Dinsdag 20 augustus was het Earth Overshoot Day. De aardvoorraaden die we in 2013 mochten verbruiken en de CO2 die we konden uitstoten zonder dat de aarde 'rood' komt te staan zijn alweer op. De rest van het jaar belenen we dus op onze toekomst. Inmiddels is er om zonder schade aan de mondiale vraag naar voedsel en grondstoffen te voldoen anderhave aarde nodig. En we hebben er maar één!
Terwijl we regelmatig geconfronteerd worden met de vraag of onze levensstijl wel verantwoord is, is er veel minder aandacht voor de vraag of we überhaupt wel met zoveel mensen op onze planeet rond moeten lopen. Is het langzamerhand, met ruim 7 miljard mensen, niet genoeg? Bevolkingspolitiek doet ons denken aan enge totalitaire regimes, maar de huidige duurzaamheidsproblemen vragen om een herbezinning op die gedachte. Hoe maken we een goede, democratische bevolkingspolitiek mogelijk?
Carolien van Merksteijn (32) en Tjitske Ypma (35) zijn deze week onze gasthoofdredacteurs. Als thema kiezen zij: overpopulatie.
OVERBEVOLKING, EEN LASTIG THEMA
Tekst: Tjitske Ypma / 30 aug – 14:00
Overbevolking is een lastig thema, zo bleek deze week. Waar sommigen (Henk Willem Smits) ontkennen dat we te maken hebben met overbevolking, wekken anderen (Dan Brown) de suggestie dat extreme oplossingen misschien ons laatste redmiddel zijn.
Wat mij betreft is overbevolking dat teveel mensen teveel willen van de aarde. Dus dat de verhouding consumptie/aarde niet in verhouding is. En dat is volgens mij duidelijk het geval. Misschien is het zo dat de collectieve welvaart (niet per definitie welzijn overigens) van de mens gemiddeld nog steeds toeneemt, maar dier- en plantensoorten sterven uit, schoon water wordt schaars en olie en fosfaat (de belangrijkste input voor ons voedsel) raken op.
Dit zijn volgens mij allemaal feiten, hoewel ik niet zelf in de fosfaatmijnen heb gestaan of oliebronnen heb bestudeerd. Maar ik zie wel prijzen aan de pomp en ik spreek als landbouwjournalist regelmatig landbouwwetenschappers. Ook geloof ik dat de uitputting van de aarde sneller dan ooit gaat, aangezien zowel onze voetafdruk als het aantal voeten explosief stijgt. Het lijkt me een simpele rekensom.
Wildgroei
Maar waar ligt nu de crux en dus de oplossing? Rob Hengeveld, auteur van het boek Wildgroei, ziet bevolkingspolitiek als dé belangrijke knop om aan te draaien. In technologische, duurzame oplossingen gelooft hij minder, omdat de wereld volgens hem steeds risicovoller wordt, naarmate er meer technologie aan te pas komt. Door de toepassingen van olie bijvoorbeeld is de wereldbevolking exponentieel gegroeid, terwijl olie eindig is.
Hij ziet wel dat welvaart bevolkingsgroei tempert, maar die ontwikkeling blijft achter op een groeiende consumptie. De grondstofvoorraden zijn onvoldoende om die tijd te overbruggen. Ook is welvaartsgroei helaas niet in alle delen van de wereld aan de orde en worden juist in arme gebieden nog veel kinderen geboren. Hengeveld ziet in de onrusten in de Arabische wereld dan ook een belangrijk signaal van water- en voedselschaarste.
De auteur wijst op twee mogelijke uitkomsten: geboortebeperking of mortaliteit, oftewel: dat er meer mensen sterven. Uiteraard pleit hij voor het eerste en waarschuwt regeringen: “niksdoen is kiezen voor mortaliteit”.
Tij keren
Na jaren schrijven over duurzaamheid, denk ik ook dat we ons niet kunnen beperken tot het keren van het tij door alleen het beïnvloeden van de moraal. Zelfs de groenste mensen die ik ken stappen wel eens in het vliegtuig, kopen nieuwe laptops of nemen autorijles. En technologie is fantastisch, het hoort ook bij de menselijke natuur, maar verandert niets aan de eindigheid van bijvoorbeeld de voorraden olie of fosfaat.
