie. Het was de reden om zijn ‘geluksstudie’ naar buiten te brengen. ‘De stemmetjes in mijn hoofd reageerden op zijn dood met ‘je had hem naar een ander ziekenhuis moeten brengen’. Wat heb ik daar nu aan? Ik ben meer dan mijn gedachten. Ik ben meer dan mijn lichaam. De suggestie om één miljard mensen gelukkig te maken is veel beter. Vandaar mijn website en mijn boek Solve for happy.’
Hij haalt even diep adem. We zien de worsteling van een vader en een wetenschapper. De laatste wint. ‘Leef zoals Ali een videogame speelde. Altijd op zoek naar de actie en het plezier van het spel en helemaal niet bezig om zo snel mogelijk het einde van een level te bereiken. Leven gaat over nu en niet over wat je gedachten je vertellen over wat er morgen kan gebeuren. Het leven verandert continu. Het heeft geen zin om als een control freak te leven. Je hebt niet alles in de hand. Toen Ali nog leefde was hij mijn beste maatje. We hadden een hele bijzondere band. Ik kon alles met hem delen. Toen hij stierf stortte mijn wereld in.’
