In de serie ‘sportwedstrijden die in de kroeg worden verzonnen’ zal het verhaal van de ontstaansgeschiedenis van de Ironman triatlon op Hawaii de meesten wel bekend zijn. Bar Primo op Honolulu in 1977: een discussie tussen marineofficier John Collins en andere aanwezigen over welke atleten nu de beste conditie hebben: zwemmers, wielrenners of hardlopers?
Maar eenzelfde soort discussie was er ook in 1980 in een bar in een klein dorp in Wales, die van het Neuadd Arms hotel in Llanwrtyd Wells. De vraag die opgeworpen werd? Stel, we houden een langeafstandsrace in de omgeving, wie is er dan het snelst? Een mens of een paard? De naar alle waarschijnlijkheid nog nuchtere hotelbaas vond het zo’n interessante vraag dat hij hetzelfde jaar nog de ‘Man versus Horse marathon’ organiseerde, een wedstrijd over 35 kilometers door de heuvels rondom Llanwrtyd Wells.
Oneerlijke strijd
De winnaar dat jaar werd Solomon. Inderdaad, een paard. Voorsprong op de eerste loper: ruim veertig minuten. Het bleek een wel heel oneerlijke strijd. Einde oefening dus? Een bezopen idee? Ja, op het eerste gezicht wel: paarden zijn van nature uitgerust met een relatief groter hart, meer rode bloedcellen en meer spiermassa, zodat ze tijdens inspanning uiterst efficiënt gebruik kunnen maken van zuurstof voor de energieaanmaak. Het verklaart dat -zelfs nadat het parcours een paar jaar later aangepast was en de wedstrijd een stuk spannender werd- paarden eigenlijk nog steeds aan het langste eind trokken.
Tot de 25e editie in 2004: na 2 uur, 5 minuten en 19 seconden kwam Huw Lobb als eerste hardlopend op twee benen over de finish, ruim twee minuten eerder dan Kay Bee Jay dat op vier benen deed. Het huzarenstukje werd nog één keer in de geschiedenis van de ‘Man versus Horse’ herhaald, want ook in 2007 wist de mens over het paard te zegevieren in Llanwrtyd Wells. Het moeten uitzonderlijke atleten zijn geweest, de twee die de wedstrijd in het voordeel van de mens wisten te winnen. Maar ze hadden ook geluk met de omstandigheden: het was uitzonderlijk warm op de dagen waarop de race in 2004 en 2007 werd gehouden. En dan zijn wij, mensen, in het voordeel ten opzichte van paarden, zo liet een studie die vorig jaar gepubliceerd werd, zien.
Ultralopen
De onderzoekers analyseerden hiervoor niet alleen de jaarlijkse prestaties van de top drie lopers én paarden tijdens de ‘Man versus Horse’ marathon in Wales. Ze deden dit ook voor twee bekende 100 mijl (160 kilometer) ultralopen in de Verenigde Staten: de Western States in Californië en de Old Dominion in Virginia. Het zijn wedstrijden die -op verschillende dagen weliswaar- ook een categorie voor paarden en ruiters kennen.
Met de meteorologische gegevens van het dichtstbijzijnde weerstation in de hand, zagen de onderzoekers duidelijk dat bij hogere temperaturen de sportieve prestaties achteruit gingen. Maar de paarden hadden hier beduidend meer last van: een stijging van de temperatuur met één graad Celsius zorgde ervoor dat de paarden gemiddeld genomen 0,11 kilometer per uur langzamer liepen, terwijl dat bij de atleten slechts 0,07 kilometer per uur was, een verschil van 36 procent.
Groot lijf
Waarom paarden tijdens langdurige inspanning meer last van de warmte hebben, komt vooral door hun grote lijf. Vergeleken met de mens is hierdoor hun lichaamsoppervlak ten opzichte van het lichaamsvolume kleiner, wat de warmteafgifte via de huid aan de buitenlucht vertraagt. Maar zelfs wanneer hiervoor gecorrigeerd wordt, is de snelheid waarmee paarden in staat zijn om hun warmte aan de omgeving kwijt te kunnen, slechts de helft van dat in de mens. Hoewel paarden ook flink kunnen zweten -meer dan tien liter per uur wordt in de literatuur gerapporteerd-, geeft ze dat door hun dikke vacht minder afkoeling.
Gelukkig voor de in totaal 328 paarden die in Tokio deelnemen, vinden de wedstrijden in de ochtend en avond plaats. De stallen waarin ze verblijven, zijn voorzien van airconditioning, en net als bij de atleten zelf, blijkt (pre-)cooling ook bij paarden een effectieve manier om af te koelen. Maar het allerfijnste voor ze: op het hippische programma van de Spelen staat geen marathon of 100 mijl.