Ik vind het heel goed dat iedereen doet wat hem past: vegetarisme, zonnepanelen of een fietsvakantie, maar op de hele mensheid geloof ik niet dat het zoden aan de dijk zet. Zeker niet naast de vliegvakanties, iPads en autoritten. Ook de economische crisis heeft niet geholpen, onze CO2-uitstoot is alleen maar toegenomen.
Krimp
Vandaar het thema overbevolking en de vraag aan de politiek hier iets aan te doen. Maar hoe? In Nederland maken we ons alleen maar zorgen over krimp. Die komt echter pas over 27 jaar en ook dan zullen er wereldwijd genoeg mensen op aarde rondlopen om eventuele gaten te dichten. Krimp lijkt me dus geen probleem.
Als we het als een positief verschijnsel zien, kunnen we krimp dan misschien bespoedigen? Bijvoorbeeld door de kinderbijslag af te schaffen? Maar dat gaat meer ten koste van de gezinnen/kinderen dan dat het effect heeft op ons voortplantingsgedrag. Ook kunnen er meer vergoedingen komen voor anticonceptiemiddelen, maar onderzoek heeft aangetoond dat ook dat weinig effect heeft in welvarend Nederland. En daarbij ben ik helemaal niet zo menshatend dat ik wil dat we verdwijnen. Stabiliseren lijkt me een mooi streven, en dat lijkt in zicht.
Onderbelicht
En ons bemoeien met de bevolkingsgroei in Afrika? Nederland probeert al eeuwen via ontwikkelingssamenwerking invloed uit te oefenen in het buitenland. Dit gaat echter al voornamelijk over meisjesonderwijs, gezondheidszorg (inclusief seksuele voorlichting) en het tegengaan van kinderarbeid, dus daar valt via die weg weinig winst meer te behalen. Of er moeten veel meer middelen voor komen, maar dat lijkt in deze tijden onrealistisch. En of we via de handel dit thema kunnen beïnvloeden, vraag ik me af.
Misschien blijft het thema overbevolking in de politiek daarom wel zo onderbelicht. Wereldwijd is bevolkingsgroei zeker een issue, maar in Nederland niet. En wereldwijd hebben we daar niets over te zeggen, kunnen we alleen waarschuwen. En dat hebben we bij deze gedaan.
En dan? Dan rest ons toch weer te kijken naar onze eigen levensstijl, zodat we geen vier aardes nodig hebben. Misschien moeten we een levensstijl verzinnen die niet alleen duurzaam, maar ook nog leuk is, zodat er meer mensen volgen. Zou het eten van nepvlees bijvoorbeeld ooit als iets aantrekkelijks kunnen worden gezien en navolging krijgen in opkomende economieën?
IN NAMIBIË KOM JE AMPER MENSEN TEGEN
Tekst: Olga Oost / 30 aug. – 10:30
Twee jaar geleden bracht ik een bezoek aan een van de dunstbevolkte landen ter wereld: Namibië. En waar veel Afrikaanse landen juist te maken hebben met een te sterke bevolkingsgroei, zou volgens deskundigen een stijging in de populatie voor de economie in Namibië juist gunstig kunnen uitpakken.
Reisbureau’s prijzen Namibië aan vanwege de lage bevolkingsdichtheid (om je een idee te geven: Namibië is 28 keer groter dan België maar er wonen vijf maal minder inwoners) en de eindeloze lege vlakten. Omdat er sprake is van sterke verstedelijking, veel van de inwoners van Namibië wonen namelijk in de hoofdstad Windhoek of in het noorden en oosten van het land, kom je in het zuiden en westen van het land amper mensen tegen. Anders dan in sommige andere Afrikaanse landen heb je in Namibië geen last van verkeersopstoppingen of grote mensenmenigten.
Hoewel reisbureau’s de lage bevolkingsdichtheid plaatsen onder het rijtje ‘redenen om een bezoek te brengen aan Namibië’, pleiten onderzoekers juist voor een stijging van de populatie. Opvallend, want het overgrote deel van Afrika lijkt juist grote nadelen te ondervinden van een sterke bevolkingsgroei. Deskundigen vertelden eerder in Africa News dat de economie van Namibië erbij gebaat is wanneer de bevolkingsdichtheid toeneemt. Als gevolg van een kleiner wordende populatie kan het arbeidsaanbod dalen en de vraag naar producten afnemen.
