In het westen zijn postliberale figuren als Chávez niet zo populair: De New York Times omschrijft hem in zijn necrologie als een polariserend figuur die Amerikaanse invloed beknot, Amerikaanse ondernemingen nationaliseert en die tegelijk binnenlands bij de armen populair wordt door het brengen van gezondheidszorg naar de sloppen en het subsidiëren van voedsel, maar die ook aan vriendjespolitiek en persbreidel deed.
Postliberalisme en neoliberalisme worden op het LAFF in Utrecht in beeld gebracht, waarbij Arij Ouweneel, universitair hoofddocent van het Cedla een inleiding houdt bij een aantal films. Dat gebeurt bij de films in het Louis Hartloopercomplex in Utrecht en films en praatje zijn publiek toegankelijk. Maar voor het eerst worden ook op het Cedla aan de Keizersgracht in Amsterdam worden colleges gegeven voor mensen die zich inschrijven voor de Cedlacursus. Ouweneel vindt dat belangrijk. “Het LAFF is het meest belangrijke Latijns-Amerikaans cultuurfestival in Nederland.”
Studiepunten
En dat is voor het eerst: niet dat Ouweneel een inleiding houdt bij films op het LAFF van 7 tot 12 mei, maar wel dat er parallel vanaf 3 mei een wetenschappelijke cursus over wordt gegeven, waarbij harde studiepunten zijn te verdienen. Het doel van de cursus Filmen in postliberaal Latijns-Amerika, is niet om antwoorden te geven wat nou beter is, het neoliberalisme of het postliberalisme, zegt Arij Ouweneel. “We willen vragen stellen, geen antwoorden geven.” In de films worden neoliberalen daarom niet per definitie neergezet als het archetype slechterik, zegt hij. “Hoewel er wel slechte dingen gebeurden. Tijdens dictaturen zijn tienduizenden doden gevallen. Dat is slecht. En er zijn veel meer slechte dingen gebeurd.”
Ouweneel – sociaal-economisch historicus van huis uit – bouwt zijn colleges om tegengestelde beelden die films oproepen. Te zien is bijvoorbeeld de film No, van de Chileense cineast Pablo Larrain. De film, nog niet zo lang geleden genomineerd voor een Oscar, gaat over de reclamecampagne die in 1988 gevoerd is om Pinochet weg te stemmen bij een referendum. De film gaat over de campagne.
Vingertje
Maar een veel belangrijker moment uit de werkelijkheid ontbreekt, zegt Ouweneel. “Oppositiekandidaat Lagos draaide zich tijdens een tv-debat naar de camera en hief zijn vinger. En met dat vingertje kapittelde hij Pinochet over de verdwijningen en het gebrek aan democratie. De volgende dag waren de straten uitgestorven. De Chilenen dachten dat Pinochet de tanks de steden in zou sturen.
Dat gebeurde niet en Pinochet werd weggestemd. Maar Lagos’ vingertje zat niet in de film.” Tegenover No staat weer een film over de Chileense volksliedzangeres Violeta Para die leed aan depressies en moeilijk kon kiezen in het leven. Twee andere films laten ook de gezichten zien van neoliberalisme en postliberalisme.
In de Argentijnse film Tiempos Menos Modernos (Simón Franco, 2011) gaat het om de teloorgang van de plattelandscultuur als de televisie arriveert op het platteland en ook de indianen telenovelas, soaps, kunnen kijken. Maar ook het beeld dat het op het platteland altijd goed is en dat het plattelandsleven een voorbeeld is voor het leven zoals de militairen hoopten, wordt aan gruzelementen gegooid in La Rabia (Albertina Carri, 2008) , waarin het geweld op het platteland aan de kaak wordt gesteld.
De colleges lopen synchroon aan het LAFF en beginnen op 3 mei. Aanmeldingen tot een week er voor via www.cedla.uva.nl.
University lectures and Latin American movies
The merits of postliberal revolutions of Chávez as a reaction to neoliberalism are intense debates, also in Latin American cinema. The Latin American Film Festival (LAFF) in Utrecht and the Centre for education and documentation on Latin America Cedla combine these questions in movies in Utrecht during the festival from may 7 until may 12 and parallel lectures in Amsterdam from may 3rd. It is the first time the LAFF and Cedla combine their knowledge in this way. For those who do not want to follow lectures: Cedla’s assistent professor Arij Ouweneel also introduces some movies for all visitors and is happy to do that. “LAFF is the most important festival on Latin American culture in the Netherlands.”
Copyright Trommel Media Follow DNP Utrecht on twitter and facebook
