Na de zomer start een grote groep jongeren aan een opleiding. Maar niet voor iedereen is dat dé weg naar een betekenisvolle plek in de maatschappij. Bijvoorbeeld als je nog steeds niet weet wat je wilt of als je je niet thuis voelt in het traditionele onderwijs. Voor Marvin Haak (22) geldt het laatste. Ambitie heeft hij: hij houdt van hardcore en wil producer worden. Maar hij ziet ook een toekomst voor zich als professioneel ervaringsdeskundige. ‘Ik heb heel diep in de put gezeten. Nu ik daar uit ben, wil ik anderen helpen vanuit mijn eigen ervaringen.’ In een kantoortje op de eerste verdieping van het Eindhovense jongerencentrum Dynamo, vertelt Marvin zijn levensverhaal. ‘Mijn ouders scheidden toen ik drie jaar was, waarna mijn moeder eerst aan de alcohol en later aan de cocaïne verslaafd raakte. Ik belandde in een internaat omdat ik thuis onhandelbaar was. Maar mijn gedrag werd er alleen maar erger op. Daarom haalde mijn moeder me na een jaar terug naar huis. Vijf jaar geleden is ze overleden: kanker, uitzaaiingen en een lichaam dat te zwak was om de strijd tegen haar ziekte te winnen.'
Jeugdzorg volgde. En een incident waarbij Marvin als ooggetuige van een steekpartij met justitie in aanraking kwam. ‘Ik werd behandeld als een crimineel, iedereen liet me vallen, ik raakte alles kwijt. Pas een half jaar later werd ik volledig vrijgesproken. Maar ondertussen zat ik er helemaal doorheen. Ik ben toen zelf verslaafd geraakt: ik blowde me helemaal suf. Het was natuurlijk een grote vlucht voor de emoties. Uiteindelijk heb ik me op laten nemen in een verslavingsinstelling. Daar heb ik bijna een half jaar gezeten.’
Pad creëren
Marvin woonde een tijdje bij zijn vader. ‘Daar ging het mis, vooral omdat het botste met mijn stiefmoeder die autisme heeft.’ Het ging niet goed met Marvin. Hij kreeg de diagnose Posttraumatische Stress Stoornis en kwam terecht bij de GGzE voor behandeling. Ondertussen gaat het beter: Marvin woont zelfstandig en heeft inmiddels een druk bestaan. ‘Alles bij elkaar ben ik meer dan fulltime aan de slag. Ik werk vier halve dagen voor Ergon in het groenonderhoud. Daar beleef ik maar weinig plezier aan. Ik doe het alleen om mijn vaste lasten te kunnen betalen. Maar ik doe ook een cursus, waarin ik leer hoe ik als ervaringsdeskundige kan gaan werken. Bij Dynamo doe ik vrijwilligerswerk. Ik werk achter de bar en maak schoon, maar leer ook verder in het DJ’en en producen. Twee uur per week coach ik nog cliënten van een verslavingsinstelling in de periode voorafgaand aan hun behandeling. Ik schilder en teken graag, maar daar kom ik momenteel nauwelijks aan toe.’
In de moeilijke jaren lukte het Marvin niet om een opleiding te doen; nu past een gewone school niet in zijn leven. Als vrijwilliger bij het jongerencentrum, kreeg hij de uitnodiging aan te sluiten bij de Dynamo Academy. ‘Hier leer ik veel over mezelf en over hoe ik mijn muzikale talent kan promoten, bijvoorbeeld door gebruik te maken van sociale media als Facebook. Ik bouw er ook aan mijn sociale contacten. Ik wil de dingen leren waarmee ik uiteindelijk mijn eigen pad kan creëren.’
Ik wil de dingen leren waarmee ik mijn eigen pad kan creëren
Geen diploma
Marvin heeft – net als acht van zijn ‘medestudenten’ – geen diploma. Hij zal dat via de Dynamo Academy ook niet halen. Bij het traject gaat het immers om een non-formeel leren, legt coördinator Nancy van Loon uit. ‘We bieden de deelnemers geen kant-en-klaar programma. Wat we wel bieden is de ruimte om je op allerlei manieren te ontwikkelen. Het gaat erom dat de deelnemers ontdekken wat hun talenten zijn, wie ze zelf zijn en hoe ze die twee kunnen combineren in een betekenisvolle rol in de maatschappij. Ze hebben daarbij zelf de regie. De diversiteit in de groep is erg groot: van de drop out tot de afgestudeerde die eigenlijk nog helemaal niet weet wat hij wil. Zo is een van de deelnemers afgestudeerd op ‘Vitality en Tourism Management’. Voor haar is de Academy een aanvulling op haar diploma. Ze heeft een grote passie voor dansen en het organiseren van evenementen en wil daarin verder.'