Namibië zou bovendien een voorbeeld moeten nemen aan het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Dat stellen onderzoekers in het artikel in Africa News. Beide landen hebben hun migratiewetten versoepeld en hun grenzen opengesteld voor geschoold personeel. Met name op het gebied van engineering, projectmanagement en techniek kan het land wel wat hulp gebruiken.
CAROLIEN VERSUS REMCO OVER LANGDON VERSUS ZOBRIST
Dan Browns nieuwste roman Inferno – waarin hij het onderwerp overbevolking aansnijdt – maakt de tongen los. En zoals bij alle boeken van de man achter De Da Vinci Code zijn de meningen erover verdeeld. Op de burelen van DNP zijn er twee kampen: die van Carolien van Merksteijn (Inferno is geen aanrader voor een relaxte vakantie) en die van Remco Slump (Inferno is een heerlijke ‘hersenen in de vrij’ vakantiethriller). Wie van de twee heeft gelijk?
De ondergang van de mensheid is geen fijne boodschap
Tekst: Carolien van Merksteijn / 29 aug – 14:30
Razend spannende thriller met een donkere ondertoon. Hoofdrolspeler Robert Langdon belandt wederom in een wervelwind mysterie. Dit keer wordt de combinatie van symbolen en klassieke kunst gecombineerd met wetenschap en de bizarre kronkels van het menselijk brein.
Met een van ’s werelds meest invloedrijke meesterwerken als middelpunt, Dante Alighieri’s donkere epos Inferno, raakt Robert Langdon, hoogleraar kunstgeschiedenis en symboliek, verzeild in Florence. Beroofd van zijn kortetermijngeheugen, weet hij niet wie te vertrouwen. Ondertussen worden er meerdere pogingen gedaan hem van zijn vrijheid, dan wel zijn leven, te beroven. En niet alleen zijn eigen leven staat op het spel: een ‘plaag’ bedreigt de hele wereldbevolking.
Langdon weet de vijand steeds net een stap voor te blijven, dankzij zijn onuitputtelijke kennis van codes, symbolen en kunst. Ook heeft hij de briljante wetenschapper Sienna Brooks aan zijn zijde. Of is hij toch te laat om de wereldbevolking te redden?
Hoewel Inferno weer lekker wegleest en een waardige opvolger van de De Vinci Code en The Lost Symbol is, krijg je wel een nare smaak in de mond naarmate het verhaal vordert. Het centrale thema van globale overpopulatie is daar debet aan. De realistische waarschuwing dat onze welvaart in combinatie met de wereldwijde bevolkingsgroei kan zorgen voor de ondergang van de mensheid zoals wij die kennen, is geen fijne boodschap. Inferno is dus geen aanrader voor een relaxte vakantie waarin je even aan van de realiteit van alledag wilt ontsnappen.
Dat Dan Brown, een hoog opgeleide, goed geïnformeerde en gevierde schrijver, zodanig onder de indruk is van de ernst van overpopulatie dat hij er een heel boek aan wijdt, is veelzeggend. In zijn eigen woorden: “Zaken als ozon, waar ons schoon water vandaan komt, hongersnood en ontbossing bijvoorbeeld, zien we als problemen. Maar in werkelijkheid zijn het symptomen van overbevolking. Dat lijkt me dus een groot issue”.
Overpopulatie als moeder der duurzaamheidsproblemen bij miljoenen lezers onder de aandacht brengen is één ding. Wat Inferno echter knap doet, is de lezer laten twijfelen wat de juiste oplossing hiervoor is. Het verhaal laat het grijze gebied van de wetenschap zien. De auteur: “Er zijn momenten in de roman, of tenminste toen ik het schreef, dat ik dacht: ‘Wauw, Zobrist kan hier de wereld redden’. Misschien moeten we wel net zo ver gaan als hij om dit te stoppen. Maar de waarheid is: ik weet het niet.”
“Ik heb het antwoord niet”, zegt Brown. “Als dat zo was, dan zou ik geen romans schrijven, maar dan zou ik echt proberen te helpen.”
Het is dus aan de lezer om bij zichzelf te rade te gaan wat hij aan bevolkingsgroei en leefstijl kan en wil doen om de desastreuze gevolgen van overpopulatie te voorkomen. Hopelijk zonder dat we ons tot een ‘Zobrist oplossing’ hoeven te wenden.
Het trucje dat Dan Brown uitstekend beheerst
Tekst: Remco Slump / 29 aug – 14:30
“Holy Mary, Mother of God, Batman!”
Vooruit, de televisieavonturen van de ‘caped crusader’ uit de jaren zestig zijn niet het eerste waar je aan denkt bij het lezen van Dan Browns Inferno, maar voor mij wel het tweede.
Een voorbeeld: in een van de heerlijk absurde afleveringen van de serie bindt de Joker Batman en Robin vast in een zwembad en laat ze alleen met een mensetende schelp. Uiteraard heeft hij van tevoren al zijn duistere plannen tot in detail aan het dynamische duo uitgelegd, want hé… onze helden kunnen niet ontsnappen. Toch?
Fout! Want de Joker heeft natuurlijk niet gerekend op het flesje ‘Bat Clam Repellant’ dat Batman voor dit soort gelegenheden aan zijn riem heeft hangen. Blam! Thud! Kapow! Waarom heeft de clowneske crimineel zijn tegenstanders dan ook niet gelijk doodgeschoten?
Simpel, omdat er anders geen verhaal te vertellen valt.
In Inferno van Dan Brown zien we dezelfde dynamiek. Als Zobrist – de antagonist in het verhaal, met een nogal radicale oplossing voor het probleem van overbevolking – zijn plan om een derde van de mensheid uit te roeien immers gewoon had doorgezet, was Brown al na vijftig pagina’s klaar geweest.
In plaats daarvan laat Zobrist overal aanwijzingen achter, waarbij hij zich heeft laten inspireren door het eerste deel van Dantes Goddelijke Komedie: Inferno. Aanwijzingen die natuurlijk koren op de molen zijn van professor in de symbologie, Robert Langdon.
En vooruit, dat is een trucje dat Brown uitstekend beheerst: een absurd concept enigszins geloofwaardig en met een rotvaart vertellen. Ieder hoofdstuk eindigt bijvoorbeeld met een cliffhanger, waardoor er niets anders opzit dan doorlezen. En voor je het weet, ligt Inferno uitgelezen op tafel, zonder dat je de tijd hebt gehad om je te ergeren aan de bordkartonnen personages en overvloed aan clichés.
Overigens, zou Brown in zijn achterhoofd al bezig zijn geweest met de verfilming van Inferno? Of zou hij geld krijgen van de plaatselijke VVV’s in Florence, Venetië en Istanbul? Doordat booswicht Zobrist juist die pittoreske steden heeft uitgekozen voor zijn snode plannen, leest Inferno een beetje als een reisgids. Daarbij is het wel érg opvallend dat professor Langdon tijdens een spannende achtervolging telkens even stopt om stil te staan bij de architectuur van een bijzonder gebouw. En hij citeert daarbij zelfs uit de toeristische brochures!
Sowieso is Brown niet vies van schaamteloze product placement. Zo voorziet hij professor Langdon van een Brioni-pak. “More upscale” en “high-end”, om Brown te citeren. Daarnaast wordt er in het boek geen gin of whisky gedronken, maar Bombay Sapphire en Highland Park single malt. Oh, en mocht je nog eens in de markt zijn voor een reisje per privéjet? Neem dan contact op met NetJets, een Amerikaanse bedrijf dat, zo lezen we, gespecialiseerd is in “the luxuries of private air travel”.
Maar goed, alle onwaarschijnlijkheden, belachelijke plotwendingen en drakerige omschrijvingen daargelaten, is Inferno een heerlijke ‘hersenen in de vrij’ vakantiethriller. Zal het professor Langdon lukken om de wereld te redden? De vraag stellen is de vraag beantwoorden.