'Van de verschillen in de groep proberen we juist gebruik van te maken door ze samen dingen te laten ondernemen en ontdekken. En van elkaar te leren. Samen bepalen we welke kennis we binnen willen halen. We werken met experts uit het bedrijfsleven als gastdocent, bieden deelnemers stageplekken en praktijkopdrachten en ontwikkelen gezamenlijke projecten. Er is veel aandacht voor ondernemersvaardigheden: praktische zaken, zoals het vullen van je LinkedIn-pagina, maar vooral ook leren hoe je iets kunt betekenen waar anderen je voor willen betalen. Elke jongere heeft een leermeester als coach. Het is de bedoeling dat de deelnemers binnen één jaar een baan vinden of zijn gestart als zelfstandig ondernemer. Ze hebben dan een portfolio opgebouwd, waarmee ze zich op een professionele manier kunnen presenteren naar de buitenwereld. Eerder dan een jaar mag ook: twee van onze deelnemers hebben nu al een baan gevonden, na amper twee maanden.’
Van tienermoeder tot motivational speaker
Zover is het nog niet voor Perle Miangue (23). Als kind vluchtte ze met haar moeder uit haar geboorteland Congo, waar destijds een burgeroorlog heerste. ‘Ik ken de oorlog gelukkig alleen van wat ik op Google vind’, vertelt ze. Perle begon aan twee opleidingen, maar liep op beide stuk. ‘Ik ben begonnen met Sociaal Cultureel Werk op niveau vier bij het ROC, maar kon het na twee jaar niet meer opbrengen. De focus was verdwenen. Ik wist het daarna even niet. Aan het werk kwam ik niet, ondanks het vele solliciteren. Al die afwijzingen, zo slecht voor mijn motivatie. Op mijn 19e raakte ik in verwachting. Het was niet gepland. Ik zette alles waar ik mee bezig was stil, belandde in de vrouwenopvang. Toen ik in een tienermoederhuis terecht kwam, wilde ik best terug naar school. Ik dacht: ik heb nu een kind, misschien is Sociaal Pedagogisch Werk iets voor me. Maar ook die opleiding bleek helemaal niet bij me te passen.'
'Sinds vorig jaar heb ik een woning in de stad via het Leger de Heils. Hieraan is een begeleidingstraject verbonden, ook voor het wegwerken van mijn schulden. Vanuit dit eigen plekje heb ik weer wat meer rust en tijd om na te denken over wat ik nu echt wil. Het Leger de Heils vroeg me een tijdje geleden als ambassadrice: ik mocht mijn verhaal gaan vertellen op evenementen, zoals banenmarkten of officiële etentjes. Op wat ik daar deed kreeg ik goede reacties, ook van die hoge pieten. Ik dacht: hier wil ik mee verder. Eind van de zomer gaat mijn zoontje naar school en krijg ik meer ruimte om daarin een volgende stap te zetten. Bij de Academy wil ik leren wat ik daarvoor nodig heb. Het liefst wil ik motivational speaker worden: op scholen en op evenementen aan jongeren vertellen wat het betekent om tienermoeder te zijn. En scholen en bedrijven vertellen hoe ze beter om kunnen gaan met tienermoeders als student of werknemer. Ik wil ook gaan organiseren dat jonge vrouwen met kinderen bij Dynamo kunnen komen sporten, terwijl de opvang van het kind is geregeld. Niet iedereen heeft een partner of een netwerk, maar iedereen heeft wel sociale contacten nodig en een moment voor zichzelf.’
Iedereen heeft sociale contacten nodig en een moment voor zichzelf
Talenten slim inzetten
Geen lesrooster, geen examens… het klinkt allemaal erg vrijblijvend. ‘We krijgen in de Academy veel vrijheid’, beaamt Marvin, ‘maar er is ook een duidelijk programma. Ik vind dat prettig, want ik heb veel behoefte aan structuur. Als er activiteiten zijn van de Academy ben ik er. Dat geldt niet voor iedereen, maar we hebben wel een kern van deelnemers op wie je wat dat betreft kunt bouwen.’ ‘De lessen en activiteiten van de Dynamo Academy zijn zo opgezet dat we er allemaal wat uithalen, hoe verschillend we ook zijn’, vult Perle aan.
‘Zo hadden we laatst een lezing over ondernemerschap en een training over hoe je beter naar anderen kunt luisteren. Dat zijn vaardigheden die je overal in kunt zetten. In september gaan we ons presenteren tijdens een werkbezoek van minister Asscher en ambassadeur jeugdwerkloosheid Mirjam Sterk aan Eindhoven. We zijn nu samen aan het bedenken hoe we dat gaan doen, door onze talenten samen te brengen en op een slimme manier in te zetten. De een is bezig met muziek, de ander met fotografie, weer een ander met vormgeving… het wordt heel goed!’
Dynamo investeert zelf in de Academy die daarnaast mede mogelijk wordt gemaakt door een innovatiesubsidie van de Gemeente Eindhoven en de bijdrage van een aantal regionale bedrijven. Voor meer informatie, zie de website van de Dynamo Academy.
Klik voor meer onderwijsverhalen van Erno Mijland in Blendle/Cafeyn.