HOERA! DE 8 MILJARDSTE MENS IS NABIJ
Tekst: Henk Willem Smits / 28 aug – 15:30
Volgens een schatting van de Verenigde Naties zal binnen nu en twaalf jaar de 8 miljardste mens worden geboren. Alhoewel doemscenario’s vaak de toon zetten, hoeft dat helemaal niet erg gevonden te worden.
“Ik kan de geschiedenis van de mensheid in één zin samenvatten”, hield de vooraanstaande cultuurhistoricus Peter Burke eens voor. “De mens is er altijd op vooruit gegaan.” Al tienduizend jaar gaat het uitstekend met de mens, uitzonderingen daargelaten, af en toe heeft een generatie pech. Het Europa van na de pestepidemie van rond 1350 was minder welvarend dan het Europa van voor 1340, in West-Afrika hebben mensen het nu doorgaans slechter dan in de jaren zeventig. Maar in grote lijnen klopt het dat de welvaart altijd is toegenomen. En dat ging altijd gepaard met een stijgende wereldbevolking.
Geografen Michael Mortimore, Mary Tiffen en Francis Gichuki kwamen in 1994 met een opmerkelijk boek, More people, less erosion: Environmental recovery in Kenya, op basis van een onderzoek in het Machakos-gebied. Daar steeg de bevolking sterk en dat leidde, zoals de controversiële titel van het boek al verraadt, tot minder erosie en andere milieu-ellende. Door de grotere bevolking hadden de mensen in Machakos betere toegang tot informatie en handelsplaatsen, constateerden de onderzoekers. Dat leidde tot een verhoging van de voedselproductie en een efficiëntere omgang met natuurlijke hulpbronnen.
Actie
Machakos maakt de stelling dat meer mensen per definitie goed zijn overigens niet hard. “In India is het nu beter dan twintig jaar geleden, ondanks een daling van de bevolkingsgroei”, weet professor Paul Rademakers, socioloog, voorzitter van het Netwerk Toekomstverkenningen en betrokken bij de Club van Rome. “Ik kan die correlatie niet helemaal onderschrijven.”
Toch is Rademakers niet somber over de nieuwe mijlpaal. “Ik denk niet dat zeven miljard of acht miljard mensen een probleem is. Het huidige consumptiepatroon kan problematisch zijn. Maar mensen zijn vindingrijk. Het Westen zal zich zeker wel redden. Een probleem is dat de bevolkingsgroei juist plaats vindt waar het niet goed gaat. In Afrika en Azië zie je snel groeiende sloppenwijken waar de woonsituatie heel slecht is. Maar over het geheel ben ik niet pessimistisch. Er is veel te doen, maar als mensen verstandig zijn en actie ondernemen, kan het wel.”
Toch lijken de doemscenario’s al eeuwen te overheersen als het gaat over de stijgende wereldbevolking. Zorgen over de klimaatverandering maken dat ook nu weer vooral negatief naar bevolkingsgroei wordt gekeken. Het doemscenario uit 1798 van econoom en demograaf Thomas Malthus is het beroemdst. Volgens Malthus kon de aarde de sterke groei niet aan, zou er een gebrek aan landbouwgrond ontstaan en dat zou lijden tot armoede, honger, criminaliteit en oorlogen.
Het tegendeel is waar gebleken, desondanks beleefden Malthusiaanse theorieën in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw een heropleving. De bekendste nieuwe Malthus was de Amerikaanse bioloog en professor populatiestudies Paul Ehrlich. Hij voorspelde in 1968 dat binnen afzienbare tijd honderden miljoenen mensen van de honger zouden omkomen. Op dat moment telde de planeet 3,5 miljard mensen.
Weddenschap
Met Ehrlich kwam ook de Club van Rome eind jaren zestig en begin jaren zeventig meermaals met weinig verheugende analyses. De vermeende overbevolking zou zorgen voor ernstige milieuvervuiling en grondstoffen zouden bij gelijkblijvende consumptiepatronen snel opraken. Rademakers bestrijdt dat de Club een doemdenkorganisatie is. “Wij kwamen en komen met voorwaardelijke scenario’s. Áls dit zo blijft, gebeurt er dat. Die ‘als’ is belangrijk. Het heeft geholpen, kijk maar eens naar wat voor milieuwetgeving is aangenomen de afgelopen veertig jaar.”
In de jaren tachtig werd het ongelijk van Ehrlich nog eens vastgesteld door de econoom Julian Simon. Hij geloofde niets van uitputting van de aarde en volgens hem zouden meer mensen juist zorgen voor een schoner milieu en meer welvaart, zoals later in Machakos het geval bleek. Wetenschappelijke en technische vooruitgang lost uiteindelijk alles op.
In 1980 ging Simon een weddenschap aan met Ehrlich. Hij kocht voor 1.000 dollar vijf metalen: koper, nikkel, chroom, tin en wolfram. Ehrlich voorspelde dat die metalen in 1990 veel duurder zouden zijn, Simon beweerde dat ze juist goedkoper zouden zijn.
Simon won, de metalen waren een stuk goedkoper geworden. Plastic verving metaal in steeds meer producten, tin in blik werd steeds meer vervangen door aluminium, de eerste glasvezels kwamen als alternatief voor koper in kabels, recycling kwam op gang en nieuwe technieken maakten nieuwe delvingsmethoden mogelijk. Geen reden tot zorg dus, die 7 miljardste mens.
De groei zal overigens niet oneindig zijn, verwacht planoloog Henk de Feijter van de Universiteit van Amsterdam. “Door de stijgende welvaart gaat het heel goed, meer welvarende vrouwen krijgen minder kinderen. Er zijn alleen nog steeds heel veel jonge vrouwen. De bevolking zal nog doorgroeien, maar de kentering is er al. De vergrijzing van de wereldbevolking wordt vermoedelijk een groter probleem.”
Dit artikel verscheen eerder op DeOndernemer.nl
OVERBEVOLKING? PLANETEN GENOEG, ANDERS!
Tekst: Simon van Woerden / 27 aug – 13:30
De bio-industrie. Een oogstmachine slokt kippen op als waren het kolen, op weg naar de slacht. Een gigantische melkmachine draait als een horizontaal reuzenrad koeien rond, steeds een leeggezogen uier inruilend voor een volle. Veel, heel veel dierenlijkjes worden in enorme fabriekshallen ontleed. Het filmpje "Surconsommation", fragment uit de langere film "Samsara" kwam deze week een paar keer voorbij op mijn Facebookwall. Meestal met geschokte reacties: "Hell", vatte een vriend het bondig samen. "De Matrix", dacht ik zelf.
Dierenwelzijn en bio-industrie gaan slecht samen, zoveel wordt duidelijk in het fragment. Maar het filmpje treft vooral door de patronen in de beelden, de organisatie, de ordening. De rationele efficiëntie. Naast 'de hel' en 'de Matrix' dringt zich een derde beeld op dat neutraler is: een natuurdocumentaire, zo een als BBC's Planet Earth, met commentaar van David Attenborough. In mijn hoofd hoor ik hem al:
"Mankind is clever, and it uses that intellect to still an extraordinary hunger. See as we witness the inner workings of human feeding, a process so perfectly efficient it is reminiscent of a single organism. An organism which evolved through generations of natural selection, learning to find its prey, domesticate it, then fatten, harvest, process and finally consume it in such an automated way it almost approaches the poetic. A very brutal poetry, to be sure. But nature has a funny way of pairing the vicious with the beautiful."
Mensen zijn een plaag op aarde
Helaas zit er geen Attenborough-commentaar bij de film. Wel heeft de Brit de mensheid al eens vergeleken met een plaag op aarde. Volgens Attenborough moeten we onze bevolkingsgroei beperken omdat anders de wal het schip van groei vanzelf zal keren. Groei in dit tempo zal enkel leiden tot massale natuurrampen, oorlogen of allebei.
Mijn Facebookvriend trok dezelfde conclusie. Zijn oplossing? "Duurzame landbouw. Die kan genoeg voedsel produceren voor de huidige wereldbevolking".
Mensen zijn een plaag.. die zich kan verspreiden?
Matigheid en duurzame innovatie kunnen een hoop bijdragen. Maar een andere oplossing voor overbevolking past beter in het beeld van mensen als organisme, zeker als het organisme waarmee we onszelf vergelijken een plaag of een besmettelijke ziekte is.
Jawel: de ziekte die "mensheid" heet moet de ruimte in, op zoek naar nieuwe gastheren om te besmetten! Space.. the final frontier.. for us to infect. Want als ons eigen voortgeplant geen eind maakt aan het leven op aarde dan doet de zon dat over een paar honderdduizend jaar wel. Of gammastralen. Of asteroïden. Dus: to infinity, and beyond!
Space or bust
Het idee dat beschavingen die de ruimtevaart niet onder de knie krijgen uiteindelijk ten dode zijn opgeschreven is overigens allerminst nieuw. Een fijn setje inspirerende ruimtequotes staat hier voor de lezer op zoek naar inspiratie.
En als u inderdaad geïnspireerd raakt: doneer vooral ruim aan de ruimtelobby! Indirect NASA steunen is een optie, de Planetary Society zet zich onder leiding van Bill Nye 'the science guy' ook in voor meer ruimteonderzoek.
Tot slot: ga zelf de ruimte in! Nu kan het nog..
VERDELING BEVOLKINGSGROEI PER WERELDDEEL
Tekst: Lisette de Ruijter van Steveninck / 26 aug – 17:00
Inmiddels leven er wereldwijd meer dan 7 miljard mensen op de aarde en naar verwachting tikt de teller door richting de 11 miljard aan het einde van deze eeuw. Volgens de berekeningen zijn we in het jaar 2050 met 9,55 miljard mensen. Deze groei verdeelt zich niet evenredig over de verschillende landen. Zo zal bijvoorbeeld het aantal inwoners in Nederland na 2025 afnemen en leven we rond 2050 weer met ongeveer hetzelfde aantal mensen in ons land als nu. Terwijl ze in Nigeria in dezelfde periode de bevolking ruimschoots zien verdubbelen. Hoe ziet onze wereld er over 40 jaar uit? Een overzicht van de bevolkingsgroei per werelddeel.
Afrika
Afrika, daar wordt het pas druk. In het continent dat gezien wordt als het armste ter wereld, gaat de bevolking het meest explosief groeien. Het relatief hoge vruchtbaarheidscijfer zorgt voor grote gezinnen. Met als resultaat dat er naar verwachting in 2050 2,4 miljard Afrikanen zijn. Tegen die tijd is de bevolking in Nigeria gegroeid van 174 miljoen naar 440 miljoen en daarmee verstoten ze de Verenigde Staten van de derde plek op de wereldlijst. Andere Afrikaanse landen die een grote bijdrage leveren aan de bevolkingstoename zijn Tanzania, Congo en Ethiopië.
Azië
Grote verschillen in bevolkingsgroei vinden plaats in Azië. Was China tot nu toe het grootste land ter wereld, nu krijgen ze te maken met vergrijzing als gevolg van de éénkind-politiek. Dit betekent dat het aantal inwoners vanaf 2030 gaat dalen en ze over 40 jaar ingehaald zijn door India. Dit Aziatische land gaat in de komende decennia namelijk fors groeien en belandt uiteindelijk op nummer één op de wereldlijst. Indonesië, Pakistan en de Filippijnen zorgen ook voor meer inwoners in deze regio.
Europa
Geen grote groei van de bevolking voor Europa, sterker nog: er wordt een daling verwacht. De vergrijzing zorgt er in een aantal Europese landen voor dat de bevolking na 2025 gaat krimpen. Daarbij draagt de lage levensverwachting in landen als Wit-Rusland, Moldavië en Oekraïne ook niet bij aan meer Europese burgers. Daar tegenover staat dat er in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Scandinavische landen wel een lichte groei te zien is.
Noord-Amerika en Zuid-Amerika
In vergelijking met Afrika en Azië is de bevolkingstoename in Amerikaanse landen niet spectaculair te noemen. Toch worden ook hier meer mensen verwacht en dan met name in Brazilië en de Verenigde Staten. Terwijl in Cuba, als één van de weinige landen in deze regio, het bevolkingsaantal afneemt.
Oceanië
Australië, Nieuw-Zeeland en al die kleine eilandjes in de Pacific dragen ook bij aan de wereldbevolking. Het zijn geen grootste getallen, maar ook hier neemt de populatie wat toe.
“OVERPOPULATIE IS DE MOEDER VAN ALLE DUURZAAMHEIDSPROBLEMEN”
Tekst: Ties Joosten / 26 aug – 13:45
Regelmatig heeft het permablog van DNP een gasthoofdredacteur. Deze week hebben we er zelfs twee: duurzaamheidsadviseur Carolien van Merksteijn (32) uit Arnhem en journaliste Tjitske Ypma (35) uit Eefde. Zij hebben deze week het thema ‘overpopulatie’ gekozen.
Carolien van Merksteijn is 32 jaar en woont in Arnhem. Ze werkt als duurzaamheidsadviseur voor Partners for Innovation. Dit bedrijf helpt organisaties bij het implementeren van een circulair economisch model.
Tjitske Ypma is 35 jaar en woont in Eefde. Ze is freelance landbouwjournaliste voor onder andere Boerderij, het Financieel Dagblad en Milieudefensie. Hierdoor weet zij duurzaamheidsthema’s vanuit verschillende invalshoeken te belichten.
Carolien en Tjitske werken ook samen voor het Klimaatverbond. Daarnaast zijn ze schoonzusjes.
Wat is in jullie ogen overpopulatie?
Carolien: “Ik zie overpopulatie als de moeder van alle duurzaamheidsproblemen. Vraagstukken rond genetisch gemodificeerd voedsel, de bio-industrie, mobiliteit, grondstoffenverbruik en klimaatverandering hangen allemaal in meer of mindere mate samen met overpopulatie. Er zijn op dit moment gewoon meer mensen dan de aarde verdragen kan. Vorige week dinsdag was het Earth Overshoot Day, een dag die markeert dat we in 2013 de grondstoffen hebben verbruikt waar we eigenlijk het hele jaar mee hadden moeten doen. We teren dus alweer op onze reserves in. Die datum ligt ieder jaar een beetje vroeger, in 1987 lag die zelfs nog eind december.”
Tjitske: “Ook het afgelopen jaar is de wereldwijde CO2-uitstoot weer toegenomen. Het lukt ons als mensheid kennelijk maar moeilijk om iets wezenlijks aan onze levensstijl te veranderen. Daarom willen wij de hele formule graag weer eens onder de loep nemen.”
De hele formule?
Tjitske: “Eigenlijk kan je overpopulatie opvatten als het totaal aantal mensen op aarde vermenigvuldigd met de levensstijl van die mensen. Vanuit de duurzaamheidshoek ligt de nadruk erg op het tweede deel van die formule, we moeten consuminderen en bewuster leven. Op het eerste deel van die formule rust een taboe.”
Mensen leggen waarschijnlijk snel het verband met enge totalitaire regimes die achter de voordeur komen. De eenkindpolitiek van communistische China of de verplichte sterilisaties in het Derde Rijk.
Carolien: “Daardoor wordt de term bevolkingspolitiek ook zo gemeden. Maar hangt dat wel per definitie samen met dit soort regimes? Is bevolkingspolitiek ook op een gezonde, democratische manier mogelijk? Het is belangrijk om over deze vragen na te denken, omdat er een groot probleem aan ten grondslag ligt: hoe gaan wij ons als mensheid handhaven?”
Tjitske: “Wij hebben ook niet per se een agenda met dit thema, we willen slechts het taboe doorbreken. Over overbevolking moet worden nagedacht en het moet worden onderzocht.”
Is overbevolking in jullie dagelijks leven ook een belangrijk thema?
Tjitske: “We werken samen bij het Klimaatverbond, waar thema’s rond duurzaamheid natuurlijk sowieso vaker voorbij komen. Daarbij is ons ook opgevallen hoezeer de focus ligt op levensstijl, en niet op overpopulatie. Voor mij als journaliste gaat het dan kriebelen. Daarom ga ik deze week voor het permablog een artikel schrijven waarin ik beide pijlers van de overbevolkingsformule wil onderzoeken en wil schetsen hoe aan beide gesleuteld kan worden. Zo ontstaat hopelijk een completer beeld.
Carolien: “Ik wil heel bewust niet meer dan twee kinderen krijgen. Volgens mij is de aarde momenteel vol genoeg. Verdere bevolkingsgroei lijkt me niet goed en ik wil daar dan ook niet aan bijdragen.”
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door de auteur een kleine bijdrage te geven. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.